Zwolnienie od pracy. Jak należy wynagrodzić pracownika za czas zwolnienia od pracy?

• Zwolnienie pracownika od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia
• Zwolnienia, za które pracownik uzyskuje rekompensatę od właściwego organu

Zwolnienie pracownika od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia

Pracodawca zwalnia pracownika od pracy, jeżeli obowiązek taki wynika z przepisów prawa pracy. Przykładami takich zwolnień od pracy są wynikające z przepisów Kodeksu pracy:

Autopromocja

• zwolnienie w okresie co najmniej 2-tygodniowego wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracodawcę na poszukiwanie pracy przez pracownika;
• zwolnienie pracownicy na zalecone przez lekarza badania lekarskie przeprowadzane w związku z ciążą, jeżeli badania te nie mogą być przeprowadzone poza godzinami pracy;
• zwolnienie w wymiarze 16 godzin albo 2 dni w ciągu roku kalendarzowego pracownika wychowującego przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat;
• zwolnienie na przeprowadzenie okresowych i kontrolnych badań lekarskich.

Zwolnienia od pracy mogą wynikać także z innych przepisów prawa pracy. Na przykład ustawa o związkach zawodowych zwalnia od pracy zawodowej pracownika na czas niezbędny do wykonania doraźnej czynności wynikającej z jego funkcji związkowej poza zakładem pracy, jeżeli czynność ta nie może być wykonana w czasie wolnym od pracy.

To nie są wszystkie sytuacje, kiedy pracodawca zobowiązany jest zwolnić pracownika od pracy. Można tu także wymienić zwolnienia od pracy pracownika:

• będącego stroną lub świadkiem w postępowaniu pojednawczym;
• na czas niezbędny do przeprowadzenia obowiązkowych badań lekarskich i szczepień ochronnych przewidzianych przepisami o zwalczaniu chorób zakaźnych;
• będącego ratownikiem GOPR – na czas niezbędny do uczestniczenia w akcji ratowniczej i do wypoczynku koniecznego po jej zakończeniu;
• będącego członkiem ochotniczej drużyny ratowniczej działającej w brzegowej stacji ratowniczej Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa „Służba SAR” – na czas niezbędny do uczestniczenia w akcji ratowniczej i do wypoczynku koniecznego po jej zakończeniu oraz na czas udziału w szkoleniach organizowanych tę służbę;
• będącego krwiodawcą na czas oznaczony przez stację krwiodawstwa w celu oddania krwi lub na czas niezbędny do przeprowadzenia zaleconych przez stację krwiodawstwa okresowych badań lekarskich;
• na 2 dni (w razie ślubu pracownika, urodzenia się jego dziecka, zgonu i pogrzebu małżonka lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy) lub 1 dzień (w razie ślubu dziecka pracownika, zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką).

Wynagrodzenie za czas zwolnienia od pracy pracodawca ustala według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w przeciętnej wysokości oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy.

Zwolnienia, za które pracownik uzyskuje rekompensatę od właściwego organu

Przepisy wymieniają także inne przypadki zwolnień od pracy. Pracodawca zwalnia pracownika:

• wezwanego do osobistego stawienia się przed organem właściwym w zakresie powszechnego obowiązku obrony na czas niezbędny w celu załatwienia sprawy będącej przedmiotem wezwania;
• wezwanego przez organ administracji rządowej, samorządu terytorialnego, sądu, prokuratury, policji albo organu prowadzącego postępowanie w sprawach o wykroczenia;
• wezwanego w celu wykonywania czynności biegłego w postępowaniu administracyjnym, karnym przygotowawczym, sądowym lub przed kolegium do spraw wykroczeń – łącznie nie dłużej 6 dni w ciągu roku kalendarzowego;
• wezwanego w charakterze świadka w postępowaniu kontrolnym prowadzonym przez NIK lub powołanego do udziału w tym postępowaniu w charakterze specjalisty;
• będącego członkiem OSP na czas niezbędny do uczestniczenia w działaniach ratowniczych i do wypoczynku koniecznego po ich zakończeniu, a także na szkolenie pożarnicze;
• wezwanego na czas wykonywania obowiązku świadczeń osobistych.

W powyższych przypadkach pracodawca wystawia zaświadczenie określające wysokość utraconego przez pracownika wynagrodzenia za czas zwolnienia. W celu uzyskania rekompensaty pieniężnej z tytułu utraty wynagrodzenia pracownik przedstawia zaświadczenie właściwemu organowi (chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują zachowanie przez pracownika prawa do wynagrodzenia za czas zwolnienia).

Podstawa prawna:

• art. 37, art. 185, art. 188, art. 229 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465)
• § 4 – 16 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz.U. z 2014 r., poz. 1632)
• § 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (j.t. Dz.U. z 2017 r., poz. 927)

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź