Strona główna » Kadry » Indywidualne prawo pracy » Zatrudnianie i zwalnianie » Śmierć pracodawcy nie zawsze prowadzi do wygaśnięcia umowy o pracę

Śmierć pracodawcy nie zawsze prowadzi do wygaśnięcia umowy o pracę

14 sierpnia 2009, 06:00

Dołącz do grona ekspertów

Tomasz Kowalski

Niedawno zmarł mój dotychczasowy pracodawca, który prowadził działalność gospodarczą. Jeden z jego synów powiedział mi, że moja umowa o pracę wygasła i że nie jestem już pracownikiem. Nie otrzymałem wynagrodzenia za ostatni miesiąc i nie wiem, czy synowie zmarłego mi je wypłacą. Proszę o informację, czy należą mi się jakieś pieniądze i od kogo? Podobno wdowa po zmarłym ma zamiar nadal prowadzić firmę. Czy to oznacza, że moja umowa o pracę jednak nie wygasła?

Kodeks pracy określa, że umowy o pracę z pracownikami wygasają z dniem śmierci pracodawcy. Oznacza to, że w razie śmierci osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą następuje z dniem jej zgonu wygaśniecie umów o pracę zatrudnionych przez nią pracowników.

Pracownikowi, którego umowa o pracę wygasła z powodu śmierci pracodawcy, przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Z kolei w przypadku zawarcia umowy o pracę na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy pracownik ma prawo do odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni. Wynika to z art. 63² § 2 k.p.

Niestety, ustawodawca nie określił w treści powyższego przepisu, od kogo pracownik będzie mógł domagać się odszkodowania. Można jednak uznać, że takimi osobami będą spadkobiercy zmarłego pracodawcy.

Często spotykaną sytuacją jest, że pracownicy zmarłego pracodawcy nie otrzymują odszkodowania należnego im na podstawie art. 63² § 2 k.p. Często mają także inne niezaspokojone wierzytelności wobec swojego byłego pracodawcy, np. z powodu zaległego wynagrodzenia czy ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Jest to kłopotliwa sytuacja, zwłaszcza w przypadkach (wcale nie takich rzadkich), gdy nie jest jasne, kto jest spadkobiercą zmarłego pracodawcy i gdy nikt nie zamierza wypłacić tych należności pracowniczych. Wydaje się, że jedynym rozwiązaniem jest wówczas ustalenie, kto jest spadkobiercą zmarłego na drodze sądowej w ramach postępowania o stwierdzenie nabycia spadku. W myśl art. 1025 § 1 k.c. sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Przepis ten oznacza, że z wnioskiem takim mogą wystąpić także osoby będące wierzycielami zmarłego. Wierzycielami zmarłego są jego byli pracownicy, których należności nie zostały zaspokojone. Uzyskanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku umożliwi im określenie osób odpowiedzialnych za długi zmarłego pracodawcy.

Inaczej rzecz się przedstawia w razie przejęcia pracowników przez nowego pracodawcę na zasadach określonych w art. 23¹ k.p. Sytuacja jest radykalnie inna, ponieważ wówczas nie dochodzi do wygaśnięcia dotychczasowych umów o pracę, a nowy pracodawca wstępuje w istniejące stosunki pracy w miejsce zmarłego. Zgodnie z przepisem art. 63² § 3 k.p. zmiana pracodawcy może nastąpić wyłącznie w przypadku, gdy dochodzi do przejęcia zakładu pracy lub jego części.

Najczęściej nowym pracodawcą będą spadkobiercy zmarłego pracodawcy przejmujący całą masę spadkową. Wypada podkreślić, że dziedziczenie praw i obowiązków spadkodawcy będącego pracodawcą oznacza wstąpienie w prawa i obowiązki w zakresie stosunków pracy tylko wtedy, gdy w skład spadku wchodzi zakład pracy w znaczeniu przedmiotowym. Nastąpi to w momencie przejęcia zakładu pracy w wyniku dziedziczenia. W takiej sytuacji nie dochodzi do wygaśnięcia stosunku pracy. Oznacza to, że należy stosować wszystkie przepisy dotyczące przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę. W konsekwencji spadkobierca – pracodawca, który przejmuje zakład pracy, staje się stroną w dotychczasowych stosunkach pracy.

Poszerzaj swoją wiedzę, czytając naszą publikację