Ochrona indywidualna pracowników

Pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy. Co więcej, pracodawca jest zobowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informować go o sposobach posługiwania się tymi środkami.

Autopromocja

Za środki ochrony indywidualnej uznaje się wszystkie przedmioty, które pracownik używa w celu ochrony przed zagrożeniami związanymi z występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w środowisku pracy. W związku z tym należą do nich również wszelkie akcesoria oraz dodatki przeznaczone do tego celu (np. hełmy ochronne, odzież ostrzegawcza, obuwie ochronne).

Kiedy środki ochrony indywidualnej są wymagane

Pracodawca jest zobowiązany dostarczać pracownikowi środki ochrony indywidualnej, które spełniają określone w przepisach wymagania. Kupno środków ochrony indywidualnej powinno być poprzedzone starannym ich doborem. Pierwszym z podstawowych kryteriów powinno być to, czy środki zostały oznaczone znakiem CE.

Istotne w doborze środków ochrony indywidualnej jest zebranie i przeanalizowanie informacji bezpośrednio związanych ze stosowaniem tych środków.

Autopromocja

Webinarium: Sygnaliści w dokumentacji pracodawcy – wzory prawidłowych zapisów

Sprawdź

Informacje te powinny dotyczyć m.in.:

• rodzaju wykonywanej pracy,
• organizacji stanowiska pracy,
• rodzajów oraz natężenia (stężenia) czynników szkodliwych i niebezpiecznych,
• dodatkowych zagrożeń niezwiązanych z koniecznością stosowania środków ochrony indywidualnej,
• części ciała pracowników narażonych na działanie czynników szkodliwych i niebezpiecznych,
• cech użytkownika,
• możliwego do zaakceptowania stopnia ograniczenia czynności niezbędnych podczas wykonywania pracy,
• pozycji, w której pracownik wykonuje pracę,
• konieczności przemieszczania się i jego zasięgu,
• sposobu wentylacji pomieszczeń,
• stopnia uciążliwości wykonywanej pracy,
• niezbędnego czasu przebywania pracownika w strefie niebezpiecznej lub skażonej,
• dodatkowych zagrożeń zewnętrznych (np. zagrożenia wybuchem, pożarem, zagrożenia stwarzanego przez wirujące elementy maszyn, niekorzystne warunki klimatyczne),
• warunków klimatycznych,
• czasu pracy i innych, specyficznych elementów, które mogłyby ujemnie wpływać na stan zdrowia lub samopoczucie pracownika.

Odzież i obuwie robocze

Jednym ze sposobów ochrony indywidualnej pracowników jest zastosowanie w zakładzie pracy odzieży i obuwia roboczego.

Pracodawca jest zobowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach:

Autopromocja

Podstawa wymiaru składek ZUS. Praktycznie rozliczenia

Sprawdź

• jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu,
• ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.

Czy niepełnoetatowcom przysługuje mniej odzieży roboczej niż pełnoetatowcom >>

Jednym z obowiązków pracodawcy dotyczących środków ochrony indywidualnej jest zapewnienie pracownikom, że używane przez nich środki posiadają właściwości ochronne i użytkowe. Pracodawca ma również obowiązek zapewnić ich pranie, konserwację, naprawę, odpylanie i odkażanie.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Niemniej jednak pracodawca może ustalić stanowiska, na których dopuści używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy.

Możliwość ta nie dotyczy jednak stanowisk, na których są wykonywane prace związane z bezpośrednią obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych albo prace powodujące intensywne brudzenie lub skażenie odzieży i obuwia roboczego środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi.

Jeżeli pracownik będzie używał własnej odzieży i obuwia roboczego, należy mu się ekwiwalent pieniężny w wysokości uwzględniającej ich aktualne ceny.

Przy ustalaniu wysokości ekwiwalentu należy brać pod uwagę przede wszystkim:

• rodzaje odzieży,
• stopień jej brudzenia,
• niezbędną częstotliwość prania,
• koszt prania poszczególnych rodzajów odzieży.

Obowiązujące przepisy nie określają zasad wypłacania ekwiwalentu. W związku z tym takie kwestie powinny być ustalone przez pracodawcę w przepisach wewnętrznych, po uprzednim skonsultowaniu ich treści z pracownikami lub ich przedstawicielami. Wskazane jest, aby ustalenia te obejmowały kwestie przydzielania odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej, a także gospodarowania tymi przedmiotami.

Kiedy wypłacać pracownikom ekwiwalenty za świadczenia wynikające z przepisów bhp>>

Wysokość ekwiwalentu za pranie odzieży roboczej jest ściśle związana z rzeczywistym okresem jej użytkowania i narażenia na brudzenie. W związku z tym przy ustalaniu wysokości ekwiwalentu można w przepisach zakładowych zastrzec, że będzie on obniżony np. o okresy nieobecności w pracy pracowników użytkujących odzież (np. w związku z przebywaniem na urlopie wypoczynkowym).

WAŻNE!
Pracodawca jest zobowiązany zapewnić, aby środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze, które w wyniku stosowania w procesie pracy uległy skażeniu środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi, były przechowywane wyłącznie w miejscu przez niego wyznaczonym.

Po doborze odpowiednich środków ochrony indywidualnej pracodawca musi ustalić, którzy pracownicy je otrzymają. Ustaleń takich (w formie tzw. tabeli norm przydziału środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego) pracodawca dokonuje w porozumieniu z zakładową organizacją związkową, a jeżeli taka organizacja nie działa – w porozumieniu z pracownikami wybranymi w tym celu przez załogę.

Autopromocja

Zatrudnianie cudzoziemców. Procedury i rozliczenia

Sprawdź

Z obecnie obowiązujących przepisów nie wynika, jakie konkretnie okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego należy wskazywać w tabeli. Tak więc decyzja w tej sprawie należy do pracodawcy, który powinien uwzględnić charakter stanowiska pracy i prawdopodobny okres zużycia odzieży i obuwia. Należy pamiętać, że okresy ustalone w tabeli przydziału to okresy przewidywane, a więc w przypadku szybszego zużycia (zniszczenia) odzieży lub obuwia przez pracownika pracodawca powinien zapewnić mu odzież i obuwie w odpowiednim stanie. Pracodawca może przydzielić pracownikom używaną odzież roboczą (z wyjątkiem bielizny osobistej i obuwia), jeżeli zachowała ona właściwości użytkowe, jest czysta i zdezynfekowana.

Podstawa prawna:

• art. 237⁶–237¹⁰ Kodeksu pracy.