Składki ZUS przedsiębiorcy podczas choroby

Problem

Prowadzę działalność gospodarczą i opłacam składki od kwoty 60% przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia. W maju 2018 r. byłem niezdolny do pracy (od 2 do 6 maja 2018 r.), za co w czerwcu br. otrzymałem z ZUS zasiłek za 5 dni. Czy mogę pomniejszyć wpłatę składek w kolejnym miesiącu? Czy muszę uzyskać na to zgodę ZUS, czy mogę dokonać tego samodzielnie? W jaki sposób poprawnie rozliczyć składki? Dodam, że zatrudniam 1 pracownicę, która obecnie przebywa na urlopie rodzicielskim.

Rada

Składki na ubezpieczenia społeczne należne za maj 2018 r. może Pan opłacić od podstawy obniżonej proporcjonalnie o dni niezdolności do pracy, natomiast składka zdrowotna jest należna w pełnej wysokości, niezależnie od faktu pobrania zasiłku chorobowego. Podstawę wymiaru i składki oblicza Pan samodzielnie, bez konieczności uzyskiwania zgody ZUS na obniżenie podstawy. Szczegóły w uzasadnieniu.

Uzasadnienie

Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, oskładkowane na tzw. ogólnych zasadach, opłacają składki na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W 2018 r. ta minimalna podstawa wynosi 2665,80 zł.

Kwota najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność podlega odpowiedniemu zmniejszeniu za miesiąc:

• w którym nastąpiło objęcie ubezpieczeniami lub ich ustanie, jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca,
• w przypadku niezdolności do pracy trwającej przez część miesiąca, jeżeli z tego tytułu ubezpieczony spełnia warunki do przyznania zasiłku (art. 18 ust. 9 i 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Wówczas kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom (dni zdolności do wykonywania działalności). Uzyskana w wyniku podzielenia liczba nie podlega zaokrągleniu (bez względu na liczbę miejsc po przecinku, jaką wskazuje maszyna licząca) i powinna zostać pomnożona w takiej postaci, w jakiej została wyliczona. Dopiero po przemnożeniu należy zaokrąglić ustaloną podstawę wymiaru składek do pełnych groszy, z uwzględnieniem 3. miejsca po przecinku. Obliczoną podstawę wymiaru składek należy zaokrąglić do pełnych groszy w górę - jeżeli końcówka jest równa lub wyższa od 0,50 grosza, albo w dół - jeżeli końcówka jest niższa od 0,50 grosza.

PRZYKŁAD

Najniższa podstawa wymiaru składek z działalności gospodarczej w 2018 r. wynosi 2665,80 zł (zasady ogólne). Przez 5 dni maja przedsiębiorca był niezdolny do pracy z powodu choroby i spełniał warunki do uzyskania zasiłku chorobowego. Podstawa wymiaru składek społecznych za maj wynosi:

2665,80 zł : 31 (liczba dni maja) x 26 (liczba dni wykonywania działalności w maju) = 2235,83 zł (po zaokrągleniu).

Obniżenie podstawy wymiaru składek społecznych jest możliwe tylko wówczas, gdy przedsiębiorca jest uprawniony do zasiłku. A tak jest w przypadku, gdy:

• przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego,
• posiada wymagany okres wyczekiwania (90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego),
• opłaca składki terminowo i w pełnej wysokości,
• nie wystąpiły okoliczności skutkujące brakiem prawa do zasiłku, wymienione w art. 15 i 17 ustawy zasiłkowej (wykonywanie pracy zarobkowej w czasie orzeczonej niezdolności, sfałszowanie zwolnienia lekarskiego, powstanie niezdolności w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia popełnionego przez ubezpieczonego, potwierdzonego prawomocnym orzeczeniem sądu).

Jeżeli przedsiębiorca nie spełnia warunków do otrzymania zasiłku (np. w ogóle nie przystąpił do ubezpieczenia chorobowego lub zapłacił składki z opóźnieniem i stracił ubezpieczenie chorobowe albo jest jeszcze w trakcie okresu wyczekiwania), za miesiąc, w którym wystąpiła niezdolność do pracy, musi zapłacić składki społeczne od pełnej podstawy, bez prawa do jej zmniejszenia.

Podstawę wymiaru składki zdrowotnej osoby prowadzącej pozarolniczą działalność stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku. Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna. Oznacza to, że podstawa nie podlega proporcjonalnemu pomniejszeniu do liczby dni pobierania zasiłku w danym miesiącu. Gdy osoba prowadząca pozarolniczą działalność przebywa na zasiłku chorobowym przez cały miesiąc bądź jego część, składka zdrowotna powinna być odprowadzona za ten miesiąc w pełnej wysokości.

PRZYKŁAD

Osoba prowadząca pozarolniczą działalność była niezdolna do pracy z powodu choroby w okresie od 1 do 5 maja 2018 r. Uzyskała z tego tytułu zasiłek chorobowy (wypłacił go ZUS). Składka zdrowotna należna za maj wynosi 319,94 zł (3554,93 zł x 9%).

Z pytania wynika, że obecnie rozlicza Pan składki za siebie oraz pracownicę pobierającą zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego. Za maj 2018 r., w terminie do 15 czerwca, powinien Pan więc złożyć następujące dokumenty rozliczeniowe:

• zbiorczą deklarację rozliczeniową ZUS DRA;
• raport imienny RCA za siebie, z kodem 0510 xx, z ustaloną proporcjonalnie podstawą wymiaru składek społecznych oraz kwotami składek, z podstawą wymiaru składki zdrowotnej i jej kwotą; nie składa Pan raportu składkowego za pracownicę na urlopie rodzicielskim (przy założeniu, że nie jest Pan płatnikiem zasiłków);
• raport imienny ZUS RSA za:

- pracownicę pobierającą zasiłek macierzyński (z pracowniczym kodem tytułu 0110 xx) oraz kodem świadczenia/przerwy 319 (zasiłek macierzyński z ubezpieczenia chorobowego za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego) i okresem od 1 do 31 maja 2018 r.,

- siebie jako ubezpieczonego z kodem przedsiębiorcy 05 10 xx oraz kodem świadczenia/przerwy 313 (zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego) i okresem niezdolności do pracy przypadającej w maju. W raporcie tym nie wpisujemy liczby dni/wypłat ani kwoty; pozostawiamy puste pola (lub wpisujemy 0).

Gdyby przedsiębiorca był płatnikiem składek wyłącznie za siebie, tzn. nie musiałby rozliczać i opłacać należności do ZUS za żadnego innego ubezpieczonego, wówczas musiałby, najpóźniej do 11 czerwca 2018 r., złożyć tylko deklarację rozliczeniową ZUS DRA, bez raportów. W samej deklaracji wykazałby składki na ubezpieczenia społeczne, naliczone od proporcjonalnie zmniejszonej podstawy wymiaru oraz pełną składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

PODSTAWA PRAWNA:

- art. 4 pkt 4, art. 11 ust. 2, art. 14, art. 18 ust. 8, ust. 9, ust. 10, art. 41 ust. 1, art. 46 ust. 1-3, art. 47 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1778; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 771

- art. 79, art. 81 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1938; ost.zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 858

- rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 222; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 319

Chcesz dowiedzieć się więcej, sięgnij po nasze publikacje

KOMPLET: VAT zmiany od 1 lipca 2021 + JPK_VAT + VAT w e-commerce

Tylko teraz

99,00 zł

119,70 zł

Przejdź do sklepu