Jakim ograniczeniom podlega roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe?

Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe ubezpieczonych w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, określonego w ustawie budżetowej, ustawie o prowizorium budżetowym lub ich projektach (w razie ich braku przy ustalaniu wymienionego wynagrodzenia bierze się pod uwagę przeciętne miesięczne wynagrodzenie z III kwartału roku poprzedniego).

A więc składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe odprowadzane są przez płatników do osiągnięcia kwoty 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Po przekroczeniu tej kwoty płatnicy składek mają obowiązek zaprzestać obliczania i przekazywania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

W jaki sposób płatnik ustala, czy powinien nadal opłacać składki za daną osobę?

Płatnik może to ustalić na podstawie swojej dokumentacji  płacowej. Wiadomość taka może być również podana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jeśli ZUS stwierdzi przy sprawdzaniu podstawy rocznej ubezpieczonego opłacenie składek od nadwyżki ponad kwotę ograniczenia, informuje o tym niezwłocznie płatników składek oraz za ich pośrednictwem również ubezpieczonego.

Zobacz: Jaka emerytura z KRUS-em?

Ale jeśli do opłacania składek za daną osobę zobowiązanych jest więcej niż jeden płatnik składek (np. w sytuacji, kiedy dany ubezpieczony jest zatrudniony w kilku zakładach pracy), to właśnie ubezpieczony jest zobowiązany zawiadomić wszystkich swoich płatników składek o tym, że przekroczył w podstawie kwotę 30-krotności.

Na osobie ubezpieczonej również spoczywa odpowiedzialność za skutki błędnego zawiadomienia płatników o osiągniętej w danym roku podstawie, powodującego nieopłacenie należnych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Jeżeli w wyniku wprowadzenia błąd płatnika składek przez osobą ubezpieczoną powstanie zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, to ubezpieczony jest zobowiązany do spłacenia całości tego zadłużenia.

Tak więc jeżeli w danym miesiącu następuje przekroczenie kwoty ograniczenia, płatnik oblicza i przekazuje składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tylko od tej części podstawy wymiaru składek, która nie spowoduje przekroczenia kwoty ograniczenia. Nadal jednak istnieje obowiązek opłacania składek od pełnej podstawy na pozostałe ubezpieczenia społeczne, a więc chorobowe (z uwzględnieniem miesięcznego ograniczenia dla tego ubezpieczenia) i wypadkowe, jeżeli ubezpieczony im podlega.

Okres nieopłacania składek z powodu przekroczenia 30-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia traktuje się jak okres ubezpieczenia, w rozumieniu przepisów ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Tak będzie również wtedy, gdy podleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym danej osoby ustało w trakcie roku kalendarzowego po przekroczeniu 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Przykład

Anna M. zatrudniona była w dwóch zakładach pracy od stycznia 2008 r. do września 2008 r.,  osiągając łącznie wynagrodzenie w wysokości 78 000 zł. W październiku 2008 r. podjęła pracę na podstawie umowy zleceni (z tytułu którego nie podlegała ubezpieczeniu wypadkowemu i chorobowemu). W listopadzie 2008 r. osiągnęła przychód z tytułu umowy zlecenia w wysokości 9200 zł.

Za listopad 2008 r. zostaną odprowadzone następujące składki od przychodu z tytułu umowy zlecenia na ubezpieczenie emerytalne i rentowe: Skumulowana podstawa roczna: 78000 zł + 9200 zł = 87200 zł.

Kwota rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w 2008 r. wynosi 85 290 zł.– nastąpiło więc przekroczenie 30-krotności

Podstawa wymiaru składek ze zlecenia: Roczne ograniczenie 85290 zł minus dotychczasowe wynagrodzenie będące podstawą ubezpieczenia emerytalnego i rentowego 78000 = 7290 zł .

Od takiej podstawy powinny jeszcze być odprowadzone składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe w 2008r. w wysokości  1423.01 zł (7290 zł x 19,52%) i 437,40 zł (1290 zł x 6%).

Co dzieje się ze składkami, które zostaną przekazane do ZUS pomimo przekroczenia rocznej podstawy

Nienależnie opłacone składki ZUS zalicza z urzędu na poczet zaległych lub bieżących składek, a w razie ich braku – na poczet przyszłych składek, chyba że płatnik składek złoży wniosek o zwrot składek. Dzieje się to w następujący sposób:

• ZUS stwierdza, że składki nie były należne, od daty przekazania dokumentów rozliczeniowych korygujących błędne obliczenia (raportu miesięcznego i deklaracji rozliczeniowej).
• Następnie  ZUS zwraca składki opłacone od nadwyżki ponad kwotę ograniczenia, w terminie 30 dni od złożenia przez płatnika składek dokumentów korygujących, złożonych w związku z przekroczeniem kwoty ograniczenia i złożenia wniosku w tej sprawie.
• Jeżeli składki są zwracane kilku płatnikom składek, ZUS dzieli nadpłaconą kwotę i zwraca płatnikom  w takich częściach, w jakich opłacali składkę w miesiącu, w którym nastąpiło przekroczenie kwoty ograniczenia.
• Płatnik zwraca ubezpieczonemu finansowaną przez niego część składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Zobacz serwis: Ubezpieczenie chorobowe

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 13 października 2008r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2007r. Nr 11 poz. 74, ze zm.)