Czy można odmówić udzielenia zaległego urlopu?

Źródło: Wszystko o urlopach pracowniczych, e-Poradnik, INFOR Biznes Sp. z o.o., Warszawa 2013

Tak. Pracownik nie może korzystać z przysługującego mu prawa do urlopu w dowolnym czasie bez zgody pracodawcy. Nawet w sytuacji, gdy z powodu długotrwałej choroby nie mógł go wykorzystać ani zaplanować.

Uwzględnić bowiem należy, iż urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów, który z kolei powinien być tak ustalony, by uwzględniał wnioski pracowników co do czasu urlopu i konieczności zapewnienia normalnego toku pracy (art. 163 par. 1 k.p.).

Wnioski pracowników nie są jednak dla pracodawcy wiążące (z wyjątkiem rodziców chcących wykorzystać urlop po urlopie macierzyńskim i młodocianych pracowników w okresie ferii szkolnych). Kodeks pracy co prawda mówi o uwzględnieniu, ale tylko w tym znaczeniu, że ustalając plan urlopów, należy wziąć po uwagę propozycje poszczególnych pracowników i na tej podstawie zaplanować ogólny harmonogram przyszłych urlopów.

W tym przypadku pracownik nie był ujęty w planie urlopów, ponieważ przez prawie cały rok był nieobecny w pracy. Nie oznacza to jednak, że może on korzystać z wypoczynku w dowolnym czasie, bez zgody swojego pracodawcy. W wyroku z 15 marca 2001 r. (I PKN 306/00, OSNP 2002/24/591). Sąd Najwyższy stwierdził, że pracownik, który złożył wniosek o udzielenie urlopu wypoczynkowego nieprzewidzianego w planie urlopów, nie może go wykorzystać bez wyraźnej akceptacji pracodawcy. Pracodawca natomiast powinien uwzględnić wniosek, jeżeli zwolnienie urlopowe we wnioskowanym terminie nie koliduje z koniecznością zapewnienia normalnego toku pracy zakładu. Oznacza to, że realizacja prawa pracownika do wypoczynku jest korygowana potrzebami praco¬dawcy, koniecznością obecności pracownika w zakładzie (por. wyrok z SN z 5 grudnia 2000 r., I PKN 121/00).

Dla oceny powyższej sytuacji nie ma znaczenia, że urlopu niewykorzystanego należy udzielić najpóźniej do 30 września następnego roku kalendarzowego (art. 168 k.p.), bowiem z powodu choroby pracownika pracodawca nie mógł go wysłać na urlop w roku, w którym on mu przysługiwał (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 listopada 1998 r., I PKN 364/98, OSNAPiUS 1999/24/788). Należy mieć jednak na względzie, że nieudzielanie zaległego urlopu wypoczynkowego do 30 września roku następującego po roku, w którym pracownik nabył do niego prawo, może stanowić wykroczenie przeciwko prawom pracownika.

Pogląd o możliwości dyscyplinarnego zwolnienia pracownika w przypadku samowolnego wykorzystania urlopu, nawet zaległego, jest w orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony (por. np. wyrok SN z 23 października 2003 r.,I PK 425/02, OSNP 2004/20/345).

Artykuł jest częścią e-Poradnika Wszystko o urlopach pracowniczych dostępnego w naszym SKLEPIE

Poznaj nasze inne e-booki!