Indywidualny rozkład czasu pracy nie może naruszać doby pracowniczej

Na pisemny wniosek pracownika może być w stosunku do niego zastosowany indywidualny rozkład czasu pracy w ramach systemu czasu pracy, którym dana osoba jest objęta (art. 142 k.p.). Indywidualny rozkład czasu pracy może polegać np. na zmianie godzin rozpoczynania i kończenia pracy czy nawet na zmianie dni pracy. Wniosek pracownika w tym zakresie nie może jednak prowadzić do zastosowania rozkładów czasu pracy naruszających dobę pracowniczą.

WAŻNE!

Praca w indywidualnym rozkładzie czasu pracy może dotyczyć jedynie zmiany rozkładu czasu pracy, a nie innych kwestii związanych z czasem pracy (takich jak maksymalne normy czasu pracy, długość okresów wypoczynku czy maksymalna długość okresów rozliczeniowych przewidziana przez przepisy dla danego systemu czasu pracy).

Przepisy możliwe do zastosowania

Aby uniknąć sytuacji, w której będzie łamana dobra pracownicza, rozwiązaniem może być wprowadzenie indywidualnego rozkładu czasu pracy przez pracodawcę na podstawie przepisów ustawy z 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców, zwanej dalej ustawą antykryzysową. W takim przypadku indywidualny rozkład czasu pracy może naruszać dobę pracowniczą. Prawo do skorzystania z rozwiązań zawartych w ustawie antykryzysowej mają jednak tylko pracodawcy, którzy są przedsiębiorcami. Możliwość ta nie dotyczy zatem pracodawców, którzy nie są przedsiębiorcami, np. urzędów gminy czy stowarzyszeń.

Prawo do wprowadzenia indywidualnego rozkładu czasu pracy naruszającego dobę pracowniczą na podstawie ustawy antykryzysowej uzyskali również przedsiębiorcy, którzy ucierpieli w wyniku powodzi. Takie prawo przysługuje pracodawcom na podstawie art. 39 ustawy z 24 czerwca 2010 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi z 2010 r., zwanej dalej ustawą powodziową. Podobna regulacja znajduje się w art. 37 uchwalonej przez Sejm ustawy z 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (ustawa w chwili oddawania numeru do druku czeka na podpis Prezydenta).

WAŻNE!

Indywidualny rozkład czasu pracy wprowadzony na podstawie ustawy antykryzysowej może naruszać przepisy o dobie pracowniczej.

Do celów rozliczania czasu pracy pracownika przez dobę pracowniczą należy rozumieć 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy (art. 128 § 3 pkt 1 k.p.). Przykładowo, doba „robocza” pracownika, który zaczyna pracę o godz. 8.00, kończy się o godz. 8.00 kolejnego dnia. W tym przedziale musimy dokonać rozliczenia zarówno dobowej normy czasu pracy, jak i minimalnego wypoczynku dobowego.

Przykład

Jestem pracodawcą, który zatrudnia kilkunastu pracowników. Chciałbym, aby jeden z pracowników wykonywał pracę w godzinach (na przemian) od 8.00 do 16.00 i od 10.00 do 18.00. Zastanawiam się, czy na wniosek pracownika dotyczący wprowadzenia indywidualnego rozkładu czasu pracy (art. 142 k.p.) mogę ustalić taki rozkład czasu pracy, aby nie powodował on naruszenia doby pracowniczej.

Wniosek pracownika dotyczący wprowadzenia indywidualnego rozkładu czasu pracy złożony na podstawie przepisów Kodeksu pracy nie może być podstawą do stosowania odstępstw od doby pracowniczej. Jeżeli jednak pracodawca jest przedsiębiorcą, który np. ucierpiał w wyniku powodzi, można w tym zakresie zastosować przepisy ustawy antykryzysowej, które pozwalają na takie odstępstwa.

Jak wprowadzić zmiany

Indywidualny rozkład czasu pracy na podstawie ustawy antykryzysowej, który przewiduje różne godziny rozpoczynania i kończenia pracy, pracodawca może wprowadzić dla każdego pracownika.

Przepisy antykryzysowe dają pracodawcy (przedsiębiorcy) możliwość narzucenia indywidualnych rozkładów czasu pracy pracownikom (przy możliwości odstępstwa od doby pracowniczej).

Rozwiązanie to wprowadza się jednak w sformalizowany sposób:

• w układzie zbiorowym pracy lub w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi,
• jeżeli u danego przedsiębiorcy nie działają zakładowe organizacje związkowe, indywidualny rozkład wprowadza się w porozumieniu z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u tego przedsiębiorcy.

Inaczej wprowadza się indywidualny rozkład czasu pracy na podstawie ustawy antykryzysowej, jeżeli pracownik opiekuje się dzieckiem do ukończenia przez nie 14. roku życia lub opiekuje się członkiem rodziny wymagającym jego osobistej opieki. W takich przypadkach pracodawca ustala indywidualny rozkład czasu pracy na wniosek pracownika, który ma obowiązek uwzględnić (art. 11 ustawy antykryzysowej).

W tych dwóch przypadkach pracodawca może nie uwzględnić wniosku pracownika o ustalenie indywidualnego rozkładu czasu pracy jedynie wówczas, gdy nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez tę osobę. O przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku przedsiębiorca informuje pracownika na piśmie. Przy ustaleniu indywidualnego rozkładu czasu pracy na wniosek osoby, która spełnia powyższe warunki, ponowne wykonywanie pracy przez pracownika w tej samej dobie pracowniczej nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych (art. 10 ustawy antykryzysowej).

Podstawa prawna:

• art. 128, 142 Kodeksu pracy,
• art. 10 i 11 ustawy z 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców (DzU nr 125, poz. 1035 ze zm.),
• art. 39 ustawy z 24 czerwca 2010 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi z 2010 r. (DzU nr 123, poz. 835 ze zm.).

Chcesz dowiedzieć się więcej, sięgnij po naszą publikację

Czas pracy 2021. Planowanie, rozliczanie i ewidencja

Tylko teraz

69,00 zł

Przejdź do sklepu