Sezam przedsiębiorstwa. Wiedza jako zasób strategiczny firmy

Sukces rynkowy przedsiębiorstw w coraz większym stopniu zależy od efektywnego zarządzania wiedzą, czyli od nabywania, generowania i stosowania jej w organizacjach. Właśnie wiedza jest postrzegana obecnie jako zasób strategiczny przedsiębiorstwa. A jeśli ma tak ogromne znaczenie, powinna podlegać odpowiednim procesom zarządzania. Niestety, przedsiębiorcy bardziej rozumieją, czym dla firmy jest np. utrata płynności finansowej, niż zdają sobie sprawę, że niewłaściwe podejście do rozwoju pracowników może mieć dużo poważniejsze skutki niż chwilowy debet na koncie. Jak podkreśla prof. dr hab. Janusz Czapiński z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego: „Niski poziom kompetencji społecznych zespołów jest poważną barierą w rozwoju przedsiębiorstw. Nieumiejętność dzielenia się wiedzą i doświadczeniem, brak zaufania, powierzchowne relacje między pracownikami powodują blokowanie innowacyjnych rozwiązań”1. Szefowie firm robią wszystko, co w ich mocy, z myślą o przyszłości swoich przedsiębiorstw. Dlaczego zatem nie zaczynają od tego, co najważniejsze? Stworzenie kultury organizacyjnej sprzyjającej wymianie wiedzy i doświadczenia wydaje się zależne tylko od woli i podjęcia odpowiedniej decyzji. Co zatem stoi na przeszkodzie wdrażaniu tego typu rozwiązań w firmie? Tym bardziej że, jak pokazują badania, przedsiębiorstwa, które dbają o zarządzenie wiedzą, odnoszą z tego tytułu konkretne korzyści.

Lepsze wyniki organizacji uczących się

Firmy uczące się to właśnie te, które kładą największy nacisk na wiedzę, a nie na wartości materialne. Wiedza przybiera różną postać, m.in.: patentów, licencji, znaków towarowych i użytkowych, know-how czy wiedzy eksperckiej poszczególnych pracowników. Takie przedsiębiorstwa znajdują się w ciągłym procesie doskonalenia. Systematyczne rozwiązywanie problemów, eksperymentowanie z nowymi projektami, praca zespołowa, uczenie się na podstawie doświadczeń innych oraz sprawne i szybkie przekazywanie wiedzy wewnątrz firmy – to elementy na stałe wpisane w kulturę takich organizacji. Jak wynika z badań Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości („Inteligentne organizacje – zarządzanie wiedzą i kompetencjami pracowników”, Warszawa 2010), w Polsce na razie jest tylko 12 proc. podmiotów, które można określić jako uczące się. To właśnie one uzyskały w 2009 roku (w porównaniu z rokiem 2008) zdecydowanie lepsze wyniki ekonomiczne niż pozostałe firmy, zwiększając obroty przeciętnie o 1,11 mln zł oraz w 40 proc. przypadków podnosząc zatrudnienie (odpowiednie wskaźniki dla pozostałych firm wyniosły 0,08 mln zł i 25-proc. wzrost zatrudnienia). – Podejście takie może stać się udziałem każdej firmy, nawet tej najmniejszej. Najważniejsze jest zachęcenie pracowników do dzielenia się doświadczeniem oraz budowanie atmosfery zaufania. Możemy zaproponować pracownikowi udokumentowanie zdobytej wiedzy np. na szkoleniu i udostępnienie jej swoim współpracownikom. To pierwszy prosty, ale często bardzo ważny krok w budowaniu inteligentnej organizacji, w której z wiedzy korzystają wszyscy pracownicy – zachęca Anna Świebocka-Nerkowska, dyrektor Departamentu Rozwoju Kapitału Ludzkiego w Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.