REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czym jest kultura organizacyjna?

Czym jest kultura organizacyjna?
Czym jest kultura organizacyjna?
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Kultura organizacyjna - czym jest? Jakie są składniki kultury organizacyjnej?

Kultura organizacyjna - czym jest?

Zauważmy, że termin „kultura” jest wieloznaczny i pojęcie to jest różnorodnie definiowane. Stąd w literaturze wielość podejść do tego zjawiska. Dwa ważne źródła: The International Handbook of Organizational Culture and Climate (Cooper, Cartwright, Earley, 2001) oraz Handbook of Organizational Culture and Climate (Ashkanasy, Wideron, Peterson, 2000) podają więcej niż dziesięć możliwych definicji. Kultura, w tym kultura organizacyjna, jest zatem kategorią bardzo wieloznaczną, wieloaspektową i ostatecznie trudno mierzalną. Przyjrzyjmy się nieco bliżej możliwym definicjom kultury, które umieściłem w tabeli 6, podając je za publikacją Grzegorza Wudarzewskiego (Wudarzewski, 2005):

REKLAMA

Autopromocja

Tabela 6. Kluczowe definicje kultury organizacyjnej 

Autor Definicja kultury
M. Armstrong Wzór wartości, norm i przekonań, postaw oraz założeń, które nie muszą być sformułowane, ale które kształtują zachowanie ludzi i organizacji.
J. Boroń System wartości i norm zachowań oraz sposobów postępowania i myślenia, który został wykształcony i zaakceptowany przez pewien zespół ludzi i powoduje wyraźne odróżnianie się tego zespołu od innych.
J.E.T. Eldridge, A.D. Crombie Wyjątkowa konfiguracja norm, wartości, przekonań i zachowań, charakteryzująca sposób, w jaki grupy lub jednostki łączą się w celu wykonania pracy.
A. Furnham,  B. Gunter Powszechnie przyjęte przekonania, postawy i wartości istniejące w organizacji. Mówiąc prościej, kultura to sposób, w jaki działamy.
D. Kennedy System zasad informujący, w jaki sposób ludzie mają się zwykle zachowywać.
E. Pietkiewicz, S. Kałużny Właściwy klimat organizacyjny i sposób zarządzania, system zachęt, kwalifikacji oraz stosunki międzyludzkie.
L.W. Rue,  P.G. Holland Zbiór wierzeń i przekonań szerzących się w firmie, dotyczących tego, jak prowadzić interesy, jak powinni zachowywać się pracownicy i jak powinni być traktowani.
E. Schein Całość fundamentalnych założeń, które dana grupa wymyśliła, odkryła lub stworzyła, ucząc się adaptacji do środowiska i integracji wewnętrznej.

Źródło: opracowanie własne na podstawie: G. Wudarzewski, Konceptualizacja pojęć „kultura organizacyjna” i „klimat organizacyjny”, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu, 2005, nr 5.

Niezależnie od różnic wskazanych w przedstawionych propozycjach rozumienia kultury organizacyjnej zwróćmy uwagę na aspekty je łączące. We wszystkich definicjach:

  1. podkreślono, że wymieniane atrybuty kształtują zachowania pracowników, wskazując pożądane sposoby działania;
  2. podkreślono, że przejawy kultury organizacyjnej odnoszą się do konkretnej grupy ludzi lub całej organizacji;
  3. wskazywano, że najczęściej składniki kultury organizacyjnej mają charakter względnie trwały, ukształtowany i fundamentalny.

Biorąc pod uwagę te wskazania, w niniejszej publikacji przyjąłem spójne rozumienie kultury organizacyjnej odpowiadające jej modelowi zaproponowanemu przez E.H. Scheina (Schein, 2009). Propozycja ta wyróżnia się pozytywnie spośród innych. W miarę precyzyjnie określa się w niej składniki kultury organizacyjnej, opisując zależności pomiędzy składowymi, układając je w hierarchiczny, logiczny model, poczynając od nieuświadomionych założeń i wartości kulturowych, na widocznych znakach, symbolach i zrytualizowanych zachowaniach kończąc (Nellen, 1997).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Składniki kultury organizacyjnej

Zgodnie z proponowanym modelem składniki kultury organizacyjnej lokalizuje się na trzech różnych poziomach zróżnicowanych pod względem stopnia trwałości i widoczności. Są to:

  • artefakty,
  • zachowania oraz związane z nimi normy i wartości,
  • założenia podstawowe.

Artefakty

Artefakty to sztuczne, zauważalne twory kultury, będące najbardziej widocznymi i najłatwiej uświadamianymi oraz identyfikowalnymi elementami kultury organizacyjnej, są przy tym elementami względnie najmniej trwałymi. Artefakty dzielą się na:

  1. artefakty fizyczne, do których możemy zaliczyć na przykład organizację pomieszczeń, przyjęte wymagania dotyczące stroju, porządek parkowania na firmowym parkingu czy segment przyznanego samochodu służbowego;
  2. artefakty behawioralne – odnoszące się do rytuałów (standaryzowanych zachowań) obowiązujących w organizacji oraz
  3. artefakty językowe – związane z codziennymi rutynami komunikacyjnymi tworzącymi tzw. konwenans.

Wartości

Wartości związane są z wyobrażeniami, silnymi wewnętrznymi przekonaniami dotyczącymi tego, jakie działania powinny być podjęte, aby zapewnić organizacji powodzenie, które jednocześnie realizowane będą zgodnie z przyjętymi, określonymi standardami zachowań. Im silniejsze wartości i im bardziej są internalizowane przez członków organizacji (przyjmowane jako własne), tym większy wpływ mogą wywierać na zachowanie. Typowymi obszarami, do których mogą się odnosić wartości, są na przykład oczekiwane efekty, kompetencje, jakimi posługują się pracownicy w pracy, stosunek do konkurencyjności, innowacyjności, jakości działania, obsługi klienta lub pracy zespołowej czy troska o ludzi.

Wartości są zwykle bardziej trwałe od artefaktów, ale jednocześnie trudniej dostrzegalne. Najczęściej przejawiają się poprzez zachowania i komunikację. Bezpośrednie badanie wartości może odbywać się jedynie na płaszczyźnie deklaracji. Normy będziemy rozumieć jako zasady postępowania, wytyczne dotyczące oczekiwanych zachowań. Zasady te przekazuje się nieoficjalnie lub poprzez wskazywanie właściwych zachowań, a w razie ich pogwałcenia ich przestrzeganie może zostać narzucone. 

Polecamy: Personel i zarządzanie – prenumerata.

Rysunek 43. Model kultury organizacyjnej według E. Scheina

Model kultury organizacyjnej według E. Scheina

Model kultury organizacyjnej według E. Scheina

Fragment książki „LEarNS - stwórz efektywny system uczenia się w miejscu pracy”,

Źródło: opracowanie własne.

Normy

Normy mogą więc wywierać bardzo mocną presję na określone zachowanie ze względu na reakcje – kontrolowanie innych poprzez sposób, w jaki się reaguje na ich zachowania. Podobnie jak wartości, normy również można identyfikować i badać na płaszczyźnie deklaracji i/lub ich przestrzegania w codziennym działaniu. Niektóre normy i wartości mogą być kodyfikowane i opisywane w postaci kodeksu etycznego firmy.

Założenia

Założenia to niewidoczne i bardzo słabo uświadamiane (najczęściej nieuświadamiane) składniki kultury organizacyjnej. Założenia odnoszą się do przekonań dotyczących natury człowieka, stosunków międzyludzkich, rodzaju powiązań organizacji z otoczeniem oraz pojmowania prawdy. O tym, jakie założenia leżą u podstaw dominującej kultury, można częściowo wnioskować, rozpoznając akceptowane w firmie normy i wartości. Zazwyczaj jednak można ich się jedynie domyślać, bazując na obserwacji powtarzających się wzorców zachowań oraz oczekiwań dotyczących tych zachowań.

Learns

Książka „LEarNS - stwórz efektywny system uczenia się w miejscu pracy”

Autor: Marcin Żółtak

Niniejszy artykuł stanowi fragment książki LEarNS - stwórz efektywny system uczenia się w miejscu pracy”, w której Marcin Żółtak wskazuje rozwiązania umożliwiające skuteczne przeniesienie wiedzy ze szkolenia do codzienności w pracy, w taki sposób by połączyć kontynuację uczenia się z bieżącymi obowiązkami zawodowymi. Krok po kroku pokazuje jak zbudować efektywne środowisko uczenia się w firmie, uwzględniające specyfikę danej organizacji.

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Rabat na usługi telekomunikacyjne z tym stopniem niepełnosprawności

Rabat na usługi telekomunikacyjne z tym stopniem niepełnosprawności. Czy osoby niepełnosprawne mogą liczyć na rabat na usługi telekomunikacyjne? A co z dofinansowaniem do zakupu telefonu lub sprzętu elektronicznego?

Wskaźnik waloryzacji emerytur 2025

Wskaźnik waloryzacji emerytur 2025 podano w Komunikacie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 lutego 2025 r. w sprawie wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2025 r. Jest niższy niż zakładano. O ile wzrosną emerytury od 1 marca 2025 r.?

Dofinansowanie kosztów kształcenia pracowników młodocianych w 2025 r.

Średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2024 r. w stosunku do 2023 r. wyniósł 103,6. Oznacza to, że w 2025 r. nie zmieniły się kwoty dofinansowania pracodawcom kosztów kształcenia młodocianych pracowników.

Krótszy tydzień pracy. Rząd analizuje, a samorządy wprowadzają

Kolejne miasto zdecydowało się wprowadzić skrócony tydzień pracy dla swoich pracowników. W Urzędzie Miasta w Świebodzicach od 1 marca 2025 r. zostanie uruchomiony program pilotażowy. Urzędnicy będą pracować 35 godzin tygodniowo za dotychczasową pensję.

REKLAMA

Zakaz wypowiadania umowy o pracę podczas urlopu pracownika

Wypowiedzenie przez pracodawcę umowy o pracę jest jednym ze sposobów zakończenia stosunku pracy. Jednak nie zawsze pracodawca może wręczyć pracownikowi wypowiedzenie. Nieobecność pracownika w pracy z powodu urlopu jest jedną z sytuacji, gdy jego stosunek pracy podlega szczególnej ochronie.

PPK: Pracodawca musi weryfikować status mikroprzedsiębiorcy i uczestnictwo w PPE

Mikroprzedsiębiorca, któremu wszystkie osoby zatrudnione zadeklarowały niedokonywanie wpłat do PPK i który w związku z tym nie uruchomił tego programu, po zakończeniu roku obrotowego powinien sprawdzić, czy nadal nie stosuje się do niego przepisów o PPK. Prawo do niewdrożenia PPK mogą także utracić podmioty, które nie uruchomiły PPK z uwagi na prowadzenie PPE. Zwolnienie z PPK nie jest bezterminowe. Pracodawca ma obowiązek weryfikacji statusu mikroprzedsiębiorcy i uczestnictwa w PPE.

Zmiana instytucji finansowej PPK przez pracodawcę a przerwa w oszczędzaniu [Art. 12 ustawy o PPK]

Pracodawca może zmienić instytucję finansową PPK. W jaki sposób można to zrobić? Czy możliwa jest z tego powodu przerwa w oszczędzaniu w Pracowniczych Planach Kapitałowych? Jak zmienić instytucję finansową zgodnie z przepisami ustawy o PPK?

Czy zwolnienie lekarskie chroni pracownika przed zwolnieniem grupowym?

Czy zwolnienie lekarskie uchroni przed zwolnieniem z pracy w każdym przypadku? Od kiedy obowiązuje ochrona przed rozwiązaniem stosunku pracy i w jakich przypadkach? Czym jest tzw. inna usprawiedliwiona nieobecność w pracy?

REKLAMA

Aż 38 dni urlopu wypoczynkowego. Którym pracownikom przysługuje tak długi wypoczynek?

Większości pracowników przysługuje co roku urlop wypoczynkowy w wymiarze 20 dni lub 26 dni. Niektórzy pracownicy mogą cieszyć się urlopem wynoszącym 36 dni. Są jednak pracownicy, którym przysługuje urlop w wymiarze aż 38 dni. O kogo chodzi?

Cudzoziemcy będą musieli jednak być zatrudniani na podstawie umowy o pracę. Rząd obiecał, ale restrykcji nie wycofał

Organizacje pracodawców zaapelowały do rządu, by zrealizował niedawną obietnicę i wycofał się z obligatoryjnego zatrudniania cudzoziemców na podstawie umowy o pracę. Chodzi przede wszystkim o agencje pracy tymczasowej.

REKLAMA