Umowa o pracę z członkiem zarządu - zasady reprezentacji spółki

Reprezentacja spółki przy zawieraniu umowy o pracę z członkiem zarządu

Problematykę zawierania umów o pracę z członkami zarządów spółek kapitałowych, w tym ustalenie właściwej reprezentacji do zawarcia umowy o pracę oraz konsekwencje ich naruszenia, regulują przepisy kodeksu pracy oraz kodeksu spółek handlowych. Zasady reprezentacji pracodawcy na gruncie prawa pracy określa przepis art. 31 § 1 k.p. Zgodnie z nim za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba. W odniesieniu do pracodawcy będącego spółką kapitałową oznacza to, w uproszczeniu, że umowa o pracę może być zawarta przez zarząd, a także osobę lub osoby umocowane przez spółkę do zawierania tego typu umów - np. w regulaminie lub pełnomocnictwie. O tym, kto występuje w roli ww. organu zarządzającego spółki rozstrzygają przepisy kodeksu spółek handlowych oraz postanowienia jej umowy (statutu).

Autopromocja

Chcesz otrzymywać więcej aktualnych informacji? Zapisz się na nasz newsletter

Rada Nadzorcza lub pełnomocnik

Przy zawieraniu umów między spółką i członkami jej zarządu zasady reprezentacji zostały uregulowane inaczej. Spółkę reprezentuje wówczas rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą odpowiednio zgromadzenia wspólników w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością albo walnego zgromadzenia w spółce akcyjnej (art. 210 § 1 i art. 379 § 1 k.s.h.). Zasada ta ma zastosowanie do wszelkich czynności prawnych związanych z umową między spółką a członkiem zarządu, podejmowanych w imieniu spółki wobec takiej osoby (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 17.04.2009 roku, II PK 273/2008 i z dnia 19.10.2010 roku, II PK 97/2010). Obowiązuje zatem również przy zawieraniu umów o pracę. Można spotkać się ze stanowiskiem, że jest ona zachowana także wtedy, gdy członek zarządu (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością) jest umocowany przez zgromadzenie wspólników do zawarcia umowy o pracę z innym członkiem zarządu (art. 210 § 1 k.s.h.) (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7.04.2010 roku, II UZP 5/2010).

Zakaz zawierania umowy o pracę z jedynym członkiem zarządu w jednoosobowej spółce z o.o.

Autopromocja

Webinarium: Sygnaliści w dokumentacji pracodawcy – wzory prawidłowych zapisów

Sprawdź

Zawarcie umowy o pracę

Powyższe przekłada się na ocenę skutków naruszenia zasad reprezentacji w stosunkach z pracownikami będącymi członkami zarządu i niemającymi takiego statusu. W tym drugim przypadku, w praktyce nie ma wątpliwości, że pomimo naruszenia zasad reprezentacji pracodawcy przy zawieraniu umowy o pracę, do nawiązania stosunku pracy dochodzi z chwilą zrealizowania wszystkich jego cech, określonych w art. 22 k.p. Możliwe jest zatem przyjęcie, że do zawarcia umowy o pracę doszło w danym stanie faktycznym wskutek czynności konkludentnych i następczej jej realizacji, w szczególności dopuszczania pracownika do pracy i zapłaty wynagrodzenia za pracę. W odniesieniu do umów zawieranych przez spółkę z członkami zarządu, na gruncie ww. przepisów należy natomiast  przyjąć, że niezachowanie wymagania w zakresie reprezentacji powoduje bezwzględną nieważność umowy na podstawie art. 58 § 1 k.c. (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 23.07.2009 roku, II PK 36/2009 i z dnia 15 czerwca 2005 roku, II PK 276/2004).

Oznacza to, że do skutecznego zawarcia umowy o pracę nigdy pomiędzy stronami nie doszło. Trzeba jednak wskazać, że w płaszczyźnie prawno-pracowniczej orzecznictwo nakazuje dokonywać oceny na gruncie przepisów prawa pracy, a nie wyłącznie przepisów prawa spółek.  Z tego też względu, przyjmuje ono, że nawet jeśli umowa o pracę okazała się nieważna, a zatem nie stworzyła zobowiązań stron w momencie jej zawarcia, to zobowiązania takie powstają wraz z dopuszczeniem pracownika do pracy na warunkach tej umowy i respektowania jej postanowień przez niewątpliwie już umocowane organy spółki. (…) nie oznacza to nieistnienia stosunku pracy o ustalonej w tej umowie treści. Umowa ta nie mogła być konwalidowana, jednak nie wyklucza to późniejszego zawarcia umowy o pracę per facta concludentia, jeżeli pracownik został dopuszczony do pracy, wykonywał ją zgodnie z treścią umowy, a spółka uznawała go za pracownika (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 7.01.2000 roku, I PKN 404/99 i z dnia 5.11.2003 roku, I PK 633/2002).

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM

Autopromocja

Zatrudnianie i zwalnianie pracowników

Sprawdź

Podkreśla się przy tym, że ocena, czy z członkiem zarządu spółki handlowej została zawarta umowa o pracę przez dopuszczenie do jej wykonywania, zależy od okoliczności konkretnej sprawy w zakresie dotyczącym celów, do jakich zmierzały strony (czy zawarcie umowy nie stanowiło obejścia prawa) oraz zachowania elementów konstrukcyjnych stosunku pracy, w tym w szczególności cechy podporządkowania pracownika w procesie świadczenia pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5.11.2003 roku, I PK 633/2002).

www.ghmw.pl

Autopromocja

Dokumentacja i oświadczenia związane z pracą zdalną – wzory dokumentów dla każdej formy pracy zdalnej

Sprawdź