Jak udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego?

Narzędzia:

Kalkulatory wymiaru urlopu wypoczynkowego
Kalkulator stażu pracy
Wniosek o udzielenie urlopu
Wniosek o zwrot kosztów za odwołanie z urlopu

Spis treści:

1. Obowiązek udzielenia pracownikowi urlopu

2. Plan urlopów

3. Wniosek pracownika a urlop

4. Jak obliczyć wymiar urlopu

5. Obowiązki pracodawcy wobec pracownika na urlopie

6. Jak odwołać pracownika z urlopu

1. Obowiązek udzielenia pracownikowi urlopu

Pracownik ma prawo do corocznego, płatnego, nieprzerwanego urlopu wypoczynkowego. Jest to jedno z najważniejszych praw pracownika. Z uprawnieniem do dni wolnych wiążą się obowiązki pracodawcy. Pracodawca ma obowiązek udzielania pracownikom urlopu, do którego pracownik ma prawo.

Pracodawca za czas urlopu wypłaca pracownikom stosowne wynagrodzenie. Pracodawca nie może w czasie urlopu wypowiedzieć pracownikowi umowy o pracę. Są to najważniejsze zasady, którymi pracodawca powinien kierować się przy udzielaniu pracownikom urlopu wypoczynkowego.

Pracownik ma prawo do corocznego urlopu. Co roku przysługuje mu 20 lub 26 dni urlopu wypoczynkowego, w zależności od długości stażu urlopowego pracownika. Pracodawca ma obowiązek udzielić całego urlopu w roku, w którym pracodawca nabył do niego prawo. Jeśli pracownik nie wykorzystał całego urlopu w danym roku, pracodawca udziela pracownikowi urlopu najpóźniej do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego.

2. Plan urlopów

Bardzo ważnym elementem procesu udzielania pracownikom urlopu wypoczynkowego jest dla pracodawcy ustalanie planu urlopów. Zasada jest, że plany ustalane są w zakładach pracy do końca pierwszego kwartału.

Nie w każdym przypadku pracodawca ma obowiązek tworzenia planu urlopów. Po pierwsze pracodawca nie ustala planu urlopów, kiedy działająca u pracodawcy zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na nieustalanie planu urlopów. Po drugie, jeżeli u pracodawcy w ogóle nie działa zakładowa organizacja związkowa, pracodawca nie tworzy planu.

Plan powinien uwzględniać dni urlopu wypoczynkowego, które przysługują pracownikowi w danym roku kalendarzowym. W pierwszej kolejności jednak pracodawca ma obowiązek udzielenia pracownikom zaległego urlopu. Dokonać tego musi do końca pierwszego kwartału nowego roku kalendarzowego. W planie urlopu pracodawca nie uwzględnia przysługujących pracownikowi 4 dni urlopu na żądanie.

Pracodawca, który nie ma obowiązku tworzenia planu, ustala indywidualnie z pracownikami terminy ich urlopów wypoczynkowych. Powinien uwzględniać przy tym zarówno potrzeby pracowników, jak i swoje - pracodawcy.

3. Wniosek pracownika a urlop

Pracodawca udziela pracownikom urlopu wypoczynkowego na ich wniosek. Zasady składania wniosku urlopowego zależą od tego, czy u danego pracodawcy obowiązuje plan urlopów, czy też takiego planu nie ma.

W przypadku, kiedy pracodawca wprowadza w swoim zakładzie pracy plan urlopów, pracownicy muszą złożyć wnioski urlopowe do momentu ustalenia planu urlopów. Późniejsze składanie wniosków jest w praktyce niemożliwe. Istnieje tylko możliwość złożenia wniosku o przesunięcie urlopu. Wniosek taki musi zostać przez pracownika uzasadniony ważnymi przyczynami.

W sytuacji, kiedy u pracodawcy nie obowiązuje plan urlopów, pracodawca udziela pracownikom urlopu zgodnie z ich wnioskami. Pracownicy muszą jednak pamiętać, że warto pracodawcę uprzedzić o planowanym urlopie z odpowiednim wyprzedzeniem, aby nie było problemu ze zgodą pracodawcy. Nie można zapominać o fakcie, iż to pracodawca wyraża zgodę na urlop pracownika.

Pracownik chciał złożyć wniosek o urlop wypoczynkowy od dnia 5 lutego do dnia 10 lutego. Wniosek chciał złożyć w dniu 3 lutego. Okazało się jednak, że pracodawca przyjął nowy projekt do realizacji i obecność pracownik jest niezbędna. Pracodawca może udzielić urlopu pracownikowi dopiero od dnia 7 lutego. Pracodawca musi bowiem wyrazić na urlop zgodę. Udzielając zgody pracodawca uwzględnia prośbę pracownika, ale również potrzebę prawidłowego funkcjonowania zakładu pracy.

Wniosek o urlop wypoczynkowy powinien zostać złożony na piśmie.

Wniosek o udzielenie urlopu

4. Jak obliczyć wymiar urlopu

Pracownikowi przysługuje określona liczba dni urlopu wypoczynkowego. Wymiar urlopu zależy od stażu urlopowego pracownika. Pracodawca prawidłowo udzieli pracownikowi urlopu, jeśli wcześniej ustali dokładny staż urlopowy pracownika.

Pracownikowi przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze:

• 20 dni - jeśli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
• 26 dni - jeśli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Do stażu urlopowego pracownika pracodawca powinien zaliczyć przede wszystkim okres zatrudnienia pracownika na podstawie umowy o pracę. Zaliczeniu podlega staż pracy u dotychczasowego pracodawcy, jaki i wcześniejszych pracodawców.
Okresy wliczane do stażu urlopowego, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego:

• okres zatrudnienia u dotychczasowego pracodawcy,
• poprzednie zatrudnienie, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy,
• okresy nauki,
• okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych,
• odbytą czynną służbę wojskową,
• zawodową służbę wojskową,
• pełnienie służby w charakterze policjanta lub funkcjonariusza,
• prowadzenie gospodarstwa rolnego lub wykonywanie pracy w gospodarstwie współmałżonka,
• przypadający przed 1 stycznia 1983 r. okres pracy po ukończeniu 16. roku życia w gospodarstwie rodziców lub teściów, poprzedzający objęcie tego gospodarstwa,
• urlop bezpłatny, udzielony na czas wykonywania pracy u innego pracodawcy,
• bezpłatny urlop szkoleniowy, udzielony pracownikowi, który bez skierowania pracodawcy podnosi kwalifikacje zawodowe,
• urlop bezpłatny,
• zatrudnienie u pracodawców zagranicznych,
• wykonywanie pracy nakładczej,
• okres, za który pracownik otrzymał odszkodowanie z tytułu skrócenia mu okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
• okres, za który pracownikowi przyznano wynagrodzenie w związku z orzeczeniem sądu przywracającym pracownika do pracy albo odszkodowanie z powodu bezprawnego rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę.

Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się z tytułu ukończenia:

• zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej - przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata,
• średniej szkoły zawodowej - przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,
• średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat,
• średniej szkoły ogólnokształcącej - 4 lata,
• szkoły policealnej - 6 lat,
• szkoły wyższej - 8 lat.

5. Obowiązki pracodawcy wobec pracownika na urlopie

Najważniejszym obowiązkiem pracodawcy wobec pracownika znajdującego się na urlopie wypoczynkowym jest ochrona stosunku pracy. Oznacza ona zakaz zwolnienia pracownika w czasie urlopu. Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Pracownik przebywa na urlopie wypoczynkowym. W trakcie trwania urlopu przyszedł na chwilę do pracy, ponieważ zapomniał zabrać ze sobą telefonu komórkowego. Pracodawca wykorzystał obecność pracownika w pracy i wręczył mu wypowiedzenie. Wypowiedzenie dokonane przez pracodawcę jest bezskuteczne. Pracownik przebywał co prawda w pracy, jednak nie przybył tam w celu świadczenia pracy.

6. Jak odwołać pracownika z urlopu

W określonych sytuacjach może dojść do konieczności odwołania przez pracodawcę pracownika z urlopu. Pracodawca musi jednak pamiętać, że takie sytuacje muszą należeć do rzadkości. Pracownik może zostać odwołany z urlopu przez pracodawcę tylko w przypadku, gdy:

• zachodzą okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczęcia przez pracownika wypoczynku,
• obecność pracownika w zakładzie pracy jest niezbędna.

Z odwołaniem pracownika z urlopu wypoczynkowego wiąże się obowiązek pracodawcy zwrotu pracownikowi kosztów odwołania z urlopu. Prawo pracy nie wskazuje dokładnie jakie koszty pracodawca ma obowiązek zwrócić pracownikowi. Nie ma jednak wątpliwości, że chodzi tu o koszty poniesione przez pracownika bezpośrednio. Pracownik składa swojemu pracodawcy pismo, w którym domaga się rekompensaty kosztów odwołania z urlopu wypoczynkowego.

Wniosek o zwrot kosztów za odwołanie z urlopu