Wynagrodzenie za czas dyżuru

Dyżur to pozostawanie pracownika w dyspozycji pracodawcy, poza normalnymi godzinami pracy, w wyznaczonym miejscu i czasie, w stałej gotowości do świadczenia pracy (art. 151⁵ k.p.). Dyżur może być pełniony zarówno w domu, jak i innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (np. zakładzie pracy).

Autopromocja

Czas wolny za dyżur

Rozliczenie dyżuru będzie inne w zależności od tego, gdzie będzie wykonywany. I tak, za czas dyżuru pełnionego w domu co do zasady nie przysługuje ani czas wolny, ani wynagrodzenie. Dzieje się tak, gdyż w tym czasie pracownik może w zasadzie dowolnie rozporządzać swoim czasem. Dyżur taki trzeba rozliczyć dopiero wtedy, gdy podczas jego trwania świadczona jest praca. Natomiast czas dyżuru pełnionego w zakładzie pracy lub innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę podlega już rozliczeniu. Za dyżur ten pracownikowi przysługuje czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym jego długości (art. 151⁵ § 3 k.p.).

WAŻNE!
Jeżeli podwładny otrzyma czas wolny za okres dyżuru pełnionego poza domem, to wciąż zachowuje on prawo do normalnego wynagrodzenia za pracę.

Ograniczenia w stosowaniu dyżuru pracowniczego >>

Przykład

Pracownik wynagradzany jest stawką godzinową w wysokości 12 zł. We wrześniu pracodawca polecił mu pełnienie 6-godzinnego dyżuru, za co pracownik otrzymał 6 godzin czasu wolnego w tym samym miesiącu. Oznacza to, że pracownik mimo odbioru czasu wolnego w sumie przepracował cały wymiar godzin na wrzesień, w związku z tym jego wynagrodzenie należy obliczyć w następujący sposób:

176 godz. (wymiar czasu we wrześniu) + 6 godz. dyżuru – 6 godz. (czas wolny odebrany za dyżur) = 176 x 12 zł = 2112 zł.

Zapłata za czas dyżuru

W sytuacji gdy nie jest możliwe udzielenie czasu wolnego za dyżur, wówczas pracodawca może zamiennie wypłacić pracownikowi wynagrodzenie (art. 151⁵ § 3 k.p.).

Aby obliczyć wynagrodzenie za czas dyżuru pracownika wynagradzanego stałą stawką miesięczną, pensję należy podzielić przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu. Tak ustaloną stawkę za 1 godzinę pracy trzeba pomnożyć przez liczbę godzin dyżuru. Takie same zasady obowiązują, jeżeli pracownik wynagradzany jest stawką godzinową.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Przykłady

We wrześniu 2010 r. pracownik pełnił kilka dyżurów zakładowych, które w sumie dały 12 godzin. Podwładny wynagradzany jest stałą pensją w wysokości 1900 zł. Pracownikowi nie udzielono czasu wolnego za dyżur. W związku z tym należy wypłacić mu dodatkowe wynagrodzenie. Ustalenie jego wysokości powinno odbyć się w następujący sposób:

• 1900 zł : 176 godz. (wymiar czasu we wrześniu) = 10,80 zł,
• 10,80 zł x 12 godz. = 129,60 zł.

W związku z tym we wrześniu pracownik powinien otrzymać wynagrodzenie w wysokości 2029,60 zł.

***

Pracownik wynagradzany jest stawką 18 zł/godz. W październiku 2010 r. pracodawca polecił mu 8-godzinny dyżur, za który nie oddał mu czasu wolnego. W związku z tym za październik pracownik otrzyma 3168 zł:

18 zł x 168 godz. (wymiar czasu pracy w październiku 2010 r.) = 3024 zł – podstawowe wynagrodzenie,
18 zł x 8 godz. (dyżur) = 144 zł – wynagrodzenie za dyżur,
3024 zł + 144 zł = 3168 zł.

Natomiast pracownikom, którzy otrzymują pensję w zmiennej wysokości oraz nie określono im stawki osobistego zaszeregowania, za czas dyżuru zakładowego przysługuje 60% wynagrodzenia. W tym przypadku przy obliczaniu jego wysokości należy stosować rozporządzenie w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy. W związku z tym podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas dyżuru ustala się z 3 miesięcy (lub 12 w przypadku znacznego wahania składników) poprzedzających miesiąc, w którym był pełniony. Następnie wynagrodzenie obliczone jak za urlop należy podzielić przez liczbę godzin przepracowanych przez pracownika w okresie, z którego określa się to wynagrodzenie, a z otrzymanej w ten sposób stawki godzinowej wyliczyć 60% tej stawki. Tak ustaloną należność za 1 godzinę trzeba pomnożyć przez liczbę godzin dyżuru.

Czas pracy kierowców >>

Przykład

W październiku 2010 r. pracownik pełnił 10-godzinny dyżur, za który nie otrzymał czasu wolnego.
Wynagrodzenie akordowe pracownika z okresu 3 miesięcy poprzedzających dyżur wynosiło:

• we wrześniu – 3245zł,
• w sierpniu – 3120 zł,
• w lipcu – 3590 zł,

a pracownik przepracował odpowiednio:

• 176 godzin – we wrześniu,
• 176 godzin – w sierpniu,
• 176 godzin – w lipcu.

Ustalamy wynagrodzenie z ostatnich 3 miesięcy:
3245 zł + 3120 zł + 3590 zł = 9955 zł

Następnie obliczamy czas pracy:
176 godz. x 3 = 528 godz.

Aby obliczyć wynagrodzenie za 1 godzinę pracy, pensję z okresu 3 miesięcy dzielimy przez czas przepracowany w tym okresie:
9955 zł : 528 godz. = 18,85 zł/godz.

Ustalamy 60% stawki godzinowej:
18,85 zł/godz. x 60% = 11,31 zł/godz.

Ustalamy wynagrodzenie za 10-godzinny dyżur:
11,31 zł/godz. x 10 godz. dyżuru = 113,10 zł.

Pracownik zatrudniony w systemie akordowym za 10-godzinny dyżur w październiku otrzyma 113,10 zł.

Dyżur medyczny

Nieco inne reguły panują przy rozliczaniu dyżuru medycznego. W takiej sytuacji stosuje się odpowiednio reguły dotyczące wynagradzania za pracę w godzinach nadliczbowych. Za czas pełnionego dyżuru należy wypłacić pracownikowi normalne wynagrodzenie oraz dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych w wysokości 50% lub 100% stawki godzinowej, w zależności od tego, w jakim dniu pełniony jest dyżur. A zatem wynagrodzenie za dyżur jest dwuskładnikowe (podstawowe wynagrodzenie i dodatek).

Podstawa prawna:

• art. 151¹ § 1–3, art. 151⁵ Kodeksu pracy,
• art. 32j ust. 4 ustawy z 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (DzU z 2007 r. nr 14, poz. 89 ze zm.),
• § 4a rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.).