Kto ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez pracowników przy wykonywaniu obowiązków służbowych

RADA

Nie ponosi Pan odpowiedzialności za tę szkodę. Do jej naprawienia są zobowiązani pracownicy, którzy tę szkodę wyrządzili.

UZASADNIENIE

Za szkody wyrządzone przez pracowników osobom trzecim przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych odpowiedzialność ponosi pracodawca. Pracodawca nie jest jednak zobowiązany do pokrywania wszelkich szkód wyrządzonych przez pracowników. Kodeks pracy stanowi bowiem, że pracodawca odpowiada jedynie w sytuacji, gdy szkody te zostały wyrządzone w związku z wykonywaniem przez pracowników obowiązków wynikających z ich umów o pracę. W przeciwnym przypadku pracodawca nie ponosi odpowiedzialności za takie szkody. Oznacza to, że jeśli pracownicy wyrządzili szkodę niezwiązaną z wykonywanymi przez nich obowiązkami wynikającymi z ich umów o pracę, a więc „przy sposobności wykonywania pracy”, wówczas ponoszą osobistą odpowiedzialność za tę szkodę. Pracodawca zaś jest zwolniony od odpowiedzialności.

Pogląd ten znalazł aprobatę w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego, np. w wyroku z 5 maja 1998 r. (I CKU 110/97). Podobne stanowisko zaprezentował Sąd Najwyższy w wyroku z 19 lutego 1976 r. (III PR 21/76) wyjaśniając, że przez szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych należy rozumieć taką szkodę, która pozostaje w normalnym wewnętrzno-organizacyjnym funkcjonalnym związku przyczynowym z powierzonymi pracownikowi czynnościami, które pracownik podjął na podstawie stosunku pracy w ramach wykonywania zadań związanych z przedmiotem działalności zakładu pracy.

Powyższa sytuacja jest wyjątkiem od generalnej zasady, że za szkody wyrządzone osobom trzecim, a więc np. klientom lub kontrahentom pracodawcy, odpowiada pracodawca. Pracodawca jest odpowiedzialny za szkodę tylko wtedy, gdy powstała ona przy wykonywaniu obowiązków służbowych przez pracownika. Pracodawca ponosi bowiem ryzyko osobowe (tj. związane z zatrudnianymi pracownikami) prowadzonej działalności. Nie oznacza to jednak, że pracownik nie ponosi żadnej odpowiedzialności za taką szkodę. Mimo że pracownik nie jest w tym przypadku osobą bezpośrednio odpowiedzialną, to jednak pracodawca, który naprawił osobie trzeciej wyrządzoną przez pracownika szkodę, ma prawo domagać się od winnego pracownika jej naprawienia.

Za wyrządzoną szkodę pracownik odpowiada w stopniu ograniczonym, tj. niezależnie od rozmiarów powstałej szkody pracownik jest zobowiązany do jej naprawienia, jednak nie więcej niż do kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody. Natomiast za szkodę wyrządzoną umyślnie pracownik ponosi odpowiedzialność w pełnej wysokości (art. 122 Kodeksu pracy).

Pracownik jest odpowiedzialny za szkodę jedynie w takim zakresie, w którym sam zawinił. W przypadku gdy do powstania szkody przyczynił się pracodawca lub inna osoba (np. inny pracownik lub klient) w takim zakresie, w jakim osoby te zawiniły, pracownik nie ponosi odpowiedzialności.

PRZYKŁAD

Przy załadunku pracownik firmy kurierskiej nieumyślnie uszkodził jedną z paczek, w której znajdował się wartościowy porcelanowy serwis. Wartość serwisu klient oszacował na 10 000 zł. Odpowiedzialność wobec klienta za stłuczenie serwisu ponosi pracodawca i to on jest zobowiązany zwrócić mu równowartość uszkodzonego towaru. Pracodawca ma prawo żądać od pracownika odszkodowania do wysokości trzech pensji. Pracownik zarabia 2000 zł, a więc jego odpowiedzialność jest w tym przypadku ograniczona do kwoty 6000 zł.

Podstawa prawna

• art. 114-116, art. 117 § 1, art. 119-120, art. 122 Kodeksu pracy.

Orzecznictwo uzupełniające:

• Artykuł 120 § 1 k.p. nie ma zastosowania, gdy pracownik wyrządził szkodę osobie trzeciej nie przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych, a jedynie przy sposobności wykonywania tych obowiązków. Jeżeli w tej sytuacji zdarzenie wyrządzające szkodę zostało uznane za wypadek przy pracy, sprawca wypadku ponosi wobec poszkodowanego odpowiedzialność za szkodę niepokrytą świadczeniami należnymi poszkodowanemu na podstawie ustawy wypadkowej z 23 stycznia 1968 r. (DzU nr 3, poz. 8). W przedstawionym zakresie zachowała zatem aktualność zasada prawna wyrażona w uchwale składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 24 marca 1971 r. (Wyrok Sądu Najwyższego z 19 czerwca 1975 r., V PRN 2/75, OSNC 1976/4/70)