Urlop tacierzyński i urlop ojcowski w 2017 r. - wymiar, zasady przyznawania

Obecnie obowiązujące przepisy prawa pracy nie przewidują urlopu tacierzyńskiego. Najczęściej jednak urlopem tacierzyńskim jest nazywany urlop macierzyński lub urlop rodzicielski, z którego korzysta pracownik-ojciec dziecka.

Ojciec dziecka może korzystać z różnego rodzaju płatnych urlopów służących opiece nad dziećmi. Niektóre z nich, np. urlop macierzyński lub urlop rodzicielski, może przejąć od matki dziecka. Do innych, np. urlopu ojcowskiego, nabywa prawo niezależnie od uprawnień urlopowych matki dziecka.

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM

Płatne urlopy, z których może skorzystać pracownik-ojciec

Urlop macierzyński jest to urlop związany z opieką nad dzieckiem, z którego, w określonych przepisami Kodeksu pracy okolicznościach, może skorzystać pracownik-ojciec dziecka. Wymiar tego urlopu wynosi:

● 20 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie albo

● od 31 do 37 tygodni – w przypadku porodu mnogiego.

Pracujący ojciec nigdy nie jest uprawniony do pełnego wymiaru urlopu macierzyńskiego.

Ponadto funkcjonuje urlop rodzicielski. Przysługuje on w wymiarze:

● do 32 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, albo

● do 34 tygodni – w przypadku porodu mnogiego.

Urlop rodzicielski nie jest samoistnym prawem pracownika, ponieważ prawo ojca dziecka do tego urlopu jest uzależnione od wcześniejszego wykorzystania przez matkę urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego.

Polecamy produkt: Kodeks pracy 2017 Praktyczny komentarz z przykładami

Oprócz wymienionych urlopów w Kodeksie pracy funkcjonuje także urlop ojcowski, jako prawo niezależne od uprawnień matki dziecka. Urlop ojcowski przysługuje pracownikowi-ojcu dziecka w wymiarze do 2 tygodni, do ukończenia przez dziecko 24. miesiąca życia albo do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka (nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia).

Zasadniczą i podstawową różnicą między tymi urlopami jest to, że uprawnienie pracownika-ojca dziecka do części urlopu macierzyńskiego albo do urlopu rodzicielskiego bądź jego części jest uzależnione w większości przypadków od posiadania przez matkę dziecka w dniu porodu statusu pracownika albo ubezpieczonej z innego tytułu niż stosunek pracy. Natomiast prawo pracownika do urlopu ojcowskiego jest samoistnym prawem, niezależnym od praw pracownicy-matki, z którego pracownik może skorzystać z samego tytułu posiadania dziecka w odpowiednim wieku i pozostawania w zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę.

Przejęcie urlopu macierzyńskiego przez pracownika

Co do zasady z urlopu macierzyńskiego korzysta pracownica-matka dziecka. Natomiast są przypadki, w których z części urlopu macierzyńskiego może skorzystać pracownik-ojciec dziecka. Ta część urlopu macierzyńskiego, z której korzysta pracownik, jest potocznie nazywana urlopem tacierzyńskim.

Zmiany przepisów Kodeksu pracy obowiązujące od 2 stycznia 2016 r. wprowadziły wymienialność uprawnień urlopowych między rodzicami dziecka niezależnie od tego, czy są objęci ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa z tytułu posiadania statusu pracownika, czy też jedno z nich jest objęte takim ubezpieczeniem z tytułu prowadzenia innej działalności zarobkowej. W przypadkach określonych w Kodeksie pracy jest zatem możliwe korzystanie np. z części urlopu macierzyńskiego przez pracownika-ojca, jeżeli ubezpieczona-matka dziecka zrezygnuje z pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części urlopu macierzyńskiego. Pracownik-ojciec może także korzystać np. z urlopu rodzicielskiego, jeżeli ubezpieczona-matka dziecka wykorzysta zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego.

Nowe przepisy poszerzyły krąg pracowników uprawnionych do przejęcia części urlopu macierzyńskiego albo urlopu rodzicielskiego lub jego części, a także określiły nowe sytuacje, których wystąpienie uprawnia pracowników do korzystania z takich urlopów. Przejęcie części urlopu macierzyńskiego przez pracownika-ojca dziecka jest obecnie możliwe w przypadku:

● rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego przez pracownicę legitymującą się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, po wykorzystaniu przez nią po porodzie co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego;

● rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego przez pracownicę, która przebywa w szpitalu albo w innym zakładzie podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego;