Czy pracownik ma prawo do odszkodowania

Zgodnie z art. 36

k.p., jeżeli wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony następuje z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, albo z innych przyczyn niedotyczących pracowników określonych w odrębnych przepisach, pracodawca może skrócić okres trzymiesięcznego wypowiedzenia, najwyżej jednak do jednego miesiąca. Pracownik ma wówczas prawo do odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia.

Powstaje pytanie, czy powyższe odszkodowanie przysługuje także w przypadku rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, za siedmiodniowym uprzedzeniem dokonanym w terminie dwóch miesięcy od przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę. Z art. 23¹ par. 4 k.p. wynika bowiem, że rozwiązanie stosunku pracy w tym terminie powoduje dla pracownika skutki, jakie przepisy prawa pracy wiążą z rozwiązaniem stosunku pracy przez pracodawcę za wypowiedzeniem.

Zdaniem Sądu Najwyższego (uchwała z 10 października 2001 r., III ZP 24/00, wyrok z 2 sierpnia 2000 r., I PKN 747/99) pracownik, który rozwiązał stosunek pracy w trybie art. 23¹ par. 4 k.p. nie ma prawa do odszkodowania za jakikolwiek okres wypowiedzenia. Przepis ten nie nakazuje bowiem traktowania tego szczególnego sposobu rozwiązania przez pracownika stosunku pracy tak samo jak rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę za wypowiedzeniem, lecz jedynie zrównuje skutki obu czynności. Oznacza to jedynie, że pracownik zachowuje uprawnienia, jakie według przepisów prawa pracy tracą w określonych sytuacjach pracownicy, którzy rozwiązują stosunek pracy (np. prawo do zasiłku dla bezrobotnych).

Ponadto, rozwiązanie stosunku pracy w przypadku wskazanym w art. 23¹ par. 4 k.p. następuje bez wypowiedzenia. Nie biegnie zatem okres wypowiedzenia, a pracownik, który nie świadczy pracy (gdyż nie jest już podmiotem stosunku pracy), nie może nabyć prawa do wynagrodzenia za pracę. Zgodnie bowiem z art. 80 k.p. wynagrodzenie przysługuje jedynie za pracę wykonaną, a za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią, natomiast norma zawarta w art. 23¹ par. 4 k.p. nie przewiduje takiego skutku.

Agnieszka Lechman-Filipiak, radca prawny kancelaria Linklaters