Złe warunki pracy w policji? Skarga policyjnych stażystów

• Sprawa policyjnych stażystów u Rzecznika Praw Obywatelskich
• Odpowiedź  na zarzuty Komendanta Głównego Policji, gen. insp. Jarosława Szymczyka
• Kontrola warunków służby
• Płynne grafiki - dynamiczna sytuacja w Warszawie
• Zmiany prawa pracy - od 26 kwietnia 2023 r. też obowiązują policjantów!
• 5 dni dodatkowego urlopu dla policjantów
• Skandal! Brak toalety i możliwości załatwiania potrzeb fizjologicznych przez policjantów
• Brak zasłon w oknach a prawo do wypoczynku
• Posiłki stażystów
• Hełmy z lat PRL i za duże kamizelki
• Niewidoczni policjanci

Sprawa policyjnych stażystów u Rzecznika Praw Obywatelskich

Z informacji przekazanych przez Rzecznika Prawa Obywatelskich wynika, że policyjni stażyści z Oddziału Prewencji Policji Komendy Stołecznej skarżą się na nadgodziny. Wszystko przez brak odpowiedniej liczby terminali do sprawdzania danych. W takiej sytuacji policjanci, legitymowanych obywateli zobowiązani są trzymać w oczekiwaniu nawet do 30 minut. Co ciekawe, według podawanych przez nich informacji, jeżeli nie wylegitymują co najmniej trzech osób, muszą się z tego tłumaczyć. Jak podkreśla RPO, kontrowersje stażystów budzi również sposób służby patrolowej w miejscach, w których - zgodnie z poleceniem przełożonych - mają pozostawać niewidoczni.

W konsekwencji stażyści bardzo negatywnie oceniają przydatność praktyki w OPP w kontekście późniejszej służby w jednostce macierzystej i specyfiki wykonywanych zadań.

Odpowiedź  na zarzuty Komendanta Głównego Policji, gen. insp. Jarosława Szymczyka

Jak podkreśla Komendant Główny Policji gen. insp. Jarosław Szymczyk, w zdecydowanej większości sprawy związane z warunkami pełnienia służby przez policjantów odbywających staż adaptacyjny w OPP w Warszawie nie znalazły potwierdzenia w ustalonym stanie faktycznym.

Kontrola warunków służby

Jeszcze w 2022 r., bo 14 grudnia 2022 r. pracownicy Wydziału ds. Żołnierzy i Funkcjonariuszy Biura RPO przeprowadzili wizytację w Oddziale Prewencji Policji Komendy Stołecznej Policji, ze szczególnym uwzględnieniem praw i wolności obywatelskich oraz warunków pełnienia służby przez policjantów odbywających staż zawodowy w tej jednostce. Podczas kontroli zapoznano się z warunkami zakwaterowania, wyposażenia, stanem pomieszczeń. Ujawniono pewnie nieprawidłowości, stąd też RPO zajął się szczegółowo sprawą. 

Płynne grafiki - dynamiczna sytuacja w Warszawie

Z pewnością ze względu na specyfikę służby w Warszawie, w której często odbywają się demonstracje czy też często przybywają delegacje z innych państw, służba policjantów czy policjantów stażystów w stolicy Polski jest utrudniona. Służba, służbą ale przecież prawa pracowników, też muszą być przestrzegane. Okazuje się, że w trakcie kontroli wykazano, że w Oddziale Prewencji Policji Komendy Stołecznej Policji występuje zjawisko tzw. płynnych grafików. Grafiki planowanych służb są często modyfikowane w związku z zaistniałymi zdarzeniami i nierzadko na bieżąco dostosowywane do ich dynamiki. Tzw. płynne grafiki, zmieniane w zależności od pojawiających się zagrożeń, są dolegliwe zarówno dla kadry kierowniczej OPP, jak i stażystów, a także utrudniają planowanie innych zajęć, np. wizyty lekarskiej. Policjanci czy policjanci stażyści też mają przecież prawo do work-life balance. 

Oczekiwanie na funkcjonariuszy zmieniających, a niekiedy niemożność przewidzenia zakończenia rozwoju zdarzeń, w których uczestniczą policjanci, powoduje, że stażyści mają wypracowane średnio od 50 do 70 nadgodzin. Ich odbiór następuje po powrocie ze stażu do macierzystych jednostek, zwykle w formie rekompensaty pieniężnej. Co jeśli jednak policjanci nie chcą pieniędzy a w zamian za to wolą czas wolny?

Zmiany prawa pracy - od 26 kwietnia 2023 r. też obowiązują policjantów!

Słynna nowelizacja prawa pracy, również w stosunku do zatrudnienia w policji wdraża w zakresie swojej regulacji dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającą dyrektywę Rady 2010/18/UE (Dz. Urz. UE L 188 z 12.07.2019, str. 79).

Przykładowo, policjantowi przysługują uprawnienia pracownika związane z rodzicielstwem określone w Kodeksie pracy, z wyjątkiem art. 186⁷ i art. 188¹ (indywidualna organizacja czasu pracy), jeżeli przepisy ustawy o policji nie stanowią inaczej.

5 dni dodatkowego urlopu dla policjantów

Policjantowi przysługuje prawo do urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych. Za czas urlopu opiekuńczego policjant nie zachowuje prawa do uposażenia.

Skandal! Brak toalety i możliwości załatwiania potrzeb fizjologicznych przez policjantów

W sprawie sytuacji policjantów w Warszawie wskazano, że wszyscy stażyści zgodnie podkreślali uciążliwość służby na posterunkach stałych przed placówkami dyplomatycznymi (np. konsulat Ukrainy, ambasada Rosji), a także Kościołem Św. Krzyża i Synagogą im. Nożyków - głównie z uwagi na brak możliwości załatwiania potrzeb fizjologicznych (brak dostępnych WC, względnie ograniczonego czasowo dostępu). 

Dyżurujący są wtedy podwożeni radiowozem do odpowiedniego miejsca (czas oczekiwania na wolny samochód bywa niekiedy zbyt długi - zdarzały się ekscesy). Problem jest szczególnie dolegliwy dla kobiet. Postulowanym rozwiązaniem byłoby ustawienie w bliskości ochranianych obiektów ogrzewanych budek wartowniczych z WC lub mobilnych toalet. 

Brak zasłon w oknach a prawo do wypoczynku

Policjanci odbywający staż zakwaterowani są w pokojach od 2- do 6-osobowych. Ich okna nie mają zasłon, dlatego też zmiany odpoczywające po nocnej służbie zasłaniają je kocami. Problem ten ma zostać niebawem rozwiązany montażem rolet.

Posiłki stażystów

Stażyści otrzymują trzy posiłki dziennie. W przypadku służby, za niewykorzystany posiłek wydawany jest suchy prowiant. Rozmówcy zauważyli, że stażyści „niezakwaterowani" z garnizonu stołecznego otrzymują lepszej jakości suchy prowiant (np. z wędliną, batonami) niż zakwaterowani (najczęściej z serkami topionymi). W ocenie kadry wynika to z faktu, że zakwaterowani otrzymują równoważnik wyłącznie za posiłek, który przypada w czasie ich służby. Niemniej jednak policjanci wskazują, że czują się z tego powodu nierówno traktowani. 

Hełmy z lat PRL i za duże kamizelki

Sprzęt ochrony osobistej (w tym hełmy ochronne) wydawany jest na okres stażu. Policjanci wskazywali, że w związku z przydzieleniem niektórym z nich hełmów z lat  PRL, stają się obiektem drwin ze strony przechodniów. Podniesiono także problem dopasowania oraz braku mniejszych rozmiarów kamizelek kuloodpornych dla kobiet, co może utrudniać sięgniecie po broń.

Komendant w odpowiedzi do RPO wskazał, że wdrożono w KGP procedurę przetargową na zakup kasków ochronnych z osłoną twarzy, celem doposażenia w nie oddziałów prewencji (otwarcie ofert nastąpiło w dniu 27 marca 2023 r.). Pozytywne zakończenie wspomnianej procedury będzie skutkowało wymianą dotychczas posiadanego wyposażenia lub jego istotnym uzupełnieniem.

Niewidoczni policjanci

Kontrowersje stażystów budzi również sposób służby patrolowej w miejscach, w których - zgodnie z poleceniem przełożonych - mają pozostawać niewidoczni. Z jednej strony bowiem mają nie rzucać się w oczy społeczeństwu, z drugiej zaś wymaga się od nich skuteczności. Pełnienie służby w takich, wzajemnie wykluczających się, okolicznościach powoduje, że w każdym wypadku funkcjonariusz naraża się na odpowiedzialność zawodową. Może to wynikać ze swoistego dualizmu dowodzenia, gdyż z jednej strony otrzymują oni zadania od przełożonych z OPP, z drugiej zaś przyporządkowani są do określonych dzielnic Warszawy, za które z kolei odpowiadają komendanci rejonowi.