REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czym jest kultura organizacyjna?

Subskrybuj nas na Youtube
Czym jest kultura organizacyjna?
Czym jest kultura organizacyjna?
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Kultura organizacyjna - czym jest? Jakie są składniki kultury organizacyjnej?

Kultura organizacyjna - czym jest?

Zauważmy, że termin „kultura” jest wieloznaczny i pojęcie to jest różnorodnie definiowane. Stąd w literaturze wielość podejść do tego zjawiska. Dwa ważne źródła: The International Handbook of Organizational Culture and Climate (Cooper, Cartwright, Earley, 2001) oraz Handbook of Organizational Culture and Climate (Ashkanasy, Wideron, Peterson, 2000) podają więcej niż dziesięć możliwych definicji. Kultura, w tym kultura organizacyjna, jest zatem kategorią bardzo wieloznaczną, wieloaspektową i ostatecznie trudno mierzalną. Przyjrzyjmy się nieco bliżej możliwym definicjom kultury, które umieściłem w tabeli 6, podając je za publikacją Grzegorza Wudarzewskiego (Wudarzewski, 2005):

REKLAMA

REKLAMA

Tabela 6. Kluczowe definicje kultury organizacyjnej 

Autor Definicja kultury
M. Armstrong Wzór wartości, norm i przekonań, postaw oraz założeń, które nie muszą być sformułowane, ale które kształtują zachowanie ludzi i organizacji.
J. Boroń System wartości i norm zachowań oraz sposobów postępowania i myślenia, który został wykształcony i zaakceptowany przez pewien zespół ludzi i powoduje wyraźne odróżnianie się tego zespołu od innych.
J.E.T. Eldridge, A.D. Crombie Wyjątkowa konfiguracja norm, wartości, przekonań i zachowań, charakteryzująca sposób, w jaki grupy lub jednostki łączą się w celu wykonania pracy.
A. Furnham,  B. Gunter Powszechnie przyjęte przekonania, postawy i wartości istniejące w organizacji. Mówiąc prościej, kultura to sposób, w jaki działamy.
D. Kennedy System zasad informujący, w jaki sposób ludzie mają się zwykle zachowywać.
E. Pietkiewicz, S. Kałużny Właściwy klimat organizacyjny i sposób zarządzania, system zachęt, kwalifikacji oraz stosunki międzyludzkie.
L.W. Rue,  P.G. Holland Zbiór wierzeń i przekonań szerzących się w firmie, dotyczących tego, jak prowadzić interesy, jak powinni zachowywać się pracownicy i jak powinni być traktowani.
E. Schein Całość fundamentalnych założeń, które dana grupa wymyśliła, odkryła lub stworzyła, ucząc się adaptacji do środowiska i integracji wewnętrznej.

Źródło: opracowanie własne na podstawie: G. Wudarzewski, Konceptualizacja pojęć „kultura organizacyjna” i „klimat organizacyjny”, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu, 2005, nr 5.

Niezależnie od różnic wskazanych w przedstawionych propozycjach rozumienia kultury organizacyjnej zwróćmy uwagę na aspekty je łączące. We wszystkich definicjach:

REKLAMA

  1. podkreślono, że wymieniane atrybuty kształtują zachowania pracowników, wskazując pożądane sposoby działania;
  2. podkreślono, że przejawy kultury organizacyjnej odnoszą się do konkretnej grupy ludzi lub całej organizacji;
  3. wskazywano, że najczęściej składniki kultury organizacyjnej mają charakter względnie trwały, ukształtowany i fundamentalny.

Biorąc pod uwagę te wskazania, w niniejszej publikacji przyjąłem spójne rozumienie kultury organizacyjnej odpowiadające jej modelowi zaproponowanemu przez E.H. Scheina (Schein, 2009). Propozycja ta wyróżnia się pozytywnie spośród innych. W miarę precyzyjnie określa się w niej składniki kultury organizacyjnej, opisując zależności pomiędzy składowymi, układając je w hierarchiczny, logiczny model, poczynając od nieuświadomionych założeń i wartości kulturowych, na widocznych znakach, symbolach i zrytualizowanych zachowaniach kończąc (Nellen, 1997).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Składniki kultury organizacyjnej

Zgodnie z proponowanym modelem składniki kultury organizacyjnej lokalizuje się na trzech różnych poziomach zróżnicowanych pod względem stopnia trwałości i widoczności. Są to:

  • artefakty,
  • zachowania oraz związane z nimi normy i wartości,
  • założenia podstawowe.

Artefakty

Artefakty to sztuczne, zauważalne twory kultury, będące najbardziej widocznymi i najłatwiej uświadamianymi oraz identyfikowalnymi elementami kultury organizacyjnej, są przy tym elementami względnie najmniej trwałymi. Artefakty dzielą się na:

  1. artefakty fizyczne, do których możemy zaliczyć na przykład organizację pomieszczeń, przyjęte wymagania dotyczące stroju, porządek parkowania na firmowym parkingu czy segment przyznanego samochodu służbowego;
  2. artefakty behawioralne – odnoszące się do rytuałów (standaryzowanych zachowań) obowiązujących w organizacji oraz
  3. artefakty językowe – związane z codziennymi rutynami komunikacyjnymi tworzącymi tzw. konwenans.

Wartości

Wartości związane są z wyobrażeniami, silnymi wewnętrznymi przekonaniami dotyczącymi tego, jakie działania powinny być podjęte, aby zapewnić organizacji powodzenie, które jednocześnie realizowane będą zgodnie z przyjętymi, określonymi standardami zachowań. Im silniejsze wartości i im bardziej są internalizowane przez członków organizacji (przyjmowane jako własne), tym większy wpływ mogą wywierać na zachowanie. Typowymi obszarami, do których mogą się odnosić wartości, są na przykład oczekiwane efekty, kompetencje, jakimi posługują się pracownicy w pracy, stosunek do konkurencyjności, innowacyjności, jakości działania, obsługi klienta lub pracy zespołowej czy troska o ludzi.

Wartości są zwykle bardziej trwałe od artefaktów, ale jednocześnie trudniej dostrzegalne. Najczęściej przejawiają się poprzez zachowania i komunikację. Bezpośrednie badanie wartości może odbywać się jedynie na płaszczyźnie deklaracji. Normy będziemy rozumieć jako zasady postępowania, wytyczne dotyczące oczekiwanych zachowań. Zasady te przekazuje się nieoficjalnie lub poprzez wskazywanie właściwych zachowań, a w razie ich pogwałcenia ich przestrzeganie może zostać narzucone. 

Polecamy: Personel i zarządzanie – prenumerata.

Rysunek 43. Model kultury organizacyjnej według E. Scheina

Model kultury organizacyjnej według E. Scheina

Fragment książki „LEarNS - stwórz efektywny system uczenia się w miejscu pracy”,

Źródło: opracowanie własne.

Normy

Normy mogą więc wywierać bardzo mocną presję na określone zachowanie ze względu na reakcje – kontrolowanie innych poprzez sposób, w jaki się reaguje na ich zachowania. Podobnie jak wartości, normy również można identyfikować i badać na płaszczyźnie deklaracji i/lub ich przestrzegania w codziennym działaniu. Niektóre normy i wartości mogą być kodyfikowane i opisywane w postaci kodeksu etycznego firmy.

Założenia

Założenia to niewidoczne i bardzo słabo uświadamiane (najczęściej nieuświadamiane) składniki kultury organizacyjnej. Założenia odnoszą się do przekonań dotyczących natury człowieka, stosunków międzyludzkich, rodzaju powiązań organizacji z otoczeniem oraz pojmowania prawdy. O tym, jakie założenia leżą u podstaw dominującej kultury, można częściowo wnioskować, rozpoznając akceptowane w firmie normy i wartości. Zazwyczaj jednak można ich się jedynie domyślać, bazując na obserwacji powtarzających się wzorców zachowań oraz oczekiwań dotyczących tych zachowań.

Książka „LEarNS - stwórz efektywny system uczenia się w miejscu pracy”

Autor: Marcin Żółtak

Niniejszy artykuł stanowi fragment książki LEarNS - stwórz efektywny system uczenia się w miejscu pracy”, w której Marcin Żółtak wskazuje rozwiązania umożliwiające skuteczne przeniesienie wiedzy ze szkolenia do codzienności w pracy, w taki sposób by połączyć kontynuację uczenia się z bieżącymi obowiązkami zawodowymi. Krok po kroku pokazuje jak zbudować efektywne środowisko uczenia się w firmie, uwzględniające specyfikę danej organizacji.

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Co daje dłuższy staż pracy? Od stycznia 2026 r. wielu pracowników skorzysta na nowych przepisach

Od stycznia 2026 r. zmieniają się zasady obliczania stażu pracy pracowników. Od długości stażu pracy zależą uprawnienia pracownicze. Wiele osób wraz z nowym rokiem skorzysta na zmianach w prawie pracy - otrzymają dłuższe urlopy, nagrody, wyższe odprawy i dłuższe okresy wypowiedzenia. Co konkretnie daje wyższy staż pracy?

Ponad PESELAMI: od miejsca pracy oczekujemy tego samego, niezależnie od wieku

Niezależnie od wieku wszyscy oczekujemy tego samego od pracodawców, przełożonych czy zespołów. Co więcej, pracownicy z różnych grup wiekowych zgodnie przyznają, że są ważniejsze elementy wpływające na dobrą współpracę niż wiek. Należą do nich: podobne wartości, charakter, większe doświadczenie zawodowe, podobne zainteresowania. Również kluczowe motywacje do pracy osób reprezentujących różne pokolenia są takie same, zaś wiele stereotypów wiekowych niema swojego potwierdzenia w rzeczywistości. Tak wynika z raportu zrealizowanego w ramach projektu Ponad PESELAMI autorstwa Magdaleny Felczak i Ewy Leśnowolskiej, który powstał na podstawie badania ABR Sesta i SYNO Poland.

Od 24 grudnia 2025 r. wchodzą w życie nowe obowiązki pracodawców dot. wynagrodzenia

Już 24 grudnia 2025 r. wchodzą w życie nowe obowiązki pracodawców dotyczące wynagrodzenia za pracę. Konsekwencje niestosowania się do nowych przepisów mogą być bardzo dotkliwe. O co chodzi w tych przepisach?

Dla pracowników i emerytów: wyższe wynagrodzenia, dodatki urlopowe, lepsze świadczenia socjalne, lepsza ochrona BHP i inne sprawy, które są uregulowane w UZP mogą się zmienić. Sejm przyjął ustawę o układach zbiorowych pracy

Warunki wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla zatrudnionych pracowników ale i dla emerytów często określają postanowienia UZP (układu zbiorowego pracy). Od 2026 r. mają się zmienić zasady w zakresie tworzenia owych - aktów wewnątrzzakładowych. Tym samym można powiedzieć, że szykują się zmiany dla pracowników i emerytów, w tym być może wyższe wynagrodzenia, dodatki, lepsze świadczenia socjalne, lepsza ochrona BHP i inne sprawy, które są uregulowane w UZP.

REKLAMA

Jak motywować pracowników jesienią? Dodatkowy urlop czy karta podarunkowa - co wybierają pracownicy

Jak szybko i skutecznie motywować pracowników jesienią? Często w tych miesiącach spada zaangażowanie i zatrudnieni narzekają na brak doceniania ich pracy przez pracodawcę. Tymczasem ostatni kwartał często wiąże się z dodatkowymi zamówieniami i próbą zdobycia jak najlepszego wyniku na koniec roku. Można zaproponować dodatkowy urlop albo kartę podarunkową. Co wybierają pracownicy?

Resort pracy: 90 pracodawców i ponad 5 tys. pracowników z branży odzieżowej, z wodociągów oraz filharmonii weźmie udział w pilotażu skróconego czasu pracy. Średnie dofinansowanie dla jednego podmiotu wyniesie 0,5 mln zł

Resort pracy ogłosił, że 90 firm i instytucji z sektora prywatnego i publicznego skróci czas pracy z zachowaniem wynagrodzenia dla ponad 5 tysięcy pracowników. To początek nowej ery na polskim rynku pracy. 15 października ministra rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, zatwierdziła listę beneficjentów pilotażu. Średnie dofinansowanie dla jednego podmiotu wyniesie 0,5 mln zł. To pierwszy tego typu pilotaż w tej części Europy, którego autorem jest Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Polski przemysł 2025: kto zarabia najwięcej a kto mniej [RAPORT]

Poziom i tempo wzrostu płac w przemyśle znacząco się różnią, przede wszystkim w zależności od branży i specyfiki stanowiska. Najbardziej atrakcyjne wynagrodzenia i podwyżki oferują centra dystrybucyjne, firmy sektora farmaceutycznego, chemicznego oraz FMCG, wolniejsze tempo wzrostu płac jest widoczne w budownictwie i centrach badawczo-rozwojowych, wynika z „Raportu wynagrodzeń w sektorze przemysłowym” Grafton Recruitment. Dla zatrudnionych coraz większe znaczenie, obok wysokości wynagrodzenia, mają stabilność zatrudnienia, możliwości rozwoju. Poniżej szczegółowa analiza raportu.

Za nieodpowiednie oświetlenie w pracy pracodawca może zapłacić nawet do 30 tys. zł kary

Brak odpowiedniego oświetlenia w pomieszczeniach pracy to nie tylko ryzyko zdrowotne pracowników, ale i ryzyko konsekwencji prawnych po stronie pracodawcy. Grozi za to grzywna od 1 tys. zł do 30 tys. zł. Zgodnie z przepisami BHP pracodawca ma obowiązek zapewnienia bezpiecznego miejsca pracy. Norma PN-EN 12464-1 określa minimalne poziomy natężenia światła (lux) w zależności od rodzaju zadań. Jesień to najlepszy czas na przeprowadzenie audytu oświetlenia w zakładach pracy.

REKLAMA

Długie weekendy 2026: wypadają 6 razy, ale wcale nie są takie długie [Kalendarz]

Jesień to dobry czas na zaplanowanie wyjazdów w 2026 roku. Kiedy wypadają długie weekendy? Na jakie dni najlepiej wziąć urlop wypoczynkowy, by cieszyć się przedłużonym odpoczynkiem? Oto kalendarz długich weekendów 2026. Jest ich 6, ale wcale nie są takie długie.

Pracownicy wrócą do biur na... dofinansowany lunch

Firmy chcą, by pracownicy częściej przychodzili do biur, ale przymus działa coraz słabiej. Według raportu SmartLunch, 62% osób pracuje hybrydowo i do biura wraca tylko wtedy, gdy widzi w tym wartość, np. współpracę czy kontakt z zespołem. Dlatego benefity poprawiające codzienne doświadczenia, jak dofinansowanie posiłków, stają się kluczowe w strategiach HR i employer brandingu.

REKLAMA