Odstąpienie od ukarania pracodawcy rozpoczynającego działalność

Państwa firma działająca od pół roku i zatrudniająca 5 pracowników spełnia wymogi pracodawcy rozpoczynającego działalność w rozumieniu znowelizowanej ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy. Jako pracodawcę rozpoczynającego prowadzenie działalności gospodarczej należy uznać podmiot prowadzący działalność w okresie jednego roku od zatrudnienia pierwszego pracownika.

UZASADNIENIE

Od 8 sierpnia 2011 r. obowiązuje nowelizacja ustawy o PIP. W wyniku zmian wprowadzono nowe przepisy mające na celu złagodzenie podejścia inspektorów pracy do karania sprawców wykroczeń, ale tylko w takich sytuacjach, gdy jest to uzasadnione. Odstąpienie od stosowania środków prawnych (m.in. wystąpień, nakazów) ma umożliwiać PIP szerokie prowadzenie akcji prewencyjnych i promocyjnych wśród pracodawców oraz stosowanie zróżnicowanych środków prawnych w reakcji na stwierdzone zagrożenia i naruszenia przepisów.

WAŻNE!

Inspektor pracy może odstąpić od stosowania wobec pracodawców środków prawnych tylko w uzasadnionych przypadkach.

To nowatorskie podejście jest odpowiedzią na potrzebę usuwania nieprawidłowości w działalności pracodawców bez stosowania środków represyjnych, jeżeli kontrola prowadzona jest wobec pracodawcy rozpoczynającego działalność.

Inspektor pracy może odstąpić od stosowania środków prawnych wyłącznie wtedy, gdy nie stwierdzono:

• bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracowników lub osób wykonujących pracę,
• popełnienia wykroczenia z winy umyślnej (art. 37a ustawy o PIP):

W takim przypadku inspektor pracy poprzestaje na ustnym pouczeniu kontrolowanego o sposobach zgodnego z wymogami prawa zorganizowania pracy i odebraniu od niego oświadczenia o terminie usunięcia uchybień ujawnionych w toku kontroli.

Nowe przepisy nie definiują, jakiego pracodawcę można uznać za „rozpoczynającego działalność”. Ponieważ jednak przepis posługuje się pojęciem „pracodawca”, należy uznać, że jest to podmiot zatrudniający choćby jednego pracownika (art. 3 Kodeksu pracy).

WAŻNE!

Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna – jeżeli zatrudniają pracowników.

Z tego względu za „pracodawcę rozpoczynającego działalność” należy rozumieć podmiot, który rozpoczyna swoją działalność w charakterze pracodawcy, a więc zatrudnia przynajmniej jednego pracownika. Sam fakt rozpoczęcia działalności gospodarczej przez osobę fizyczną czy inny podmiot nie klasyfikuje ich jako pracodawcy.

PRZYKŁAD

Pracodawca rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej jednoosobowo od września 2009 r. Po 2 latach prowadzenia działalności zatrudnił pierwszego pracownika, tj. we wrześniu 2011 r. W październiku 2011 r. Państwowa Inspekcja Pracy rozpoczyna kontrolę u tego pracodawcy. Inspektor pracy będzie miał możliwość odstąpić od stosowania wobec pracodawcy środków prawnych pod warunkiem, że zostaną spełnione pozostałe warunki do takiego odstąpienia, czyli wykroczenie zostanie popełnione z winy nieumyślnej i nie ma bezpośredniego zagrożenia dla życia i zdrowia pracowników oraz innych osób wykonujących pracę.

Kolejnym elementem jest ustalenie, jak długo pracodawca jest „pracodawcą rozpoczynającym działalność”. Ponieważ przepisy tego nie definiują, można odnieść się w tym zakresie do uzasadnienia do projektu zmiany ustawy o PIP, w którym stwierdzono, że chodzi w tym przypadku o kontrolę prowadzoną po raz pierwszy u danego pracodawcy. Jednak sformułowanie przepisu nie wskazuje, że ma to być pierwsza kontrola. Można jednak domniemywać, że z uwagi na cel prewencyjny tego przepisu podmiot, który zaczyna być pracodawcą powinien być w pierwszym okresie swojej działalności bardziej edukowany, pouczany, jak działać zgodnie z przepisami prawa pracy, a nie od razu podlegać sankcji. Dlatego praktyka wskazuje na pierwszy rok jako okres ochronny, karencyjny, choć nie wynika on z żadnego przepisu prawnego.

Należy jednak pamiętać, że przepis wprowadza jedynie możliwość odstąpienia od stosowania sankcji. Nie ma zatem obowiązku stosowania tego przepisu, nawet jeśli wystąpią do tego warunki.

Podstawa prawna

• art. 37a ustawy z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. Nr 89, poz. 589 ze zm.),
• art. 3 Kodeksu pracy.