Zwolnienie pracownika z powodu utraty uprawnień

Kodeks pracy wymienia sytuacje, w których pracodawca jest uprawniony do rozwiązania umowy o pracę bez potrzeby wcześniejszego jej wypowiedzenia. W ramach tych sytuacji wyróżnia także zawinioną utratę przez pracownika uprawnień, które są konieczne do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

WAŻNE!

Nie chodzi o wszystkie kwalifikacje wymagane przez konkretnego pracodawcę. Omawiana regulacja odnosi się wyłącznie do uprawnień o szczególnym charakterze, niezbędnych do wykonywania danego zawodu.

Regulacja kodeksowa dotycząca zawinionej utraty uprawnień przez pracownika ma zastosowanie tylko do osób, które w celu podjęcia pracy na stanowisku określonym w umowie o pracę muszą posiadać określone uprawnienia (np. ukończone aplikacje, licencje). Jako przykłady takich profesji można wskazać radców prawnych, adwokatów, pilotów samolotów, motorniczych, lekarzy czy też zawodowych kierowców.

Kwalifikacje i uprawnienia pracownika >>

Należy jednak rozróżnić pojęcie uprawnień od kwalifikacji. Uprawnienia mają charakter formalny i precyzyjnie określoną formę oraz tryb ich nadawania i utraty. Natomiast pojęcie kwalifikacji jest szersze i zawierają się w nim – poza kwestiami formalnymi takimi jak wykształcenie – również umiejętności konkretnego podwładnego. Jeśli pracodawca dokona negatywnej oceny danego pracownika ze względu na jego umiejętności, może to być podstawą do stwierdzenia jego nieprzydatności zawodowej na wskazanym stanowisku. Pracodawca może wtedy wypowiedzieć takiemu pracownikowi umowę o pracę, ale nie może jej rozwiązać w trybie natychmiastowym.

Sposób utraty uprawnień

Utrata uprawnień musi być:

• spowodowana zachowaniem pracownika,
• zawiniona przez pracownika,
• stwierdzona orzeczeniem właściwego organu.

Przyczyną utraty uprawnień jest naruszenie przez pracownika obowiązków pracowniczych, popełnione wykroczenie lub przestępstwo. Niemniej jednak kwestię winy ocenia właściwy organ, a pracodawca nie ma prawa do oceny konkretnych czynów czy też zachowania pracownika.

Jak uniknąć błędów przy określeniu przyczyny zwolnienia z pracy >>

Przy podejmowaniu decyzji o rozwiązaniu umowy o pracę z powodu zawinionej utraty uprawnień pracownika, pracodawca musi bazować wyłącznie na orzeczeniu stwierdzającym skutki w sferze uprawnień zawodowych podwładnego (wyrok SN z 26 października 1984 r., I PRN 142/84). Nie jest oczywiście wykluczone, aby pracodawca skorzystał z innych, niezależnych od omawianej, podstaw rozwiązania stosunku pracy. Jednak takiej podstawy na pewno nie może stanowić przejściowa utrata uprawnień, np. czasowe zatrzymanie prawa jazdy przez Policję. Bardziej problematyczną kwestią jest odkrycie przez pracodawcę braku uprawnień pracowniczych, o których posiadaniu zapewniał podwładny. Uważa się, że również w tym przypadku można rozwiązać umowę z takim pracownikiem w trybie natychmiastowym.