Przychody zwolnione ze składek

Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jest przychód w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jaki pracownicy osiągają u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

W szczególności zaś podstawę wymiaru składek stanowią:

• wynagrodzenie zasadnicze,
• wynagrodzenia za godziny nadliczbowe,
• różnego rodzaju dodatki, nagrody,
• ekwiwalenty za niewykorzystany urlop,
• wszelkie inne kwoty, niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto
• świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również
• wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych wyłączyła jednak z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne:

• wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, do którego pracownik zachowuje prawo na podstawie art. 92 k.p. za pierwsze 33 dni niezdolności do pracy w roku kalendarzowym w wysokości 80% podstawy wymiaru,
• zasiłki wypłacane z ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego (art. 18 ust. 2 ustawy).

Należy pamiętać, że od wynagrodzenia chorobowego trzeba jednak opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne, natomiast od kwot zasiłków nie ma obowiązku naliczania zarówno składek na ubezpieczenia społeczne, jak i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Rozporządzenie składkowe

Wyjątki od zasady, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, określa jednak przede wszystkim rozporządzenie z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Przepisy tego rozporządzenia należy stosować do:

• pracowników,
• osób wykonujących pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej z własnym pracodawcą,
• pracowników, którzy zawarli umowę cywilnoprawną z inną osobą niż pracodawca, ale na podstawie tej umowy pracują na rzecz swojego pracodawcy.

Jeśli pracodawca zawiera z własnym pracownikiem umowę cywilnoprawną, to do celów ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego osobę wykonującą pracę na podstawie takiej umowy traktuje się jak pracownika, a przychód osiągnięty z tej umowy uważa się za przychód z umowy o pracę. Taka sama zasada obowiązuje w sytuacji, w której pracownik na podstawie umowy cywilnoprawnej (która nie została zawarta między pracownikiem a pracodawcą) wykonuje pracę na rzecz swojego pracodawcy.