Odpowiedzialność dyscyplinarna różnych grup zawodowych

Rozmowa z dr Patrycją Zawirską, radcą prawnym w kancelarii „Raczkowski i Wspólnicy”.

•  Czy pracodawca może wszcząć postępowanie dyscyplinarne wobec radcy prawnego albo aplikanta radcowskiego lub wymierzyć im karę porządkową?

– Tak. Zatrudniony na podstawie umowy o pracę radca prawny lub aplikant radcowski jest takim samym pracownikiem jak każdy inny. Mają do niego zastosowanie ogólne zasady dotyczące odpowiedzialności porządkowej. W konsekwencji za nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku w pracy, przepisów bhp, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy może zostać ukarany upomnieniem lub naganą na podstawie art. 108 k.p. Za nieprzestrzeganie przepisów dotyczących bhp lub przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, przyjście do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy pracodawca może zastosować karę pieniężną.

Zupełnie czym innym jest natomiast odpowiedzialność dyscyplinarna na podstawie przepisów korporacyjnych, czyli dotyczących tylko radców i aplikantów. Będziemy mieli z nią do czynienia wówczas, gdy osoba wpisana na listę radców prawnych lub aplikantów w sposób zawiniony nienależycie wykonuje swój zawód lub postępuje sprzecznie ze ślubowaniem radcowskim lub z właściwymi zasadami etyki zawodowej. Postępowanie w tym zakresie prowadzi sąd dyscyplinarny właściwej izby radców prawnych. Pracodawca, jeżeli ma uzasadnione podejrzenia, że zatrudniony przez niego radca prawny lub aplikant dopuścił się czynu sprzecznego z etyką zawodową, może zawiadomić właściwego rzecznika dyscyplinarnego. Ten ostatni podejmuje decyzję w sprawie ewentualnego wszczęcia postępowania dyscyplinarnego.

•  A jak wygląda odpowiedzialność dyscyplinarna nauczycieli?

– Nauczyciele podlegają szczególnym zasadom odpowiedzialności dyscyplinarnej. W przypadku zatrudnionych w publicznych przedszkolach i szkołach będzie miała zastosowanie Karta Nauczyciela. Zgodnie z nią odpowiedzialności dyscyplinarnej podlegają nauczyciele, którzy postąpili w sposób sprzeczny z godnością zawodu lub uchybili swoim ustawowym obowiązkom. Do takich obowiązków należą m.in.: zapewnienie bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć oraz dbanie o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich. Właściwy organ orzekający, tj. komisja dyscyplinarna przy wojewodzie, może wymierzyć karę nagany z ostrzeżeniem lub zadecydować o zwolnieniu nauczyciela z pracy. Wraz z drugą z tych kar można orzec zakaz przyjmowania do pracy w zawodzie nauczycielskim przez okres 3 lat. Najsurowszą sankcją dyscyplinarną jest wydalenie z zawodu. Może to nastąpić w wyjątkowych sytuacjach, gdy stopień szkodliwości społecznej zachowania nauczyciela jest na tyle wysoki, że brak jest gwarancji, iż nie powtórzy się ono w przyszłości. Taka sama kara może zostać orzeczona wobec nauczyciela akademickiego. W takim przypadku o jej nałożeniu informuje się w dzienniku urzędowym wydawanym przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego.

Niezależnie od powyższego nauczyciele (w tym akademiccy) mogą być pociągnięci do odpowiedzialności porządkowej na podstawie Kodeksu pracy.