Czy szkolenia motywują pracowników

Umiejętny styl kierowania personelem oraz przemyślany system motywacyjny powodują, że pracownicy są zadowoleni i wydajnie pracują. Oprócz sprawiedliwej płacy, jasnych kryteriów ocen i pochwał ze strony pracodawcy, motywującą rolę mogą odegrać dobrze przeprowadzone szkolenia. Pracodawca powinien wiedzieć, co chce osiągnąć poprzez takie szkolenia. Bardzo ważny jest dobór odpowiedniej firmy i osób, które przeszkolą pracowników, oraz interesująca tematyka, która będzie przydatna w pracy. Ważne jest również miejsce i czas trwania przedsięwzięcia: czy będzie to szkolenie połączone z wyjazdem, czy zajęcia w biurze, w czasie pracy. Nierzadko zdarza się, że pracodawcy organizują szkolenia po ośmiu godzinach pracy lub w weekendy. Wówczas jednak szkolenia przestają pełnić funkcję motywacyjną, ponieważ firma zabiera prywatny czas pracowników.

Korzyści dla pracownika i pracodawcy

Uczestnictwo w szkoleniach przynosi korzyści pracownikowi oraz pracodawcy - pracownik ma możliwość rozwoju, pracodawca wykorzystuje nabyte przez niego umiejętności. Inwestycja w zasoby ludzkie będzie owocować w przyszłości, a dobrze wykwalifikowana kadra to kapitał przedsiębiorstwa. Szkolenia zmniejszają także wysoką fluktuację personelu, która często jest sygnałem nieprawidłowego sposobu zarządzania. Pracownik, który uczestniczy w szkoleniach, pogłębia swoje umiejętności; taki „trening” wyzwala u niego innowacyjność i umiejętność samodzielnego działania. Wykwalifikowany i zmobilizowany pracownik działa wydajniej, a tym samym wzrasta efektywność i pozycja rynkowa przedsiębiorstwa. Warto podkreślić, że poprzez szkolenia pracodawca wywołuje u pracownika „niepisane” zobowiązania wobec firmy oraz świadomość, że dba ona o poszerzanie jego horyzontów. Oto jeszcze inne korzyści dla pracowników:
- zdobywanie wiedzy - szkolenie daje możliwość poznania wielu interesujących dziedzin, co może okazać się przydatne w obecnej lub w przyszłej pracy,
- poprzez treningi i ćwiczenia uczymy się nowych rozwiązań, które wdrażamy w praktyce, na przykład możemy nauczyć się sposobów rozwiązywania konfliktów z koleżanką lub intensywniej wykorzystywać wyobraźnię w tworzeniu projektów,
- rozwój osobowości - lepsze poznanie siebie i własnych potrzeb,
- zmiana stanowiska lub awans - możemy zdobyć wiedzę, którą wykorzystamy na kolejnym stanowisku; często nawet warunkiem awansu jest zdobycie dodatkowych kwalifikacji,
- uznanie, przynależność oraz wzrost zaufania wobec firmy - pracodawca zapewniając możliwości rozwoju, wzbudza u pracownika poczucie uznania, a doceniony pracownik czuje się potrzebny i utożsamia się z firmą,
- szkolenie uważane jest za niematerialny element motywacyjny, rodzaj dodatkowego wynagrodzenia,
- oszczędności w budżecie domowym - jeśli chcemy uczyć się języków obcych, możemy to osiągnąć bez uszczuplania własnych środków,
- relaks, możliwość poznania nowych ludzi - szkolenia stanowią niekiedy odskocznię od codziennych zajęć i problemów; dzięki nim uczymy się funkcjonować w grupie, rozwijamy kontakty międzyludzkie.

Rodzaj kursu kluczem do sukcesu

Niektóre firmy oferują pakiet szkoleniowy zaraz po procesie rekrutacji. Celem takiej procedury jest wdrożenie pracownika i ukazanie mu najważniejszych elementów wykonywanej pracy, tj. zachowania, technik rozmowy z klientem, obsługi urządzeń biurowych itp. Inne firmy szkolą pracowników od czasu do czasu, przy okazji wprowadzania nowych koncepcji do firmy, a jeszcze inne dokształcają pracowników stale (np. jeden raz w tygodniu) lub regularnie, w określonych odstępach czasu (np. cztery razy w roku). Celem jest pogłębianie wiedzy personelu, systematyczny rozwój, przygotowanie do awansu, a także budowanie więzi pracownik - organizacja.

Szkolenie może być organizowane w różny sposób, co zależy od środków pieniężnych i zasobów czasu:
- przygotowane i wykonane przez firmę - może być podyktowane chęcią obniżenia kosztów lub lepszą znajomością potrzeb pracowników,
- przygotowane przez firmę, lecz zrealizowane przez organizację z zewnątrz - firma rozpoznaje problem, a wykwalifikowani trenerzy pomagają w jego zrozumieniu i rozwiązaniu,
- przygotowane przez firmę zewnętrzną, która ma doświadczenie i zna potrzeby przedsiębiorstw.

Szkolenia mogą być realizowane wyłącznie dla firmowego personelu, z nastawieniem na jego potrzeby, co pozwala na wywołanie u pracowników poczucia przynależności i zwiększenie motywacji. Minusem takich szkoleń jest niekiedy przymus uczestnictwa w przedsięwzięciu. Alternatywą mogą okazać się tzw. szkolenia otwarte, w których na gruncie neutralnym spotykają się pracownicy wielu firm. Ich wspólnym celem jest poszerzenie wiedzy w określonej tematyce. Pracownik sam wybiera rodzaj i miejsce takiego szkolenia (musi ono być powiązane z wykonywaną pracą) lub tematykę wskazuje pracodawca. Firma pokrywa wtedy część lub całość kosztów. Ten rodzaj szkoleń w wielu przypadkach motywuje skuteczniej, gdyż pracownik zdobywa wiedzę z naprawdę interesującej go dziedziny, spotyka nowych ludzi, wymienia doświadczenia i poznaje innowacyjne rozwiązania.

Negatywne aspekty szkoleń organizowanych przez firmę

Obok korzyści, jakie można czerpać z uczestnictwa w szkoleniach, istnieje ich negatywny aspekt:
- z punktu widzenia pracownika - strata czasu na pozyskanie nieużytecznej i niepraktycznej wiedzy; z punktu widzenia pracodawcy - strata czasu, który można wykorzystać na wykonanie zadań przez pracownika,
- wzrost niechęci pracowników, którzy muszą zostawać po godzinach lub wyjechać na weekend, zamiast odpocząć lub spędzić czas z rodziną,
- organizowanie szkoleń, kiedy nie są spełnione inne podstawowe potrzeby pracowników (dobra pensja, atmosfera w pracy, podział obowiązków) - takie działanie nie motywuje pracownika,
- szkolenia nie motywują, jeśli rozpatrywana na nich tematyka jest nieciekawa dla słuchaczy, sposób prowadzenia wykładów nużący, a ćwiczenia niepraktyczne,
- obawa, że szkolenia niosą ze sobą zmiany i nowe zadania, którym pracownik może nie sprostać,
- ryzyko dla pracodawcy, że zapłaci za szkolenie, które nie przyniesie korzyści firmie,
- wiedza zdobyta podczas szkolenia nie zawsze jest wykorzystywana w praktyce.

Istotne jest również miejsce szkolenia. Mogą to być sale szkoleniowe w profesjonalnym centrum kształcącym kadry, drewniany dom nad jeziorem, sala konferencyjna naszej organizacji czy zaniedbany budynek mało znanej firmy szkoleniowej. Im miejsce wygląda bardziej profesjonalnie, tym chęci pracowników do nauki będę wyższe.

Ogromne znaczenie ma też kadra prowadząca kurs oraz metody przez nią stosowane. Trener powinien być osobą kompetentną, wykwalifikowaną, specjalizującą się w określonej dziedzinie. Ważny jest styl mówienia podczas wykładu, rodzaj realizowanych ćwiczeń, zastosowanie gier i symulacji, relaksacja, trening psychologiczny - umiejętność zainteresowania grupy oraz wydobycie z niej przemyśleń i pomysłów. Trener musi być dobrze przygotowany do szkolenia, żeby w razie pytań potrafił na nie odpowiedzieć. Dlatego przy wyborze odpowiedniej firmy trzeba dobrze się zastanowić i mieć dobre rozeznanie.

Zarobki trenerów są wysokie, centra szkoleniowe rosną jak grzyby po deszczu, niekiedy idą na ilość, a nie jakość, co obniża wartość kursu. W przypadku szkolenia, którego jakość zostawia wiele do życzenia, może ono odnieść negatywny skutek - pracownik czuje się zlekceważony i jego mobilizacja do pracy słabnie. Jeśli więc pracodawca zdecyduje się szkolić pracowników, powinien zrobić to naprawdę dobrze.

Sylwia Szykuła