Gotowość do wykonywania pracy

Przez gotowość do pracy pracownika należy rozumieć:

• zamiar wykonania pracy,
• wyraźny przejaw woli świadczenia pracy,
• psychiczną i fizyczną zdolność do jej świadczenia,
• pozostawanie w dyspozycji pracodawcy.

Jak podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z 26 czerwca 1998 r., sygn. akt I PKN 195/98, OSNP 1999/14/453:

(...) gotowość do pracy w rozumieniu art. 81 § 2 k.p. występuje jedynie podczas istnienia wiążącego strony stosunku pracy, w razie powstania przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy w określonym w umowie czasie i miejscu pracy, uniemożliwiających pracownikowi jej wykonywanie, gdy jednocześnie pozostaje on zgodnie z art. 128 § 1 k.p. do dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub innym umówionym z nim miejscu (...).

Bierne oczekiwanie pracownika na wezwanie go przez pracodawcę do wykonywania pracy nie oznacza zatem gotowości do pracy, jeżeli takiego zachowania pracownika nie usprawiedliwiają okoliczności sprawy. Jeżeli doszło do likwidacji firmy i zaprzestania jej działalności, pracownik nie może powoływać się na gotowość do pracy. Sąd Najwyższy w wyroku z 11 stycznia 2006 r., sygn. akt II PK 111/05, OSNP 2006/23–24/347 stwierdził, że:

(...) podjęcie zatrudnienia u innego pracodawcy nie wyłącza prawa do wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy, jeżeli pracownik był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy (art. 81 § 1 k.p.) (...).

Polecamy także: Płaca wynikająca z osobistego zaszeregowania pracownika

Analogicznie, gotowość do pracy nie oznacza wystąpienia pracownika przeciwko pracodawcy przed sądem o ustalenie istnienia stosunku pracy. Oznacza to jedynie zamiar podjęcia pracy po uzyskaniu pozytywnego orzeczenia sądu, ale nie jest równoznaczne z istnieniem gotowości do pracy w okresie objętym sporem z pracodawcą. W toku procesu pracownik może jednak podejmować czynności (także o charakterze procesowym, np. oświadczenia zawarte w pozwie lub innych pismach, podjęcie prób ugodowych), z których wynika w dostateczny sposób jego wola niezwłocznego podjęcia pracy.

Przez pozostawanie w dyspozycji pracodawcy jako element gotowości do pracy, o którym mowa art. 81 § 1 k.p., należy rozumieć stan, w którym pracownik może niezwłocznie, na wezwanie pracodawcy podjąć pracę.

Uzewnętrznienie przez pracownika jego gotowości do wykonywania pracy powinno nastąpić przez zgłoszenie pracodawcy gotowości niezwłocznego podjęcia pracy. Zgłoszenie to może nastąpić przez każde zachowanie pracownika objawiające w dostateczny sposób jego zamiar kontynuowania stosunku pracy, a więc zarówno pisemnie, ustnie, telefonicznie, jak też przez każde inne zachowanie wyrażające taką wolę. Żaden przepis nie wymaga bowiem szczególnej formy tej czynności. Przy długotrwałym okresie niedopuszczania do pracy gotowość jej podjęcia może być okazywana pracodawcy w inny sposób niż pisemny, na przykład przez telefoniczne zapytanie pracodawcy o możliwość wykonywania pracy lub zadeklarowanie przez pracownika gotowości do jej wykonywania i pozostawienie pracodawcy informacji o sposobie komunikowania się.