Jakim pracownikom przysługują napoje i posiłki profilaktyczne w okresie zimowym

Pracodawcy muszą także zapewniać pracownikom gorące napoje profilaktyczne. Przysługują one pracownikom pracującym na otwartej przestrzeni w każdym dniu pracy, kiedy temperatura wynosi poniżej 10^oC, bez względu na porę roku, a także pracownikom zatrudnionym w warunkach mikroklimatu zimnego, charakteryzującego się wartością wskaźnika siły chłodzącej powietrza (WCI) powyżej 1000.

WAŻNE!

Pracodawca musi zapewnić pracownikom zatrudnionym na otwartej przestrzeni gorące napoje w dniu, w którym temperatura wynosi poniżej 10^oC.

Do ustalenia, czy pracownikom zatrudnionym na otwartej przestrzeni przysługują w okresie zimowym posiłki profilaktyczne, niezbędne jest dokonanie pomiaru wydatku energetycznego na ich stanowiskach pracy. Jeśli wynik pomiaru wykaże, że wydatek ten nie przekracza 1500 kcal dla mężczyzn i 1000 kcal dla kobiet, pracodawca nie ma obowiązku zapewnienia pracownikom posiłków profilaktycznych. Przekroczenie podanych wskaźników wydatku energetycznego uprawnia pracowników do napojów profilaktycznych bez względu na porę roku.

PRZYKŁAD

Pracownik jest zatrudniony przy pracach porządkowych terenu zakładu. Pomiary wykazały, że w ciągu zmiany roboczej wydatek energetyczny wynosi 1600 kcal. W tym przypadku posiłek profilaktyczny przysługuje pracownikowi w okresie zimowym, tj. od 1 listopada do 31 marca. Gdyby pomiar wydatku energetycznego wykazał wydatek energetyczny organizmu powyżej 2000 kcal (8375 kJ) w czasie zmiany roboczej, posiłki profilaktyczne przysługiwałyby pracownikowi przez cały rok.

W przypadku gdy pracownik część czasu pracy spędza w pomieszczeniu zamkniętym, natomiast pozostałą część przebywa na otwartej przestrzeni, a spełnione są odpowiednie warunki (temperatura powietrza, wydatek energetyczny), przysługują mu gorące napoje oraz posiłki profilaktyczne.

Pracodawca ma obowiązek zapewnić posiłek w formie jednego dania gorącego oraz napoje, których rodzaj i temperatura powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy.

Stanowiska pracy, na których zatrudnieni pracownicy powinni otrzymywać posiłki i napoje oraz szczegółowe zasady ich wydawania, korzystania lub przyrządzania ustala pracodawca w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi. Jeżeli u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa, pracodawca ustala wykaz stanowisk, na których zatrudnionym pracownikom będą przysługiwać profilaktyczne napoje i posiłki, po uzyskaniu opinii przedstawicieli pracowników.

Jeżeli pracodawca nie jest w stanie zapewnić warunków do przygotowania i spożywania posiłku na terenie zakładu, powinien wykupić pracownikom posiłki w punkcie gastronomicznym, zapewniając możliwość ich spożycia w trakcie pracy. Pracodawca może też zrealizować swój obowiązek dostarczając pracownikom produkty do samodzielnego przyrządzenia posiłku. W takim przypadku powinien zapewnić zachowanie odpowiednich warunków higieniczno-sanitarnych przygotowywania oraz spożywania posiłku.

Posiłki powinny być wydawane w czasie regulaminowych przerw w pracy, w zasadzie po trzech czy czterech godzinach pracy. Takie posiłki powinny zawierać od 50% do 55% węglowodanów, około 30–35% tłuszczów oraz 15% białek, a suma ich wartości energetycznej powinna wynosić ok. 1000 kcal (4187 kJ).

Napoje powinny być dostępne dla pracowników w ciągu całej zmiany roboczej w ilości zaspokajającej ich potrzeby. Pracodawca nie może zwolnić się z obowiązku wydawania posiłków i napojów zatrudnionym pracownikom, wypłacając w zamian ekwiwalenty pieniężne (§ 8 rozporządzenia w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów).

Podstawa prawna

• art. 232 Kodeksu pracy,
• rozporządzenie Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz.U. Nr 60, poz. 279).