Czy pracownik ma prawo do wynagrodzenia za czas strajku

Aktualna informacja >>> Strajkujący nauczyciele nie otrzymają refundacji wynagrodzenia

Autopromocja

Strajk polega na zbiorowym powstrzymywaniu się pracowników od wykonywania pracy w celu rozwiązania sporu dotyczącego warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych pracowników lub innych grup, którym przysługuje prawo zrzeszania się w związkach zawodowych. Strajk powinien być zawsze ostatecznym środkiem mającym doprowadzić do rozwiązania sporu zbiorowego i nie może być ogłoszony bez uprzedniego przeprowadzenia rokowań i mediacji, chyba że pracodawca bezprawnie uniemożliwił ich przeprowadzenie, a także w wypadku, gdy pracodawca rozwiązał stosunek pracy z prowadzącym spór działaczem związkowym.

Praktyczne aspekty indywidualnej ochrony związkowca >>

Udział pracownika w strajku zorganizowanym zgodnie z obowiązującymi przepisami nie jest naruszeniem obowiązków pracowniczych. W okresie takiego strajku pracownik zachowuje prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy, z wyłączeniem jednak prawa do wynagrodzenia. Okres prowadzenia akcji strajkowej jest okresem niewykonywania pracy.

Strajk a świadczenia z ZUS

Pracownik biorący udział w akcji strajkowej nie traci prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego za czas jej trwania.

Przykład

Podczas akcji strajkowej, która trwała 3 dni, pracownik korzystał ze zwolnienia lekarskiego przypadającego na 2 dni tej akcji. Za czas tego zwolnienia (przyjmując, że pracownik wyczerpał już prawo do wynagrodzenia chorobowego w danym roku kalendarzowym) pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy wypłacany ze środków ZUS.

Strajk a wynagrodzenie pracownicze

Za czas udziału pracownika w strajku, bez względu na to, czy strajk był legalny czy też niezgodny z obowiązującymi przepisami, wynagrodzenie nie przysługuje. W miesiącu, w którym akcja strajkowa była prowadzona, pracodawca ma zatem prawo obniżyć pracownikowi wynagrodzenie.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Jeśli pracownik wynagradzany jest stałą stawką miesięczną, ustalając wynagrodzenie za czas przepracowany (a zatem z wyłączeniem okresu strajku), stawkę miesięczną wynagrodzenia należy podzielić przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu (chodzi tu o nominalny wymiar czasu pracy z danego miesiąca) i otrzymaną kwotę pomnożyć przez liczbę godzin nieobecności pracownika w pracy.

Jak przeliczyć wynagrodzenie brutto na wynagrodzenie netto >>

Następnie otrzymaną kwotę pracodawca powinien odjąć od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc.

Przykład

Pracownik zatrudniony w podstawowym systemie czasu pracy, wynagradzany stawką zasadniczą w wysokości 3000 zł oraz miesięczną premią regulaminową w wysokości 500 zł, w maju 2011 r. brał udział w akcji strajkowej trwającej 3 dni. Za maj pracownik otrzyma wynagrodzenie w wysokości 3000,08 zł:

(3000 zł + 500 zł) : 168 godz. = 20,83 zł,

20,83 zł x 24 godz. = 499,92 zł,

3500 zł – 499,92 zł = 3000, 08 zł.

Jeśli pracownik obok wynagrodzenia zasadniczego lub wyłącznie otrzymuje stawkę wynagrodzenia uzależnioną od poczynionego w danym miesiącu nakładu pracy, stawki tej w miesiącu, w którym prowadzona jest akcja strajkowa, nie obniża się – przysługuje ona bowiem za czas przepracowany – a więc w wysokości wypracowanej.

Przykład

Pracownik zatrudniony w równoważnym systemie czasu pracy wykonujący swoje obowiązki na 12-godzinnych zmianach w maju 2011 r. brał udział w akcji strajkowej trwającej 5 dni (w tym czasie pracownik miał zaplanowaną pracę przez 3 dni po 12 godzin). Pracownik wynagradzany jest stawką zasadniczą w wysokości 1500 zł oraz premią w wysokości 3% od wypracowanego przez siebie utargu. W maju pracownik wypracował utarg w wysokości 33 000 zł. Pracownik otrzyma zatem za maj wynagrodzenie w wysokości:

1500 zł : 168 godz. = 8,93 zł,

8,93 zł x 36 godz. = 321,48 zł,

1500 zł – 321,48 zł = 1178,52 zł, co stanowi wynagrodzenie zasadnicze wypracowane w maju.

Ponieważ premia jest przyznawana w wysokości uzależnionej od nakładów pracy pracownika, nie ulega ona pomniejszeniu – sama jej wysokość uwzględnia już bowiem czas nieprzepracowany w związku z akcją strajkową. A zatem oprócz wynagrodzenia zasadniczego w wysokości 1178,52 zł pracownik otrzyma premię w wysokości 990 zł (33 000 zł x 3% = 990 zł).

Strajk a wypłacone wynagrodzenie

W okresie, w którym prowadzony jest strajk, może dojść do sytuacji, w której pracodawca wypłaca pracownikowi pełne miesięczne wynagrodzenie, bez pomniejszania go za okres prowadzonego strajku i niewykonywania w tym czasie pracy. Ma to miejsce co do zasady, w przypadku gdy czas akcji strajkowej przypada na koniec danego miesiąca, po terminie naliczenia przez pracodawcę wynagrodzenia. W takim wypadku pracodawca ma prawo odliczyć nadpłaconą za okres strajku kwotę w pełnej wysokości z wynagrodzenia za kolejny miesiąc kalendarzowy.

Potrącenia z wynagrodzenia pracownika >>

Przykład

Pracownik wynagradzany stawką zasadniczą w wysokości 2000 zł oraz dodatkiem stażowym w wysokości 200 zł, w maju 2011 r. brał udział w strajku, który trwał 3 dni robocze i przypadał w terminie od 27 do 31 maja. Ponieważ wynagrodzenie za pracę wypłacane jest u pracodawcy 28. dnia danego miesiąca (a więc naliczane kilka dni wcześniej), pracownik otrzymał pełną miesięczną stawkę w wysokości 2200 zł. Ponieważ jednak za czas strajku wynagrodzenie nie przysługuje, pracownik powinien za ten miesiąc otrzymać 1885,60 zł:

(2000 zł + 200 zł) : 168 = 13,10 zł,

13,10 zł x 24 godz. (3 dni po 8 godz.) = 314,40 zł,

2200 zł – 314,40 zł = 1885,60 zł.

Nadpłaconą w maju kwotę w wysokości 314,40 zł pracodawca może w pełnej wysokości odliczyć od wynagrodzenia wypłacanego w czerwcu.

Nadpłacona za okres strajku kwota wynagrodzenia może być odliczona w pełnej wysokości jedynie w następnym terminie płatności, a co za tym idzie, z wynagrodzenia przysługującego za kolejny miesiąc kalendarzowy pracy. Później potrącenie będzie możliwe tylko w ramach potraceń dokonywanych za pisemną zgodą pracownika.

Podstawa prawna:

• art. 80, 87, 91 Kodeksu pracy,
• art. 23 ust. 2 ustawy z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (DzU nr 55, poz. 236 ze zm.).