REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność pracodawcy za naruszenie praw pracowniczych

Katarzyna Sarek-Sadurska
Radca prawny w kancelarii Raczkowski Paruch sp.k. Posiada bogate doświadczenie we wszystkich obszarach indywidualnego i zbiorowego prawa pracy, w tym doświadczenie procesowe. Doradza klientom m.in. w procesach restrukturyzacyjnych, zwolnień grupowych oraz w sprawach związanych z zatrudnianiem i zwalnianiem pracowników, w tym w szczególności wyższej kadry menadżerskiej. Jest absolwentką Uniwersytetu Warszawskiego oraz Uniwersytetu Pantheon-Assas (Paris II). Laureatka nagrody Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za pracę magisterską. Związana z Kancelarią od 2007 r. Autorka publikacji w zakresie prawa pracy i prawa cywilnego m.in. w pracach pod redakcją prof. dr hab. M. Safjana i prof. dr hab. K. Pietrzykowskiego.

REKLAMA

Pracodawca lub osoba odpowiedzialna za popełnienie wykroczenia, która działała w jego imieniu, ponoszą za ten czyn odpowiedzialność w postaci kary grzywny wynoszącej od 1000 do 30 000 zł.

Prawo pracy przewiduje ochronę nie tylko praw jednostki (np. prawa do urlopu, wynagrodzenia, uprawnień rodzicielskich), ale chroni również uprawnienia pracownicze wynikające z obowiązków pracodawcy (np. obowiązek prowadzenia dokumentacji pracowniczej, obowiązek wykonania wyroku sądowego).

REKLAMA

Autopromocja

Ponadto sankcją zagrożone są pracownicze uprawnienia zbiorowe (np. prawo do uzyskania informacji i konsultacji, uprawnienia związków zawodowych).

Najczęściej popełniane wykroczenia

Ustawodawca w przepisach art. 281 k.p. i nast. spenalizował bardzo szeroki zakres naruszeń, jakich może dopuścić się pracodawca.

Są to naruszenia przepisów o:

  • zawieraniu i rozwiązywaniu umów o pracę,
  • odpowiedzialności porządkowej,
  • czasie pracy,
  • uprawnieniach rodzicielskich,
  • prowadzeniu dokumentacji prawnopracowniczej.

Oczywiście sankcją zagrożone jest również niewypłacanie wynagrodzenia czy nieudzielanie urlopu. Dodając do tego spenalizowanie naruszeń przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, można postawić tezę, że prawie każde naruszenie istotnego obowiązku wynikającego z przepisów prawa pracy potencjalnie łączy się z odpowiedzialnością wykroczeniową.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jednym z częstszych wykroczeń może być zawieranie umów cywilnoprawnych (np. umów-zleceń), wtedy gdy strony powinny zawrzeć umowę o pracę (art. 281 pkt 1 k.p.).

Ocena, czy doszło do popełnienia tego wykroczenia, może jednak być bardzo trudna. W wielu bowiem przypadkach stosunek prawny łączący zleceniobiorcę ze zleceniodawcą może łączyć w sobie zarówno cechy stosunku cywilnoprawnego, jak i stosunku pracy. Wydaje się, że w sytuacjach, kiedy charakter umowy nie jest jednoznaczny, zawarcie umowy cywilnoprawnej nie powinno pociągać za sobą tej odpowiedzialności.

Wykroczeniem jest wypowiadanie umów lub rozwiązywanie ich bez wypowiedzenia w sposób rażąco naruszający przepisy prawa pracy (art. 281 pkt 3 k.p.).

Oznacza to, że nie każde uchybienie przepisom o wypowiadaniu lub rozwiązywaniu umów będzie wykroczeniem. Zdaniem Sądu Najwyższego sankcjonowane są tylko błędy rażące, tzn. jaskrawe, oczywiste dla każdego, a przez to budzące oburzenie społeczne (wyrok SN z 16 listopada 2004 r., II KK 222/04). Nie będzie również wykroczeniem rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia bez zachowania wymaganej procedury, jeżeli istniały przyczyny do rozwiązania umowy w tym trybie (wyrok SN z 6 lutego 2003 r., III KKN 513/00).

Obejście przepisów prawa pracy >>


Niewypłacanie pracownikom wynagrodzenia w ustalonym terminie bądź wypłacanie go w wysokości niższej niż należna może również stanowić wykroczenie. Nie będzie tak jednak w każdej sytuacji.

Jeżeli opóźnienie wynikało z braku środków i trudnej sytuacji finansowej, pracodawca nie będzie ponosił takiej odpowiedzialności (wyrok SN z 8 sierpnia 2006 r., I PK 54/06). Innymi słowy, jeżeli pracodawca nie płaci, bo aktualnie nie posiada środków na wypłatę, jego czyn nie jest wykroczeniem. Jeżeli jednak nie płaci z innych, nieuzasadnionych powodów, popełnia wykroczenie.

WAŻNE!

Wśród wykroczeń z art. 281–283 k.p. jedynie naruszenie przepisów o wypowiadaniu i rozwiązywaniu umów o pracę musi mieć charakter rażący, aby było uznane za wykroczenie. Pozostałe naruszenia są wykroczeniami nawet wtedy, gdy nie mają takiego charakteru.

Podmiot odpowiedzialny

Za wykroczenia przeciwko prawom pracowników odpowiada pracodawca lub osoba działająca w jego imieniu. Jeśli pracodawca jest osobą fizyczną, kara za nieprzestrzeganie praw pracowników może zostać nałożona na niego osobiście.

Jeżeli pracodawcą jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, tę odpowiedzialność może ponieść osoba działająca w imieniu tego podmiotu. Zdaniem Sądu Najwyższego może to być członek zarządu, kadrowa, kierownik zakładu pracy, główny księgowy bądź inny pracownik upoważniony do działania w imieniu pracodawcy (wyrok SN z 3 lutego 2003 r., III KK 388/02).

Za wykroczenia, o których mowa w art. 283 k.p., będą ponadto odpowiedzialne osoby, które są zobowiązane do dbania o odpowiedni stan bezpieczeństwa i higieny pracy w firmie oraz osoby kierujące pracownikami bądź innymi osobami (np. kierownik działu, majster).

Należy zauważyć, że odpowiedzialność taka ponoszona jest nie tylko w razie niezapewnienia bezpiecznych warunków pracy osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, ale również osobom fizycznym wykonującym pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej lub prowadzącym działalność gospodarczą (art. 304 § 1 k.p.). Wystarczy, aby osoby takie wykonywały pracę w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę.

Kto i w jaki sposób ukarze pracodawcę

Wykroczenia przeciwko prawom pracownika zagrożone są karą grzywny od 1000 do 30 000 zł. Postępowanie przeciwko pracodawcy toczy się według przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia (zwanego dalej k.p.w.).

W sprawach tych orzeka sąd rejonowy na podstawie wniosku o ukaranie. Wniosek w sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika może złożyć – jako oskarżyciel publiczny – inspektor pracy (art. 17 ust. 2 k.p.w.).

Pracodawca może jednak zostać ukarany bezpośrednio przez inspektora pracy w trybie postępowania mandatowego (art. 96 ust. 1a i 1b k.p.w.). Mandatem inspektor może nałożyć grzywnę w wysokości do 2000 zł.

REKLAMA

Grzywna nałożona przez inspektora może wynosić nawet 5000 zł., jeżeli pracodawca ukarany co najmniej dwukrotnie za wykroczenia przeciwko prawom pracownika w ciągu 2 lat popełni kolejne wykroczenie. Natomiast wyższe grzywny może nakładać jedynie sąd. Pracodawca ma prawo nie przyjąć mandatu. Wówczas inspektor pracy wystąpi z wnioskiem o ukaranie do sądu.

Pracodawca, nawet jeżeli mandat przyjął, może złożyć do sądu wniosek o jego uchylenie. Wniesienie wniosku następuje w terminie 7 dni od jego uprawomocnienia, tj. do dnia pokwitowania jego odbioru (art. 101 § 1 k.p.w. w zw. z art. 98 § 3 k.p.w.). Mandat może zostać uchylony, jeżeli grzywnę nałożono za czyn niebędący wykroczeniem.

Informacja o urlopie ojcowskim w świadectwie pracy >>

Podstawa prawna:

  • wyroki Sądu Najwyższego z:

– 3 lutego 2003 r. (III KK 388/02, niepubl.),

– 6 lutego 2003 r. (III KKN 513/00, Wokanda 2004/7–8/26),

– 16 listopada 2004 r. (II KK 222/04, niepubl.),

– 8 sierpnia 2006 r. (I PK 54/06, OSNP 2007/15–16/219).

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
36 dni urlopu wypoczynkowego dla konkretnej grupy pracowników w 2025 r. Zmian nie przyniesie również 2026 r.

20 dni lub 26 dni to standardowy wymiar urlopu wypoczynkowego. W przypadku sporej grupy pracowników wymiar urlopu wynosi 30 dni lub 36 dni. Komu przysługuje tyle dni urlopu? Jakie warunki muszą zostać spełnione?

Koniec z tymi pytaniami: Ile chciałaby Pani/Pan zarabiać? A jakie były zarobki w poprzedniej firmie? Kodeks pracy w 2025 r. na to nie pozwoli. Już w ofercie pracy trzeba podać ile zarobi pracownik

Koniec z tabu o wynagrodzeniach! Jak wielu z nas musiało się zastanowić jaką kwotę wpisać w polu: Ile chciałaby Pani/Pan zarabiać? kiedy braliśmy udział w procesie rekrutacji. Już nie będziemy mieli takich wątpliwości (czy za dużo czy za mało podałam/em) bo ustawodawca unijny nakłada na Polskę obowiązek dostosowania Kodeksu pracy do przepisów unijnych. Stanie się to już w 2025 r. albo 2026 r., bo w Sejmie jest projekt.

300 plus dla tej grupy emerytów. Kiedy złożyć wniosek na 2025 r.

Od 1 marca 2025 r. ryczałt energetyczny zostanie zwaloryzowany. Uprawnieni emeryci i renciści otrzymają świadczenie w wysokości 312,71 zł.

30000 zł kary za umowę zlecenia z własnym pracownikiem

Nie można zastępować umów o pracę umowami zlecenia. Mimo to zdarza się, że pracodawcy zastępują umowy o pracę umowami zlecenia lub traktują je jak uzupełnienie stosunku pracy, co może być potraktowane jako próba obejścia prawa. Za takie praktyki grozi kara grzywny do 30000 zł.

REKLAMA

Redaktor do Portalu Infor.pl

Do naszego zespołu poszukujemy kreatywnej i zaangażowanej osoby na stanowisko Dziennikarza Portalu Internetowego.

Seniorzy masowo składają wnioski o świadczenie. Ile wyniesie renta wdowia i kto może ją otrzymać? [kalkulator i ankieta ZUS]

Nie słabnie zainteresowanie tzw. rentą wdowią. W całym kraju do ZUS wpłynęło 353 tys. wniosków o rentę wdowią. Nie ma powodu się śpieszyć – nie ma znaczenia, czy wniosek wpłynie do ZUS dzisiaj, czy za miesiąc – renta będzie przyznawana i wypłacana dopiero od lipca 2025 r.

800 plus przysługuje na każde dziecko – czy także na ukraińskie?

Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpoczął przyjmowanie wniosków o 800 plus na nowy okres świadczeniowy. W ciągu pierwszych dziesięciu dni lutego 1,6 mln osób złożyło wnioski o świadczenie wychowawcze. Złożone dokumenty dotyczyły 2,4 mln dzieci.

Składki ZUS żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy służb mundurowych zwolnionych ze służby. Kto i kiedy powinien płacić?

Zakład Ubezpieczeń Społecznych udzielił kompleksowych wyjaśnień odnośnie trybu i zasad płacenia składek na ubezpieczenia społeczne do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwolnionych ze służby żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy innych służb mundurowych (np. policjantów, strażników granicznych, strażaków PSP).

REKLAMA

Od szybkiej kawy do wartościowego posiłku. Czyli nowoczesne benefity żywieniowe

Rynek pracy od kilku lat redefiniuje priorytety. Gdy dynamika kosztów życia łączy się z rosnącą świadomością pracowników, benefity stają się nie tylko dodatkiem do wynagrodzenia, lecz także kluczowym narzędziem motywacji i lojalności. Dane zawarte w raporcie Benefit Trendbook 2025, zrealizowanym przez Pluxee, pokazują, że aż 88 proc. pracowników oczekuje, by świadczenia wspierały codzienne wydatki, a dla 82 proc. stanowią one sposób na realizację drobnych przyjemności dla siebie i bliskich. W tej rzeczywistości karta na lunch finansowana przez pracodawcę staje się jednym z najbardziej uniwersalnych i elastycznych rozwiązań.

Komunikat PFRON: Przedłużanie orzeczeń o stopniu niepełnosprawności [refundacja składek, dofinansowanie do wynagrodzenia]

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przypomina o możliwości przedłużania orzeczeń miejskich, powiatowych lub wojewódzkich zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności. Chodzi o orzeczenia, które wygasły 30 września 2024 r. lub później.

REKLAMA