Zmiany w emeryturach i rentach w 2017 roku

Wiek emerytalny ulega obniżeniu, za to świadczenia podwyższeniu

Już od 1 stycznia obowiązują regulacje umożliwiające uzyskanie świadczenia przedemerytalnego przez osoby, które opiekowały się osobami niepełnosprawnymi.

W marcu 2017 r. ZUS zwaloryzuje emerytury i renty oraz inne wypłacane świadczenia, a także podwyższy kwoty najniższych świadczeń.

Od 1 lipca wejdą w życie przepisy podwyższające kwotę wolną od potrąceń i egzekucji, dzięki czemu zadłużeni emeryci i renciści otrzymają wyższą wypłatę świadczenia.

Natomiast od 1 października 2017 r. na emeryturę będzie można przechodzić w niższym niż obecnie wieku emerytalnym. Wtedy też wejdą w życie inne zmiany związane z obniżeniem tego wieku, jak np. wprowadzenie niższego stażu ubezpieczeniowego wymaganego od kobiet do uzyskania minimalnej emerytury.

Polecamy produkt: Kodeks pracy 2017 Praktyczny komentarz z przykładami

Świadczenie przedemerytalne dla opiekunów osób niepełnosprawnych

Opiekunowie osób niepełnosprawnych po ich śmierci i pobieraniu przez pół roku zasiłku dla bezrobotnych mogą się ubiegać o świadczenie przedemerytalne. Uzyskają je jednak tylko wtedy, gdy ukończyli wymagany wiek i mają odpowiedni staż ubezpieczeniowy

Osoby, które nie osiągnęły powszechnego wieku emerytalnego, ale udowodniły długi staż pracy i spełniły inne wymagane warunki, mogą w określonych przypadkach ubiegać się o przyznanie świadczenia przedemerytalnego na podstawie ustawy o świadczeniach przedemerytalnych. Prawo do tego świadczenia mogły dotychczas nabyć cztery grupy uprawnionych: osoby zwolnione z pracy z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy albo z przyczyn dotyczących zakładu pracy, byli pracownicy zakładów produkujących azbest, prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą, którzy ogłosili upadłość, oraz osoby, które utraciły prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Od 1 stycznia 2017 r. krąg osób, które mogą uzyskać prawo do świadczenia przedemerytalnego, został rozszerzony o osoby, które opiekowały się niepełnosprawnym członkiem rodziny, a następnie utraciły prawo do świadczenia pobieranego z tytułu tej opieki z powodu jego śmierci.

Nowe przywileje

Od 1 stycznia 2017 r. obowiązuje ustawa z 6 października 2016 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz ustawy o świadczeniach przedemerytalnych. Ustawa ta wprowadziła możliwość uzyskania zasiłku dla bezrobotnych oraz świadczenia przedemerytalnego przez byłych opiekunów osób niepełnosprawnych, które w związku ze śmiercią niepełnosprawnego członka rodziny utraciły prawo do jednego ze świadczeń przysługujących im z tytułu tej opieki, tj.:

●świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego przewidzianych w ustawie z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1518 ze zm.) albo

●zasiłku dla opiekuna przewidzianego w ustawie z 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 162 ze zm.).

Jak czytamy w uzasadnieniu do ustawy zmieniającej, pobieranie świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna ma na celu częściową rekompensatę zakończenia aktywności zawodowej spowodowanego koniecznością sprawowania stałej opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, dlatego zasadne jest traktowanie przez ustawodawcę tej formy aktywności podobnie do zatrudnienia w zakresie możliwości uzyskania prawa do zasiłku dla bezrobotnych oraz świadczenia przedemerytalnego po utracie prawa do wyżej wskazanych świadczeń związanych z opieką.

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM

Po utracie uprawnień – na zasiłek dla bezrobotnych

Ustawa zmieniająca z 6 października 2016 r. umożliwia opiekunom osób niepełnosprawnych w pierwszej kolejności uzyskanie zasiłku dla bezrobotnych. W tym celu został wprowadzony nowy pkt 9 w art. 71 w ust. 2 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zgodnie z tym przepisem do okresu 365 dni w okresie 18 miesięcy bezpośrednio poprzedzających rejestrację danej osoby w powiatowym urzędzie pracy jako osoby bezrobotnej uprawniającego do nabycia prawa do zasiłku dla bezrobotnych, zaliczany jest również okres pobierania świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego albo zasiłku dla opiekuna. Zaliczenie tego okresu możliwe jest jednak tylko wtedy, gdy osoba zainteresowana utraciła prawo do jednego z wymienionych świadczeń, a utrata tego prawa została spowodowana śmiercią osoby, nad którą była sprawowana opieka.

Należy podkreślić, że do nabycia prawa do zasiłku dla bezrobotnych nie jest wymagane sprawowanie opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny oraz pobieranie z tego tytułu świadczenia przez określony czas. Jeśli były opiekun osoby niepełnosprawnej pobierał świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna przez okres krótszy niż 365 dni, ale w ciągu 18 ostatnich miesięcy był zatrudniony przez pozostały okres wymagany do uzupełnienia do 365 dni, okres tego zatrudnienia zostanie zsumowany z okresem pobierania świadczenia, co pozwoli na uzyskanie zasiłku dla bezrobotnych.

PRZYKŁAD 1

Okres pobierania zasiłku pielęgnacyjnego zaliczony

Pani Hanna w listopadzie 2015 r. musiała zrezygnować z pracy w związku z koniecznością opieki nad ciężko chorym niepełnosprawnym synem. Z tego tytułu otrzymywała świadczenie pielęgnacyjne. Prawo do tego świadczenia utraciła na początku stycznia 2017 r. w związku ze śmiercią syna. W związku z wejściem w życie ustawy zmieniającej z 6 października 2016 r. zarejestrowała się w powiatowym urzędzie pracy i uzyskała prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Do okresu 365 dni uprawniającego do uzyskania tego zasiłku ZUS zaliczył bowiem cały okres pobierania świadczenia pielęgnacyjnego.

PRZYKŁAD 2

Zasiłek dla bezrobotnych możliwy

Pan Marek w marcu 2016 r. był zmuszony zrezygnować z pracy wykonywanej wcześniej nieprzerwanie przez ponad 20 lat z powodu ciężkiej choroby żony, która wymagała całodziennej opieki. Z tytułu sprawowania tej opieki pobierał w kolejnych miesiącach specjalny zasiłek opiekuńczy. Żona pana Marka zmarła na początku stycznia 2017 r., co oczywiście spowodowało utratę jego uprawnień do zasiłku. Niezwłocznie po jej śmierci zarejestrował się jednak w powiatowym urzędzie pracy jako osoba bezrobotna. Urząd przyznał mu prawo do zasiłku dla bezrobotnych, gdyż do wymaganego okresu 365 dni (w ciągu ostatnich 18 miesięcy) zaliczył mu zarówno okres pobierania specjalnego zasiłku opiekuńczego, jak i wcześniejszy okres pozostawania w stosunku pracy. ⒸⓅ

Można przejść na świadczenie przedemerytalne

Osoba, która zarejestrowała się jako bezrobotna w powiatowym urzędzie pracy po utracie prawa do świadczenia pobieranego z tytułu opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, i nabyła prawo do zasiłku dla bezrobotnych, może się następnie ubiegać o przyznanie świadczenia przedemerytalnego. Możliwość taką ma jednak tylko wtedy, gdy łącznie spełniła następujące warunki:

●pobierała świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna nieprzerwanie (do którego prawo utraciła z powodu śmierci osoby, którą się opiekowała) przez okres co najmniej 365 dni;

●zarejestrowała się w powiatowym urzędzie pracy nie później niż w ciągu 60 dni od ustania prawa do jednego z wymienionych świadczeń z powodu śmierci osoby, nad którą była sprawowana opieka;

●do dnia, w którym ustało prawo do ww. świadczenia, ukończyła co najmniej 55 lat (w przypadku kobiety) oraz 60 lat (w przypadku mężczyzny) i osiągnęła okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Należy zaznaczyć, że tak jak w przypadku innych osób ubiegających się o świadczenie przedemerytalne, ustalając okres uprawniający do emerytury wymagany do przyznania tego świadczenia od byłych opiekunów osób niepełnosprawnych, ZUS uwzględnia wszystkie przebyte okresy składkowe i nieskładkowe wymienione w ustawie z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, stosując zasadę, iż okresy nieskładkowe nie mogą przekraczać 1/3 udowodnionych okresów składkowych. Uwzględnieniu podlegają również okresy ubezpieczenia za granicą na terenie państw członkowskich Unii Europejskiej/EFTA, a także okresy przebyte w państwach, z którymi łączy Polskę dwustronna umowa w zakresie zabezpieczenia społecznego. Jeśli po zsumowaniu wymienionych okresów warunek posiadania stażu ubezpieczeniowego nadal nie jest spełniony, ZUS zalicza – w zakresie uzupełniającym – również okresy pracy w gospodarstwie rolnym wymienione w ustawie emerytalnej (np. okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono składki).

Należy też podkreślić, że osoba ubiegająca się o świadczenie przedemerytalne okres uprawniający do emerytury musi przebyć do dnia utraty prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna. ZUS nie uwzględni więc okresów składkowych, nieskładkowych, ubezpieczenia za granicą w krajach umownych, a także okresów rolnych przebytych po ustaniu uprawnień do tego świadczenia. Oznacza to, że nie jest możliwe również uwzględnienie przy ustalaniu tego stażu okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych pomimo tego, że jest to okres składkowy wymieniony w ustawie o emeryturach i rentach z FUS.

Polecamy: Umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne od 1 stycznia 2017 r.

PRZYKŁAD 3

Praca w rolnictwie też uwzględniona

Pani Anna z powodu śmierci niepełnosprawnej córki, nad którą sprawowała opiekę, utraciła prawo do świadczenia pielęgnacyjnego pobieranego nieprzerwanie przez ponad 2 lata. Do dnia utraty prawa do tego świadczenia udowodniła 12 lat składkowych, 5 lat nieskładkowych, 3 lata ubezpieczenia w Holandii oraz 2 lata prowadzenia gospodarstwa rolnego i opłacania z tego tytułu składek na ubezpieczenie społeczne rolników. Ustalając 20-letni okres uprawniający do emerytury wymagany do przyznania świadczenia przedemerytalnego, ZUS uwzględni 12 lat składkowych, 4 lata nieskładkowe (1/3 z 12), 3 lata ubezpieczenia w Holandii oraz – w zakresie uzupełniającym – jeden rok opłacania składek na ubezpieczenie społecznego rolników.

PRZYKŁAD 4

Liczy się data przyznania

Pan Marek przez ponad 2 lata opiekował się swoją ciężko chorą żoną. W związku z jej śmiercią na początku stycznia 2017 r. utracił prawo do pobieranego z tytułu sprawowania tej opieki specjalnego zasiłku opiekuńczego. Do dnia ustania uprawnień udowodnił 24 lata i 8 miesięcy okresów składkowych i nieskładkowych. Nie miał przy tym żadnych okresów ubezpieczenia za granicą oraz prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w tym gospodarstwie. Kilka dni po utracie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego zarejestrował się w powiatowym urzędzie pracy jako osoba bezrobotna i uzyskał prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Pan Marek będzie pobierał ten zasiłek łącznie przez 180 dni, a urząd pracy będzie odprowadzał z tego tytułu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Mimo że okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych po 31 grudnia 1998 r. jest okresem składkowym, nie zostanie on uwzględniony do 25-letniego okresu uprawniającego do emerytury wymaganego do przyznania świadczenia przedemerytalnego. Okres ten będzie bowiem przypadał po dniu ustania prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego. ⒸⓅ

---

Konieczne spełnienie ogólnych warunków

Osoba ubiegająca się o świadczenie przedemerytalne z tytułu śmierci osoby, którą się opiekowała, aby uzyskać to świadczenie, musi również spełnić ogólne warunki wymagane do jego przyznania od wszystkich osób, tj.:

●pobierać co najmniej przez 180 dni zasiłek dla bezrobotnych,

●w dniu zgłoszenia wniosku o świadczenie przedemerytalne nadal być zarejestrowaną jako osoba bezrobotna,

●w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówić bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych,

●złożyć wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

PRZYKŁAD 5

Świadczenie emerytalne po 180 dniach

Pani Maria pod koniec 2015 r. musiała zrezygnować z pracy w celu opieki nad ciężko chorym niepełnosprawnym dzieckiem. Z tego tytułu otrzymywała przez cały ten czas świadczenie pielęgnacyjne. Prawo do tego świadczenia utraciła na początku stycznia 2017 r. z powodu śmierci dziecka. Do tego czasu ukończyła 55 lat i miała staż ubezpieczeniowy wynoszący 22 lata składkowe i nieskładkowe. Jeśli zarejestruje się w powiatowym urzędzie pracy, uzyska zasiłek dla bezrobotnych. Po upływie 180 dni pobierania tego zasiłku, o ile nie odmówi przyjęcia propozycji zatrudnienia, będzie się mogła ubiegać o świadczenie przedemerytalne, składając wniosek o to świadczenie w ciągu 30 dni od wydania właściwego zaświadczenia przez powiatowy urząd pracy. W dniu zgłoszenia tego wniosku nadal będzie musiała być osobą bezrobotną.

PRZYKŁAD 6

Zatrudnienie przeszkodą

Pani Elżbieta w połowie 2015 r. musiała zrezygnować z pracy w celu sprawowania opieki nad ciężko chorym ojcem. Z tego tytułu pobierała przez półtora roku specjalny zasiłek opiekuńczy. W związku ze śmiercią ojca na początku stycznia 2017 r. utraciła prawo do tego zasiłku. Od początku lutego 2017 r. zamierza wrócić do pracy, nawiązując umowę na 6 miesięcy. Dopiero po wygaśnięciu tej umowy planuje zarejestrować się w urzędzie pracy i pobierać zasiłek dla bezrobotnych przez 6 miesięcy, a następnie zgłosić wniosek o świadczenie przedemerytalne w związku z utratą prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego. Jeśli zrealizuje swój plan, ZUS nie przyzna świadczenia przedemerytalnego. Przeszkodą w ustaleniu uprawnień będzie w tym przypadku podjęcie zatrudnienia i podleganie z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym po ustaniu prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego, a przed zarejestrowaniem się w powiatowym urzędzie pracy i nabyciem prawa do zasiłku dla bezrobotnych. ⒸⓅ

Ustalając, czy byłemu opiekunowi osoby niepełnosprawnej przysługuje prawo do świadczenia przedemerytalnego, ZUS stosuje analogicznie, jak ma to miejsce przy ustalaniu uprawnień do tego świadczenia dla innych grup wnioskodawców, zasadę następstwa i kolejności zdarzeń, które muszą zaistnieć, aby było możliwe przyznanie świadczenia przedemerytalnego. [SCHEMAT]

Aby otrzymać świadczenie, ważna kolejność zdarzeń

1 Pobieranie świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna nieprzerwanie przez co najmniej 365 dni.

2 Utrata prawa do świadczenia z powodu śmierci osoby, nad którą była sprawowana opieka.

3 Rejestracja w powiatowym urzędzie pracy najpóźniej w ciągu 60 dni od ustania prawa do świadczenia.

4 Pobieranie zasiłku dla bezrobotnych przez co najmniej 180 dni.

5 Zgłoszenie wniosku o świadczenie przedemerytalne w ciągu 30 dni od wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych. ⒸⓅ

PiSZ

Zobacz serwis: Urlopy

Wszystkie wymienione zdarzenia, aby łącznie uprawniały do uzyskania świadczenia przedemerytalnego, muszą nastąpić we wskazanej kolejności i nie mogą być przerwane innym zdarzeniem ubezpieczeniowym. Oznacza to m.in., że podleganie ubezpieczeniom (np. z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy lub na podstawie umowy-zlecenia) po utracie uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, a przed zarejestrowaniem się jako osoba bezrobotna w powiatowym urzędzie pracy uniemożliwia uzyskanie prawa do świadczenia przedemerytalnego. [PRZYKŁAD 6]

Niezbędne zaświadczenie z gminy

Były opiekun osoby niepełnosprawnej, który spełni wszystkie wymagane warunki, może uzyskać świadczenie przedemerytalne po zgłoszeniu w tej sprawie wniosku w placówce ZUS właściwej dla swojego miejsca zamieszkania. Aby taki wniosek był skuteczny, musi go zgłosić w określonym terminie. Najlepiej, aby skorzystał w tym celu z formularza opracowanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS Rp-26), który można otrzymać w każdej placówce tego urzędu lub wydrukować z serwisu internetowego ZUS.

Do wniosku o świadczenie przedemerytalne były opiekun osoby niepełnosprawnej musi dołączyć zaświadczenie powiatowego urzędu pracy poświadczające okoliczności istotne dla jego przyznania, tj. zarejestrowanie jako osoba bezrobotna, 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych oraz brak odmowy przyjęcia składanej przez urząd pracy propozycji zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Oprócz tego zobowiązany jest przedłożyć zaświadczenie właściwego organu (który wypłacał świadczenie z tytułu sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną) potwierdzające:

●nieprzerwane pobieranie przez okres co najmniej 365 dni świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna;

●utratę prawa do jednego z wymienionych świadczeń z powodu śmierci osoby, nad którą opieka była sprawowana;

●datę ustania prawa do tego świadczenia.

Do wniosku o świadczenie przedemerytalne trzeba również dołączyć dokumenty potwierdzające przebyte okresy składkowe i nieskładkowe (np. świadectwa pracy, zaświadczenia płatników składek, legitymację ubezpieczeniową). Dzięki temu ZUS ustali staż uprawniający do uzyskania tego świadczenia.

Waloryzacja i podwyższenie najniższych świadczeń od 1 marca 2017 roku

W tym dniu wejdą w życie przepisy znacznie podwyższające najniższe emerytury i renty. Wtedy też zostanie przeprowadzona waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych, w ramach której emeryci i renciści otrzymają co najmniej 10-złotową podwyżkę swoich świadczeń

Pod koniec ubiegłego roku prezydent podpisał ustawę z 2 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw. Ustawa ta przewiduje znaczne podwyższenie kwot minimalnych emerytur i rent oraz nowe zasady tegorocznej waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych.

Znaczna podwyżka najniższych świadczeń

Obowiązujące przepisy emerytalne przewidują, że obliczona emerytura lub renta nie może być niższa od pewnej minimalnej gwarantowanej kwoty. W przypadku gdy z wyliczeń wychodzi niższa od tej kwoty wysokość świadczenia, ZUS podwyższa ją do kwoty minimalnej emerytury lub renty. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy osoba spełniająca warunki wymagane do przyznania emerytury nie udowodniła wymaganego stażu ubezpieczeniowego (25 lat dla mężczyzn, a dla kobiet – w zależności od roku urodzenia – obecnie od 20 do 25 lat, a od 1 października 2017 r. – 20 lat). ZUS nie podwyższa takiej osobie emerytury do minimalnej gwarantowanej kwoty, ale ustala ją w wysokości faktycznie wyliczonej.

Kwoty najniższych świadczeń wzrastały dotychczas o tyle, ile gwarantowały zasady waloryzacji w kolejnych latach kalendarzowych. W zależności od tego, jaki charakter miała waloryzacja w danym roku, wzrost uwzględniał wyłącznie wskaźnik waloryzacji w tym roku lub świadczenia były podwyższane o odpowiednią kwotę waloryzacji. W 2016 r. kwoty najniższych świadczeń zostały podwyższone niskim wskaźnikiem waloryzacji (100,24 proc.) i od 1 marca 2016 r. wynoszą odpowiednio: 882,56 zł (emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i renta rodzinna) oraz 676,75 zł (renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy).

W 2017 r. najniższe emerytury i renty zostaną podwyższone w terminie waloryzacji (od 1 marca 2017 r.), ale niejako niezależnie od tej waloryzacji, w tym od wskaźnika waloryzacji, jaki zostanie zastosowany do jej przeprowadzenia. Ustawa z 2 grudnia 2016 r. wprowadza bowiem znaczne ich podwyższenie od 1 marca 2017 r. do określonych w nowelizacji kwot. Wyniosą one:

●1000 zł – najniższa emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz renta rodzinna,

●750 zł – najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy,

Wysoka podwyżka najniższych rent z ogólnego stanu zdrowia spowoduje również znaczne podwyższenie:

●najniższych rent z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową do 120 proc. kwot najniższych rent z ogólnego stanu zdrowia, tj. do kwoty 1200 zł w przypadku rent z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i rent rodzinnych oraz do kwoty 900 zł – w przypadku rent z tytułu częściowej niezdolności do pracy,

●ryczałtowych kwot rent z tytułu wypadków i chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (do wskazanych wyżej kwot najniższych rent wypadkowych),

●rent socjalnych – do 84 proc. nowej kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, tj. do 840 zł.

W tabeli poniżej wskazujemy, do jakiej wysokości wzrosną od 1 marca 2017 r. poszczególne kwoty najniższych świadczeń oraz jak wysoki to będzie wzrost w stosunku do obecnie obowiązujących kwot minimalnych emerytur i rent.

PRZYKŁAD 7

Emerytura niezwaloryzowana, ale podwyższona

Pan Marian pobiera emeryturę w minimalnej wysokości (od 1 marca 2016 r. – w kwocie 882,56 zł). Od 1 marca 2017 r. emerytura nie zostanie zwaloryzowana tak jak inne wypłacane świadczenia, ale będzie podlegała podwyższeniu do nowej kwoty najniższej emerytury. Wyniesie ona 1000 zł.

PRZYKŁAD 8

Wyższa minimalna renta

Pani Maria pobiera rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy w wysokości najniższego świadczenia (obecnie 676,75 zł). Od 1 marca 2017 r. renta nie zostanie podwyższona wskaźnikiem waloryzacji, ale ZUS podniesie ją do nowej kwoty najniższej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy obowiązującej od 1 marca 2017 r., tj. do 750 zł. ⒸⓅ

TABELA 1. Kwoty najniższych świadczeń od 1 marca 2017 roku ⒸⓅ

Rodzaj najniższego świadczenia	Kwota najniższego świadczenia obowiązująca do 28.02.2017 r. (w zł)	Kwota świadczenia obowiązująca od 1.03.2017 r. (w zł)	Wzrost (w zł)
Emerytura, emerytura pomostowa, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz renta rodzinna	882,56	1000	117,44
Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy	676,75	750	73,25
Renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową oraz najniższa renta rodzinna wypadkowa	1059,07	1200	140,93
Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową	812,10	900	87,90

---

Nie mniej niż o 10 zł

Od 1 marca 2017 r. oprócz podwyżki najniższych świadczeń ZUS przeprowadzi waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych. W 2017 r. waloryzacja będzie miała odmienny charakter niż w poprzednich latach.

Przypomnijmy – zgodnie z ogólnymi regulacjami wysokość corocznej waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych uzależniona jest od dwóch głównych czynników. Pierwszy z nich to poziom inflacji w poprzednim roku kalendarzowym (tj. średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem lub dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów, w zależności od tego, który z nich jest wyższy). Drugi czynnik to realny wzrost przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim roku kalendarzowym. Wskaźnik waloryzacji musi uwzględniać przynajmniej 20 proc. tego wzrostu. Rada Dialogu Społecznego może ustalić zwiększenie wskaźnika ponad to minimum, a jeśli to nie nastąpi, o wysokości tego zwiększenia decyduje Rada Ministrów.

Prognozowany przez rząd wskaźnik waloryzacji na 2017 r. ma wynieść tylko 100,73 proc. Aby zapewnić osobom z niskimi świadczeniami wyższą podwyżkę, ustawodawca zdecydował o przeprowadzeniu w 2017 r. waloryzacji według nieco innych zasad niż te ogólnie obowiązujące.

Ustawa zmieniająca z 2 grudnia 2016 r. zakłada przeprowadzenie od 1 marca 2017 r. procentowo-kwotowej waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych. Emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renty rodzinne, emerytury pomostowe, nauczycielskie świadczenia kompensacyjne oraz świadczenia i zasiłki przedemerytalne zostaną podwyższone wskaźnikiem waloryzacji, nie mniej niż o kwotę 10 zł. Niższa gwarantowana podwyżka obejmie renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy oraz emerytury częściowe. Świadczenia te zostaną podwyższone wskaźnikiem waloryzacji, nie mniej niż odpowiednio o 7,5 zł oraz 5 zł.

Przyjęcie w 2017 r. zasady waloryzacji procentowej z gwarantowaną minimalną podwyżką na poziomie 10 zł spowoduje, że na nieco wyższą podwyżkę niż ta, która wynika z ogólnie obowiązujących regulacji, będą mogły liczyć osoby pobierające świadczenia w kwocie poniżej 1369,86 zł miesięcznie.

Zgodnie z ustawą zmieniającą procentowo-kwotowy charakter tegorocznej waloryzacji nie będzie dotyczył emerytur i rent niższych od kwot najniższych świadczeń, które zostaną podwyższone wyłącznie wskaźnikiem waloryzacji. Tak samo będą zwaloryzowane różnego rodzaju dodatki do świadczeń oraz kwoty maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent obowiązujących w razie osiągania przychodu z tytułu działalności zarobkowej.

Zakładając, że tak jak prognozuje rząd wskaźnik waloryzacji w 2017 r. wyniesie 100,73 proc., kwoty dodatków i świadczeń pieniężnych od 1 marca 2017 r. będą wynosiły:

●dodatek pielęgnacyjny i dodatek za tajne nauczanie – 210,19 zł,

●dodatek dla sieroty zupełnej – 395,06 zł,

●dodatek pielęgnacyjny dla inwalidy wojennego uznanego za całkowicie niezdolnego do pracy i do samodzielnej egzystencji – 315, 29 zł,

●dodatek kombatancki – 210,19 zł,

●dodatek kompensacyjny – 31,53 zł,

●świadczenie pieniężne dla byłych żołnierzy górników oraz świadczenie przysługujące osobom deportowanym w zależności od liczby miesięcy pracy – od 10,54 zł do 210,19 zł.

Na mocy ustawy zmieniającej z 2 grudnia 2016 r. w wyniku waloryzacji od 1 marca 2017 r. wyższe będą również kwoty:

●nowo przyznawanego świadczenia przedemerytalnego, które wyniesie 1040 zł,

●rent inwalidów wojennych i wojskowych oraz rent rodzinnych po inwalidach wojennych i wojskowych, które zostaną obliczone od nowej podstawy wymiaru wynoszącej 2439,79 zł, według stawek procentowych określonych w ustawie o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin.

PRZYKŁAD 9

Waloryzacja mniej korzystna

Pani Hanna pobiera emeryturę, której obecna wysokość wynosi 1130 zł. Podwyższając jej świadczenie od 1 marca 2017 r., ZUS najpierw sprawdzi, ile wyniosłaby podwyżka przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji. Jeśli wskaźnik ten ukształtuje się na poziomie 100,73 proc., kwota świadczenia po waloryzacji wyniesie 1138,25 zł (1130 zł x 100,73 proc.). Podwyżka będzie niższa od 10 zł, w związku z czym ZUS podwyższy emeryturę o 10 zł (do kwoty 1140 zł).

PRZYKŁAD 10

Gwarantowana kwota niższa

Pan Bogdan pobiera emeryturę, której wysokość wynosi obecnie 690,40 zł. Od 1 marca 2017 r. ZUS podwyższy świadczenie wskaźnikiem waloryzacji. Zakładając, że wyniesie on 100,73 proc., emerytura zostanie podwyższona do kwoty 695,44 zł (690,40 zł x 100,73 proc.), a więc o nieco ponad 5 zł. W związku z tym, że świadczenie pana Bogdana będzie niższe od kwoty najniższej emerytury, ZUS nie podwyższy go o gwarantowaną kwotę 10 zł, ale o kwotę faktycznie wyliczoną w wyniku pomnożenia wskaźnikiem tegorocznej waloryzacji.

PRZYKŁAD 11

Emerytura powyżej progu

Pani Anna pobiera emeryturę, której obecna wysokość wynosi 2530 zł. Zakładając, że wskaźnik waloryzacji świadczeń od 1 marca 2017 r. wyniesie 100,73 proc., emerytura pani Anny wzrośnie do kwoty 2548,47 zł (2530 zł x 100,73 proc.). Kwota podwyżki wyniesie więc nieco ponad 18 zł. ⒸⓅ

Podwyższenie kwoty wolnej od potrąceń i egzekucji

Od 1 lipca 2017 r. zwiększy się kwota, która musi pozostać zadłużonym emerytom i rencistom po dokonaniu potrąceń z tytułu egzekucji długów niealimentacyjnych. Przepisy zagwarantują im pobieranie świadczenia w wysokości co najmniej 75 proc. najniższej emerytury lub renty

Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych określa, jakie należności mogą być potrącane z kwot świadczeń pieniężnych określonych w tej ustawie, pozostałych po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych. Należą do nich m.in.:

– świadczenia wypłacane w kwocie zaliczkowej,

– nienależnie pobrane emerytury lub renty,

– należności alimentacyjne egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych,

– należności alimentacyjne potrącane na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego,

– należności inne niż świadczenia alimentacyjne egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych,

– kwoty nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych,

– kwoty należności z tytułu odpłatności za pobyt osób uprawnionych do świadczeń w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych lub zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych.

Sprawdź: Wskaźniki i stawki

Maksymalne pomniejszenie

Ustawa emerytalna przewiduje maksymalną kwotę, którą można potrącić z poszczególnych tytułów. W zależności od rodzaju należności, a także od tego, czy potrącane są samodzielnie, czy jednocześnie z innym rodzajem należności jest to od 25 proc. do 70 proc. kwoty przysługującej emerytury lub renty.

Niezależnie od tego ograniczenia ustawa emerytalna przewiduje kwoty wolne od potrąceń i egzekucji, a więc kwoty, jakie muszą pozostać po dokonaniu potrąceń przewidzianych w ustawie, przy jednoczesnym zachowaniu maksymalnych kwot tych potrąceń. Kwoty te wynoszą obecnie:

●50 proc. najniższej emerytury lub renty – przy potrącaniu egzekwowanych należności alimentacyjnych oraz innych należności niż świadczenia alimentacyjne, a także przy potrącaniu należności alimentacyjnych na wniosek wierzyciela na podstawie tytułu wykonawczego,

●60 proc. najniższej emerytury lub renty – m.in. przy potrącaniu świadczeń wypłacanych w kwocie zaliczkowej, nienależnie pobranych emerytur, rent oraz nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych,

●20 proc. najniższej emerytury lub renty – przy potrącaniu należności z tytułu odpłatności za pobyt w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych lub zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych.

Podwyższenie kwoty wolnej od potrąceń

Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS pierwotnie przewidywał, że wzrosną wszystkie wymienione kwoty wolne od potrąceń i egzekucji. W przypadku potrącania egzekwowanych należności innych niż świadczenia alimentacyjne wolna od potrąceń i egzekucji miała być pełna kwota najniższej emerytury lub renty. Oznaczałoby to, że w praktyce z najniższych świadczeń nie byłoby możliwe prowadzenie jakiejkolwiek egzekucji wymienionych należności. Z kolei po potrąceniu należności z tytułu odpłatności za pobyt w domach pomocy społecznej miało pozostać nie mniej niż 30 proc. kwoty najniższego świadczenia. W wyniku potrąceń pozostałych należności (w tym egzekwowanych należności alimentacyjnych) miało być zachowane 75 proc. minimalnej emerytury lub renty. Tak daleko idący projekt ustawy nie zyskał jednak aprobaty najpierw Rady Ministrów, a następnie parlamentu. Zgodnie ze stanowiskiem rządu do tego projektu uznano, że nowe rozwiązania nie mogą przez tak znaczne podwyższenie kwot wolnych od potrąceń i egzekucji czynić praktycznie bezskuteczną prowadzoną egzekucję z najniższych świadczeń czy też pogarszać sytuacji wierzycieli alimentacyjnych lub jednostek samorządu terytorialnego, które musiałyby dopłacać do pobytu pensjonariuszy w domach pomocy społecznej. Stąd w finalnej wersji ustawy zrezygnowano z większości proponowanych rozwiązań.

TABELA 2. Kwoty ryczałtowych świadczeń od 1 marca 2017 roku ⒸⓅ

Rodzaj świadczenia	Kwota świadczenia obowiązująca do 28.02.2017 r. (w zł)	Kwota świadczenia obowiązująca od 1.03.2017 r. (w zł)	Wzrost (w zł)
Świadczenie przedemerytalne (nowo przyznawane)	1029,86	1040	10,14
Renta socjalna	741,35	840	98,65
Świadczenie pieniężne dla cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych	741,35	840	98,65

Uchwalona ustawa przewiduje podniesienie kwoty wolnej od potrąceń i egzekucji (z 50 proc. do 75 proc. kwoty najniższej emerytury lub renty) wyłącznie przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne. Nowelizacja wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 6 miesięcy od dnia jej ogłoszenia. W związku z tym, że została ogłoszona w grudniu 2016 r., zacznie obowiązywać od 1 lipca 2017 r.

Ustawa przewiduje, że nowe regulacje w zakresie kwoty wolnej od potrąceń i egzekucji znajdą zastosowanie nie tylko przy realizacji nowych zajęć tych należności skierowanych do świadczeń emerytalno-rentowych, ale również do zobowiązań istniejących w dniu wejścia w życie ustawy. Oznacza to w szczególności, że jeśli 1 lipca 2017 r. ze świadczenia emerytalnego lub rentowego będzie już realizowana egzekucja należności niealimentacyjnych, nowe regulacje będą również dotyczyły potrąceń dokonywanych z tytułu tej egzekucji.

Z naszych wyliczeń wynika, że podwyższenie kwoty wolnej od potrąceń i egzekucji do 75 proc. najniższej emerytury lub renty spowoduje wzrost świadczenia otrzymywanego przy realizacji potrąceń z tytułu egzekucji niealimentacyjnych o:

●146 zł netto (w przypadku emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i renty rodzinnej) oraz o

●98,50 zł netto (w przypadku renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy).

---

Wzrost najniższych świadczeń netto po wejściu w życie nowych przepisów zostanie spowodowany tym, że od 1 lipca 2017 r. będzie można potrącić z tych świadczeń z tytułu egzekwowanych należności niealimentacyjnych kwotę nie wyższą niż 104 zł (w przypadku emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i renty rodzinnej) oraz nie wyższą niż 89 zł (w przypadku renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy). Gdyby nie zmienił się przepis przewidujący podwyższenie kwoty wolnej od potrąceń i egzekucji, potrącenie z kwot najniższych świadczeń obowiązujących od 1 marca 2017 r. wyniosłoby odpowiednio 250 zł i 187,50 zł. [TABELA 3, PRZYKŁADY 12 I 13]

TABELA 3. Kwoty wolne od potrąceń i egzekucji niealimentacyjnych ⒸⓅ

Rodzaj świadczenia	styczeń – luty 2017 r. (50 proc. najniższego świadczenia)	marzec – czerwiec 2017 r. (50 proc. najniższego świadczenia)	lipiec – grudzień 2017 r. (75 proc. najniższego świadczenia)
Emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renta rodzinna	441,28 zł	500 zł	750 zł
Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy	338,37 zł	375 zł	562,50 zł

PRZYKŁAD 12

Z minimalnej emerytury niewielkie potrącenia

Pani Maria jest uprawniona do emerytury w minimalnej kwocie (obecnie 882,56 zł). Od kilku miesięcy z przysługującego jej świadczenia potrącana jest kwota zaległości z tytułu kredytu gotówkowego, egzekwowana przez komornika sądowego na podstawie prawomocnego wyroku sądu. Potrącenie realizowane jest w maksymalnej kwocie 25 proc. brutto przysługującej emerytury, tj. 220,64 zł (25 proc. z 882,56 zł). Gdyby nie wspomniane potrącenia, pani Maria po odliczeniu podatku dochodowego oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne otrzymywałaby na rękę 759,13 zł. Po potrąceniu kwoty na rzecz komornika byłaby to kwota 538,49 zł (wyższa od kwoty wolnej od potrąceń i egzekucji przewidzianej dla egzekwowanych kwot, która wynosi 441,28 zł). Od 1 marca 2017 r. kwota przysługującej pani Marii emerytury wzrośnie do poziomu 1000 zł, tj. po odliczeniu zaliczki na podatek dochodowy oraz składki zdrowotnej – do kwoty netto 854 zł. Przez kolejne trzy miesiące (marzec, kwiecień, maj 2017 r.) z tytułu zajęcia komorniczego będzie potrącana maksymalna kwota 250 zł (25 proc. z 1000 zł). Natomiast od 1 lipca 2017 r. kwota ta ulegnie zmniejszeniu do 104 zł. Kwota wolna od potrąceń i egzekucji wyniesie bowiem wtedy 750 zł i taka kwota musi być zachowana do wypłaty po dokonaniu potrącenia komorniczego. Skoro wysokość netto świadczenia po odliczeniu zaliczki na podatek dochodowy oraz składki zdrowotnej wyniesie 854 zł, to aby została zachowana kwota wolna od potrąceń w wysokości 750 zł., kwota potrącenia komorniczego nie może przekroczyć 104 zł. ⒸⓅ

PRZYKŁAD 13

W 2017 roku ciągłe zmiany

Pan Wiesław od ponad dwóch lat jest uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w minimalnej wysokości, która od 1 marca 2016 r. wynosi 676,75 zł. Na początku 2016 r. popadł w długi. W wyniku uprawomocnienia się nakazu zapłaty i braku zapłaty wymaganej należności egzekucję w stosunku do jego majątku skierował komornik sądowy. Egzekucja objęła również pobieraną rentę. Potrącenie realizowane jest w maksymalnej kwocie 25 proc. brutto przysługującej renty, tj. 169,18 zł (25 proc. z 676,75 zł). Gdyby nie wspomniane potrącenia, pan Wiesław po odliczeniu podatku dochodowego oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne otrzymywałby na rękę 592,84 zł. Po potrąceniu kwoty 169,18 zł na rzecz komornika byłaby to kwota 423,66 zł. To więcej od kwoty wolnej od potrąceń i egzekucji przewidzianej dla egzekwowanych kwot z renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, która wynosi obecnie 338,37 zł).

Od 1 marca 2017 r. kwota przysługującej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy wzrośnie do poziomu 750 zł, tj. po odliczeniu zaliczki na podatek dochodowy oraz składki zdrowotnej – do kwoty netto 651,50 zł.

Przez kolejny kwartał (marzec, kwiecień, maj 2017 r.) do komornika będzie przekazywana kwota z tytułu zajęcia w wysokości 187,50 zł (25 proc. z 750 zł).

Natomiast od 1 lipca 2017 r. kwota ta ulegnie zmniejszeniu do 89 zł. Kwota wolna od potrąceń i egzekucji (czyli kwota, która musi być zachowana do wypłaty po dokonaniu potrącenia komorniczego) wyniesie bowiem wtedy 562,50 zł. Skoro wysokość netto świadczenia po odliczeniu zaliczki na podatek dochodowy oraz składki zdrowotnej wyniesie 651,50 zł, to aby została zachowana kwota wolna od potrąceń i egzekucji w wysokości 562,50 zł, kwota potrącenia komorniczego nie może przekroczyć 89 zł. ⒸⓅ

Obniżenie wieku emerytalnego

Od 1 października 2017 r. wejdzie w życie ustawa obniżająca powszechny wiek emerytalny. Wprowadzi również kilka innych rozwiązań w systemie emerytalnym, na ogół korzystnych dla przyszłych emerytów, a niekiedy również dla osób będących już na emeryturze

Najważniejszą regulacją zawartą w nowelizacji ustawy emerytalnej z 6 października 2016 r. jest obniżenie wieku emerytalnego do tego, który obowiązywał przed 1 stycznia 2013 r., tj. do poziomu 60 lat dla kobiet oraz 65 lat dla mężczyzn. W takim wieku będą mogły przechodzić na emeryturę zarówno osoby, które nowy obniżony wiek emerytalny ukończą po wejściu w życie nowych regulacji, jak i te osoby, które obniżony wiek ukończyły (lub ukończą) przed 1 października 2017 r., a więc w okresie, gdy obowiązywał wiek podwyższony. Jeśli nie mają przyznanej emerytury z tytułu ukończenia tego podwyższonego wieku (w szczególności dlatego, że dotychczas go nie ukończyły), będą mogły uzyskać emeryturę z tytułu ukończenia wieku emerytalnego obniżonego do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. ZUS przyzna im wtedy to świadczenie od miesiąca zgłoszenia wniosku, nie wcześniej niż od 1 października 2017 r.

PRZYKŁAD 14

Nie wcześniej niż od 1 października

Pani Maria urodziła się w lutym 1957 r. Podwyższony wiek emerytalny (wynoszący dla kobiet urodzonych w I kwartale 1957 r. 61 lat i 5 miesięcy ukończyłaby w lipcu 2018 r. W związku z wejściem w życie ustawy obniżającej wiek emerytalny do 60 lat dla wszystkich kobiet, będzie się mogła ubiegać o emeryturę już w październiku 2017 r. Wymagany wiek ukończy bowiem już w lutym 2017 r. Jeśli z wnioskiem o emeryturę wystąpi jeszcze w październiku 2017 r., otrzyma świadczenie od dnia wejścia w życie ustawy obniżającej wiek emerytalny. W przypadku późniejszego zgłoszenia wniosku przyznanie emerytury nastąpi od miesiąca, w którym wniosek ten zostanie zgłoszony.

W związku z obniżeniem wieku emerytalnego ustawa zmieniająca wprowadzi w systemie emerytalnym następujące zmiany:

●po ukończeniu wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn ZUS będzie przyznawał z urzędu emeryturę osobom, które pobierają rentę z tytułu niezdolności do pracy;

●po ukończeniu wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat ZUS będzie przyznawał kobietom okresową emeryturę kapitałową, która będzie przysługiwała do ukończenia powszechnego wieku emerytalnego przewidzianego dla mężczyzn, obniżonego do 65 lat;

●możliwość uzyskania emerytury częściowej zostanie pozostawiona wyłącznie tym osobom, które warunki wymagane do przyznania tego świadczenia spełnią do 30 września 2017 r.,

●emerytury pomostowe, nauczycielskie świadczenia kompensacyjne i świadczenia przedemerytalne będą przysługiwały do czasu ukończenia obniżonego powszechnego wieku emerytalnego.

Jednocześnie przepisy przejściowe do ustawy zmieniającej zagwarantują wszystkim osobom uprawnionym w dniu jej wejścia w życie do okresowej emerytury kapitałowej, renty z tytułu niezdolności do pracy, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także świadczenia przedemerytalnego zachowanie uprawnień do tych świadczeń do czasu ukończenia obecnie obowiązującego podwyższonego wieku emerytalnego (w przypadku okresowej emerytury kapitałowej – do czasu ukończenia wieku przewidzianego dla mężczyzny urodzonego w tym samym roku i kwartale). Dodatkowo kobiety uprawnione do okresowej emerytury kapitałowej uzyskają już po ukończeniu obniżonego wieku emerytalnego przewidzianego dla mężczyzn (65 lat) możliwość przeliczenia emerytury z I filaru z uwzględnieniem środków zgromadzonych w II filarze, w zamian za utratę uprawnień do dotychczas pobieranej okresowej emerytury kapitałowej.

PRZYKŁAD 15

Prawo do renty zachowane

Pan Grzegorz urodził się 15 listopada 1952 r. Od 1 października 2013 r. jest uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy przyznanej do dnia ukończenia podwyższonego wieku emerytalnego, który dla mężczyzn urodzonych w IV kwartale 1952 r. wynosi 66 lat i 8 miesięcy, tj. do 15 lipca 2019 r. W związku z wejściem w życie ustawy obniżającej wiek emerytalny nie straci prawa do renty po ukończeniu 65 lat w listopadzie 2017 r. Wraz z osiągnięciem tego wieku będzie mógł natomiast zgłosić wniosek o emeryturę.

PRZYKŁAD 16

Emerytura z II filaru później

Pani Anna urodzona 10 listopada 1955 r., 10 listopada 2016 r. ukończyła obecnie obowiązujący podwyższony wiek emerytalny (dla kobiet urodzonych w IV kwartale 1955 r. – 61 lat). Po ukończeniu tego wieku przyznano jej prawo do emerytury z FUS oraz do okresowej emerytury kapitałowej. Pomimo wejścia w życie ustawy obniżającej powszechny wiek emerytalny od 1 października 2017 r. prawo do emerytury z II filaru będzie jej przysługiwało do czasu ukończenia podwyższonego wieku emerytalnego przewidzianego dla mężczyzn urodzonych w IV kwartale 1955 r., wynoszącego 67 lat (tj. do 9 listopada 2022 r.). Niezależnie jednak od tego, po ukończeniu 65 lat (10 listopada 2020 r.), a przed ukończeniem 67 lat będzie się mogła ubiegać o przeliczenie emerytury z FUS z uwzględnieniem środków zgromadzonych na subkoncie oraz nowych składek emerytalnych zewidencjonowanych na koncie po przyznaniu emerytury, a także przy zastosowaniu średniego dalszego trwania życia właściwego dla jej aktualnego wieku. Od dnia dokonania tego przeliczenia utraci prawo do okresowej emerytury kapitałowej. ⒸⓅ

Ustawa przywracająca wiek emerytalny obowiązujący przed 1 stycznia 2013 r. wprowadzi również wiele innych rozwiązań związanych (mniej lub bardziej) z obniżeniem powszechnego wieku emerytalnego. Do takich należy zaliczyć przede wszystkim:

●przedłużenie do 31 sierpnia 2018 r. możliwości ubiegania się o emeryturę nauczycielską przysługującą bez względu na wiek na podstawie Karty nauczyciela;

●przywrócenie dla wszystkich kobiet wymogu posiadania co najmniej 20-letniego okresu składkowego i nieskładkowego (zamiast obecnie obowiązującego wieku odpowiednio podwyższonego);

●zwolnienie wójta, burmistrza i prezydenta miasta z obowiązku opłacania składek za osoby pobierające świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekunów;

●zagwarantowanie ochrony przedemerytalnej do czasu ukończenia odpowiednio podwyższonego wieku emerytalnego.ⒸⓅ

Podstawa prawna

- Art. 2–3 ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 170 ze zm.).

- Art. 77 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 645 ze zm.).

- Ustawa z 2 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r. poz. 2).

- Art. 24, art. 25–26c, art. 85, art. 88–94 oraz art. 139–141 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.).

- Ustawa z 21 października 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 2036).

- Ustawa z 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 38).

Zobacz: Kalkulatory