Wykroczenia w prawie pracy

Wykroczenie

Definicja podstawowa

1. Działanie sprzeczne z przyjętymi normami.
2. Czyn uznawany przez władze administracyjne za społecznie niebezpieczny, ale niebędący prze­stępstwem.

Zobacz również: Kiedy pracodawca łamie prawa pracownicze?

W prawie pracy

Wykroczenie może być popełnione przez praco­dawcę bądź przez osobę działającą w jego imieniu lub każdą inną, która wbrew obowiązkowi nie wyko­nała określonych działań na rzecz pracowników. Wykroczeniami w prawie pracy są:

• zawieranie umowy cywilnoprawnej, gdy są speł­nione warunki właściwe dla umowy o pracę,
• niepotwierdzenie na piśmie zawartej z pracow­nikiem umowy o pracę,
• wypowiedzenie lub rozwiązanie z pracownikiem stosunku pracy bez wypowiedzenia, w sposób rażąco naruszający przepisy prawa pracy,
• stosowanie wobec pracowników innych kar niż przewidziane w przepisach prawa pracy o odpo­wiedzialności porządkowej pracowników,
• naruszanie przepisów o czasie pracy lub prze­pisów o uprawnieniach pracowników związa­nych z rodzicielstwem i zatrudnianiu młodo­cianych,
• nieprowadzenie dokumentacji w sprawach zwią­zanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracowników,
• pozostawianie dokumentacji w sprawach zwią­zanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracowników w warunkach grożących uszkodze­niem lub zniszczeniem,

• niewypłacanie w ustalonym terminie wynagro­dzenia za pracę lub innego świadczenia przy­sługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi rodziny pracow­nika oraz bezpodstawne obniżanie i potrącanie tego świadczenia,
• nieudzielanie przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego lub bezpodstawne obniżanie wymiaru tego urlopu,
• niewydawanie pracownikowi świadectwa pracy,
• niewykonywanie podlegającego wykonaniu orze­czenia sądu pracy lub ugody zawartej przed komisją pojednawczą lub sądem pracy.

Ponadto wykroczenie popełnia również ten, kto:

• będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo kierując pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega prze­pisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
• wbrew obowiązkowi nie zapewnia, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego albo jego części, w których przewiduje się pomieszczenia pracy, była wykonywana na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy,
• wbrew obowiązkowi wyposaża stanowiska pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgod­ności,
• wbrew obowiązkowi dostarcza pracownikowi środki ochrony indywidualnej, które nie speł­niają wymagań dotyczących oceny zgodności,
• wbrew obowiązkowi stosuje:

• materiały i procesy technologiczne bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwo­ści dla zdrowia pracowników i bez podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych,
• substancje chemiczne i ich mieszaniny nie- oznakowane w sposób widoczny i umożliwia­jący ich identyfikację,
• substancje niebezpieczne, mieszaniny niebez­pieczne, substancje stwarzające zagrożenie lub mieszaniny stwarzające zagrożenie niepo- siadające kart charakterystyki, a także opako­wań zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem,

• wbrew obowiązkowi nie zawiadamia właściwe­go okręgowego inspektora pracy, prokuratora lub innego właściwego organu o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy, nie zgłasza choroby zawodowej albo podejrze­nia o taką chorobę, nie ujawnia wypadku przy pracy lub choroby zawodowej albo przedsta­wia niezgodne z prawdą informacje, dowody lub dokumenty dotyczące takich wypadków i chorób,
• nie wykonuje w wyznaczonym terminie podlega­jącego wykonaniu nakazu organu Państwowej Inspekcji Pracy,
• utrudnia działalność organu Państwowej Inspekcji Pracy, w szczególności uniemożliwia prowadzenie wizytacji zakładu pracy lub nie udziela informacji niezbędnych do wykonywa­nia jej zadań,
• bez zezwolenia właściwego inspektora pracy dopuszcza do wykonywania pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończe­nia przez nie 16. roku życia.

W wynagrodzeniach

Katalog wykroczeń karanych grzywną określa Kodeks pracy w Dziale XIII (Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika). Grzywna jest wymierzana w wysokości od 1 tys. zł do 30 tys. zł i grozi osobie, która wbrew obowiąz­kowi m.in.:

• nie wypłaca w ustalonym terminie wynagrodze­nia za pracę lub innego świadczenia przysługu­jącego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi rodziny pracow­nika,
• bezpodstawnie obniża wysokość tego wynagro­dzenia lub świadczenia albo
• dokonuje bezpodstawnych potrąceń.

W podatkach dochodowych

Odpowiedzialności karnej za przestępstwo skarbo­we lub odpowiedzialności za wykroczenie skarbo­we podlega tylko ten, kto popełnia czyn społecznie szkodliwy, zabroniony pod groźbą kary przez usta­wę obowiązującą w czasie jego popełnienia. Nie jest przestępstwem skarbowym ani wykroczeniem skarbowym czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma. Nie popełnia przestęp­stwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu. Jeśli do dokonania przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skar­bowego wymagane jest nastąpienie określonego w Kodeksie karnym skarbowym skutku, sprawca zaniechania podlega odpowiedzialności karnej za przestępstwo skarbowe lub odpowiedzialności za wykroczenie skarbowe tylko wtedy, gdy ciążył na nim prawny, szczególny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi (art. 1 k.k.s.).

Przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe można popełnić umyślnie, a także nieumyślnie, jeże­li kodeks tak stanowi (art. 4 k.k.s.). Ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo skarbo­we albo tylko jedno wykroczenie skarbowe. Jeżeli ten sam czyn wyczerpuje znamiona określone w dwóch albo więcej przepisach kodeksu, przypisu­je się tylko jedno przestępstwo skarbowe lub tylko jedno wykroczenie skarbowe na podstawie wszyst­kich zbiegających się przepisów (art. 6-7 k.k.s.). Nie popełnia umyślnie czynu zabronionego, kto pozostaje w błędzie co do okoliczności stanowią­cej jego znamię (art. 10 § 1 k.k.s.). Karą za wykroczenia skarbowe jest kara grzywny określona kwotowo (art. 47 k.k.s.). Środkami karnymi są:

• dobrowolne poddanie się odpowiedzialności,
• przepadek przedmiotów,
• ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów (art. 47 k.k.s.).

Kara grzywny może być wymierzona w granicach od 1/10 do 20-krotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, chyba że kodeks stanowi inaczej (art. 48 § 1 k.k.s.).

Karalność wykroczenia skarbowego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok. Przepisy art. 44 § 2-4 i 6-7 k.k.s. stosuje się odpowiednio (art. 51 k.k.s.).

W ubezpieczeniach

Zgodnie z art. 98 ustawy systemowej karze grzyw­ny do 5 tys. zł podlega ten, kto jako płatnik skła­dek albo osoba zobowiązana do działania w imie­niu płatnika:

• nie dopełnia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w przewidzianym prze­pisami terminie,
• nie zgłasza wymaganych ustawą danych lub zgłasza nieprawdziwe dane albo udziela w tych sprawach nieprawdziwych wyjaśnień lub odma­wia ich udzielenia,
• udaremnia lub utrudnia przeprowadzenie kon­troli,
• nie dopełnia obowiązku wypłacania świadczeń z ubezpieczeń społecznych i zasiłków finanso­wanych z budżetu państwa albo wypłaca je nie­należnie,
• nie prowadzi dokumentacji związanej z oblicza­niem składek oraz z wypłatą świadczeń z ubez­pieczeń społecznych,
• nie dopełnia obowiązku przesyłania deklaracji rozliczeniowych oraz imiennych raportów mie­sięcznych w przewidzianym terminie,
• nie stwierdza nieprawidłowości w imiennym raporcie miesięcznym dotyczącym danego roku kalendarzowego do 30 kwietnia następnego roku kalendarzowego,
• nie dopełnia obowiązku przekazywania doku­mentów związanych z ubezpieczeniami spo­łecznymi i ubezpieczeniem zdrowotnym w for­mie teletransmisji danych w postaci dokumen­tu elektronicznego z aktualnego programu „Płatnik" (z wyjątkiem płatników składek roz­liczających składki za nie więcej niż 5 osób).

Tej samej karze podlega płatnik, który dopuszcza się czynów opisanych powyżej przy opłacaniu skła­dek lub dokonywaniu wpłat z innych tytułów do ZUS.

Polecamy serwis: Obowiązki pracodawcy i pracownika