Jak dokonywać potrąceń ze świadczenia rehabilitacyjnego

Problem

Zatrudniamy 30 pracowników, dlatego sami naliczamy i wypłacamy zasiłki. We wrześniu 2016 r. otrzymaliśmy wezwanie do dokonywania potrąceń alimentacyjnych z wynagrodzenia pracownika na łączną kwotę 7580 zł. Pracownik, którego tytuł dotyczy, ma prawo do świadczenia rehabilitacyjnego od 11 września 2016 r. do 10 maja 2017 r. Wcześniej przez 182 dni przebywał na zasiłku chorobowym. Podstawa zasiłku chorobowego przed przejściem na świadczenie rehabilitacyjne wynosi 6040,30 zł. Komornik zwrócił się do nas z pytaniem, w jaki sposób dokonaliśmy potrącenia za wrzesień. Prosi o wyjaśnienie rozliczenia kwoty, którą przelaliśmy na jego konto. Jak prawidłowo wyliczyć potrącenie? Czy ustalona kwota wolna od potrąceń jest jednakowa dla świadczeń przysługujących za część miesiąca i za cały miesiąc? Nadmieniamy, że do 10 września pracownik pobierał zasiłek chorobowy w wysokości 80%.

Autopromocja

Polecamy produkt: Umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne od 1 stycznia 2017 r.

Rada

Kwota wolna od potrąceń ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych ulega proporcjonalnemu obniżeniu do okresu, za który przysługuje zasiłek bądź świadczenie rehabilitacyjne. Jednak we wrześniu powinna być zastosowana kwota wolna jak za cały miesiąc, gdyż za wszystkie dni tego miesiąca przysługują świadczenie rehabilitacyjne i zasiłek chorobowy. Powinni Państwo przekazać na konto komornika za wrzesień kwotę 3299,70 zł. Szczegóły w uzasadnieniu.

Uzasadnienie

Świadczenie rehabilitacyjne, tak jak zasiłek chorobowy, podlega egzekucji w razie roszczeń alimentacyjnych.

Potrąceń i egzekucji z zasiłków z ubezpieczenia chorobowego dokonuje się na zasadach określonych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (art. 833 § 5 Kodeksu postępowania cywilnego). Potrącenia z zasiłków/świadczenia rehabilitacyjnego dokonuje ZUS lub pracodawca, jeżeli jest uprawniony do wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego dla pracowników.

W pierwszej kolejności przed dokonaniem potrącenia ze świadczeń Państwa pracownika powinni Państwo:

● ustalić wysokość należnego świadczenia rehabilitacyjnego za 20 dni września 2016 r. (od 11 do 30 września), a następnie

● wyznaczyć granicę potrącenia oraz kwotę wolną od potrąceń.

Te czynności pozwolą na ustalenie, jaką część świadczenia otrzyma pracownik, a jaką wierzyciel z tytułu alimentów. Również kwota zasiłku chorobowego należnego za 10 dni września 2016 r. będzie musiała być odpowiednio rozdzielona między wierzyciela i dłużnika.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Jednak pierwszy etap to ustalenie podstawy wymiaru świadczenia rehabilitacyjnego. Będzie nią podstawa obliczona uprzednio dla zasiłku chorobowego, ale po podwyższeniu o wskaźnik waloryzacji. Dla celów obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przyjęta do obliczenia tego świadczenia podlega bowiem waloryzacji według zasad sformułowanych w art. 19 ustawy zasiłkowej. Wynika z nich, że dla przeprowadzenia waloryzacji liczy się data, od której zostało przyznane świadczenie. Jeżeli pierwszy dzień okresu, na który przyznano świadczenie rehabilitacyjne, przypada – tak jak u Państwa – w III kwartale 2016 r., podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przyjęta do obliczenia tego świadczenia ulega podwyższeniu o wskaźnik waloryzacji ustalony dla tego kwartału.

Wskaźnik waloryzacji podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmowanej do obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego w III kwartale 2016 r. wynosi 107,3%.

Wskaźniki waloryzacji podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, przyjętego do obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego

Okres	Wskaźnik	Podstawa prawna
IV kwartał 2016 r.	98,8%	M.P. z 2016 r., poz. 810 Autopromocja Zatrudnianie cudzoziemców. Procedury i rozliczenia Sprawdź
III kwartał 2016 r.	107,3%	M.P. z 2016 r., poz. 470
II kwartał 2016 r.	105,5%	M.P. z 2016 r., poz. 181
I kwartał 2016 r.	96,1%	M.P. z 2015 r., poz. 1177

Ze względu na to, że wskaźnik w III kwartale przekroczył 100%, podstawa świadczenia rehabilitacyjnego w tym przypadku ulegnie podwyższeniu. Waloryzacji dokonuje się tylko raz, tj. pierwszego dnia, od którego zostało przyznane świadczenie rehabilitacyjne. Gdyby ten dzień przypadł w kwartale, w którym wskaźnik nie przekroczył 100% (np. w IV kwartale 2016 r.), a następnie świadczenie zostałoby przyznane w kwartale, w którym ten parametr byłby wyższy niż 100%, to waloryzacji nie należałoby przeprowadzać. Świadczenie rehabilitacyjne wynosi 90% podstawy wymiaru zasiłku za okres pierwszych 3 miesięcy, a 75% tej podstawy za pozostały okres. Jeżeli niezdolność do pracy przypada w okresie ciąży, chora ma prawo do świadczenia w wysokości 100% tej podstawy.

PRZYKŁAD

Pracownik, o którym mowa w problemie, miał prawo do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości 6040,30 zł.

Podstawę wymiaru świadczenia rehabilitacyjnego po waloryzacji powinna stanowić kwota 6481,24 zł, co wynika z wyliczenia:

6040,30 zł x 107,3% = 6481,24 zł.

Świadczenie rehabilitacyjne za okres od 11 do 30 września 2016 r. wynosi:

● 6481,24 zł : 30 = 216,04 zł,

● 216,04 zł x 90% = 194,44 zł (dzienna stawka świadczenia rehabilitacyjnego),

● 194,44 zł x 20 dni = 3888,80 zł (kwota świadczenia rehabilitacyjnego za wrzesień).

Potrącenia alimentacyjne ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych mogą być dokonywane do wysokości 60% (przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy). Kwota graniczna, a więc maksymalna dopuszczalna kwota, jaką można potrącić, wynosi więc 2333,28 zł (3888,80 zł x 60%). Natomiast kwota wolna od potrąceń, w przypadku należności alimentacyjnych, wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi to 50% najniższej emerytury. Kwota ta wynosi obecnie 441,28 zł (połowa najniższej emerytury od 1 marca 2016 r.), przy czym ustala się ją proporcjonalnie do okresu wypłacanego świadczenia. Potrąceń dokonuje się od kwoty netto świadczenia, a zatem po odliczeniu zaliczki na podatek.

Potrącenie ze świadczenia rehabilitacyjnego należnego za wrzesień 2016 r.:

Krok 1. Obliczenie świadczenia rehabilitacyjnego w wysokości netto

Świadczenie rehabilitacyjne jako podstawa potrącenia – 3888,80 zł; po zaokrągleniu 3889 zł – stanowi podstawę do opodatkowania:

● (3889 zł x 18%) – 46,33 zł = 653,69 zł; 654 zł – po zaokrągleniu należna zaliczka na podatek,

● 3888,80 zł – 654 zł = 3234,80 zł (kwota netto świadczenia rehabilitacyjnego).

Krok 2. Ustalenie granicy potrącenia

3888,80 zł x 60% = 2333,28 zł.

Krok 3. Obliczenie kwoty wolnej od potrąceń

441,28 zł : 30 x 20 dni = 294,19 zł – połowa najniższej emerytury obowiązującej od 1 marca 2016 r. (882,56 zł x 50%) obliczona proporcjonalnie do liczby dni świadczenia rehabilitacyjnego we wrześniu.

Krok 4. Obliczenie świadczenia rehabilitacyjnego po potrąceniu:

● 3234,80 zł (kwota netto świadczenia rehabilitacyjnego) – 294,19 zł (kwota wolna za wrzesień proporcjonalnie pomniejszona) = 2940,61 zł – ta kwota przekracza maksimum do potrącenia, dlatego należy ją ograniczyć do kwoty 2333,28 zł (2940,61 zł > 2333,28 zł),

● 3234,80 zł (kwota netto świadczenia rehabilitacyjnego) – 2333,28 zł (kwota potrącenia) = 901,52 zł (świadczenie rehabilitacyjne do wypłaty).

Pracownikowi przysługuje też zasiłek chorobowy za 10 dni września 2016 r. Od niego również należy dokonać stosownego potrącenia, na zasadach analogicznych jak ze świadczenia rehabilitacyjnego.

Zasiłek chorobowy wynosi:

● 6040,30 zł : 30 = 201,34 zł;

● 201,34 zł x 80% = 161,07 zł (stawka dzienna zasiłku),

● 161,07 zł x 10 dni = 1610,70 zł.

Zasiłek po odliczeniu zaliczki na podatek:

● 1611 zł x 18% = 289,98 zł; po zaokrągleniu 290 zł,

● 1610,70 zł – 290 zł = 1320,70 zł (kwota netto zasiłku).

Granica potrącenia: 966,42 zł (1610,70 zł x 60%).

Kwota wolna: 441,28 zł : 30 x 10 dni = 147,09 zł.

Zasiłek po potrąceniu:

● 1320,70 zł (kwota netto zasiłku) – 147,09 zł (kwota wolna) = 1173,61 zł > 966,42 zł,

● 1320,70 zł (kwota netto zasiłku) – 966,42 zł (potrącenia z zasiłku) = 354,28 zł (kwota netto do wypłaty).

Łączna kwota do przekazania komornikowi za wrzesień: 3299,70 zł (2333,28 zł + 966,42 zł).

Za październik będzie przysługiwało wyłącznie świadczenie rehabilitacyjne w wysokości:

194,44 zł (stawka dzienna świadczenia rehabilitacyjnego) x 31 dni = 6027,64 zł.

Do potrącenia będzie kwota graniczna, tj. 3616,58 zł (6027,64 zł x 60%), a do wypłaty świadczenie brutto w wysokości 1372,06 zł (4988,64 zł – 3616,58 zł = 1372,06 zł > kwoty wolnej wynoszącej 441,28 zł).

Podstawa prawna:

● art. 833 § 5 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego – Dz.U. z 2014 r., poz. 101; ost.zm. Dz.U. z 2016 r., poz. 1579

● art. 139 ust. 1 pkt 3, art. 140 ust. 1 pkt 1, art. 141 ust. 1 pkt 1 lit. a, ust. 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – j.t. Dz.U. z 2016 r., poz. 887

● art. 2, art. 19 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – Dz.U. z 2016 r., poz. 372; ost.zm. Dz.U. z 2016 r., poz. 1579

Autor: Izabela Nowacka - ekonomista, autor licznych publikacji z dziedziny prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, od ponad 14 lat zajmuje się tematyką wynagrodzeniową i rozliczaniem płac; prowadzi portal kadrowo-płacowy