Staż pracy i zaliczanie do okresów pracy oraz emerytury dni za oddawanie krwi. Czy od 2026?

• Staż pracy: zaliczanie dni zwolnienia od pracy w związku z oddawaniem krwi do okresów pracy - czy od 2026?
• Zwolnienia od pracy oraz zwolnienia od wykonywania obowiązków służbowych na podstawie ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi
• Co dla dawcy krwi w 2026 r.?
• Zaliczanie do okresów pracy, okresy od których zależy emerytura
• Czy oddanie krwi wlicza się do emerytury górnictwa?
• Interpelacja nr 30545 do prezesa Rady Ministrów w sprawie zaliczenia do pracy górniczej okresu usprawiedliwionej nieobecności w pracy honorowego dawcy krwi
• Kolejna interpelacja nr 9466 do ministra pracy i polityki społecznej w sprawie odpracowania przez górników przechodzących na wcześniejszą emeryturę - honorowych krwiodawców dni wolnych od pracy, wziętych w celu honorowego oddania krwi
• Jeszcze w 2009 r. jeden z górników z rozgoryczeniem wskazywał: mam do odpracowania 146 dni, które dostałem jako wolne po oddaniu każdorazowo krwi, a oddałem ponad 90 litrów krwi i więcej tego nie zrobię
• Co dla dawcy krwi w 2026 r.? Większy staż pracy i zaliczanie do emerytury okresów za oddawanie krwi [PROJEKT USTAWY I UZASADNIENIE]
• Niewliczenie okresu pobierania zasiłków chorobowych do stażu pracy uprawniającego do emerytury górniczej
• Okresy zaliczane do pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy - co mówi doktryna prawa pracy?
• Podsumowanie i FAQ: ODDAWNIE KRWI A OKRESY PRACY I EMERYTURA

Staż pracy: zaliczanie dni zwolnienia od pracy w związku z oddawaniem krwi do okresów pracy - czy od 2026?

Chodzi o projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej jako: projekt). Zakłada on zmiany w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1631, 1674, z 2025 r. poz. 718, 769). Zmiana ma polegać na tym, że w art. 50e w ust. 2 dodaje się pkt 3 w brzmieniu:

„3) zwolnienia od pracy oraz zwolnienia od wykonywania obowiązków służbowych na podstawie ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz. U. z 2024 r. poz. 1782).”.

Zgodnie z art. 2. Ustawa wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Zwolnienia od pracy oraz zwolnienia od wykonywania obowiązków służbowych na podstawie ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi

Ustawa określa organizację i zadania publicznej służby krwi, w tym zasady oddawania oraz pobierania krwi i jej składników w celach określonych w ustawie; badania i preparatyki pobranej krwi i jej składników; organizację krwiolecznictwa oraz uprawnienia dla krwiodawcy.

Co dla dawcy krwi w 2026 r.?

Przepisy, a konkretnie art. 9. ww. ustawy jasno wskazuje katalog uprawnień na rzecz dawcy krwi. I tak, zasłużonemu honorowemu dawcy krwi i honorowemu dawcy krwi przysługuje, również w 2026 r.:

• zwolnienie od pracy oraz zwolnienie od wykonywania czynności służbowych w dniu, w którym oddaje krew, oraz w dniu następnym, a także na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 298 zn. 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 oraz z 2024 r. poz. 878 i 1222);
• zwrot utraconego zarobku na zasadach wynikających z przepisów prawa pracy;
• zwrot kosztów przejazdu do jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi na zasadach określonych w przepisach w sprawie diet i innych należności z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju; koszt przejazdu ponosi jednostka organizacyjna publicznej służby krwi;
• posiłek regeneracyjny.

Zaliczanie do okresów pracy, okresy od których zależy emerytura

Sięgnijmy zatem do art. 50e ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1631, 1674, z 2025 r. poz. 718, 769). O co w nim chodzi i co zostanie dodane? Przepis art. 50e. w ww. ustawie określa, że: Prawo do górniczej emerytury, bez względu na wiek i zajmowane stanowisko, przysługuje pracownikom, którzy pracę górniczą wykonywali pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres wynoszący co najmniej 25 lat, z uwzględnieniem ust. 2. Do okresów pracy górniczej, o której mowa w ust. 1, zalicza się także okresy:

1. niezdolności do pracy z tytułu wypadku przy pracy albo z tytułu choroby zawodowej, za które wypłacone zostało wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy albo świadczenie rehabilitacyjne,
2. czasowego oddelegowania pracowników, o których mowa w art. 50c ust. 1 pkt 6, do zawodowego pogotowia ratowniczego w Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego S.A. w Bytomiu, w KGHM Polska Miedź S.A. Oddział Jednostka Ratownictwa Górniczo-Hutniczego w Lubinie lub w okręgowych stacjach ratownictwa górniczego

– bezpośrednio poprzedzone pracą górniczą wykonywaną pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, przypadające w czasie trwania stosunku pracy.

Projekt proponuje dodać po ww. pkt 2) właśnie pkt 3) w brzmieniu: „3) zwolnienia od pracy oraz zwolnienia od wykonywania obowiązków służbowych na podstawie ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz. U. z 2024 r. poz. 1782).”.

Czy oddanie krwi wlicza się do emerytury górnictwa?

Według stanu na grudzień 2025 r., nie - oddawanie krwi nie wlicza się do emerytury górnictwa.

Interpelacja nr 30545 do prezesa Rady Ministrów w sprawie zaliczenia do pracy górniczej okresu usprawiedliwionej nieobecności w pracy honorowego dawcy krwi

Postulat w sprawie zaliczenia do pracy górniczej okresu usprawiedliwionej nieobecności w pracy honorowego dawcy krwi, był już zgłaszany w 2019 r., jako interpelacja poselska a zgłaszającym był Pan Krzysztof Sitarski. Sprawa trwa więc wiele, wiele lat.

Warto bezpośrednio przytoczyć treść petycji: "W związku z licznymi zapytaniami pracowników górnictwa mam pytanie dotyczące zaliczenia do okresu pracy górniczej honorowego krwiodawstwa pracowników dołowych.

Honorowy dawca krwi, korzystając ze zwolnienia od pracy w dniu, w którym oddaje krew, nadal pozostaje w okresie ubezpieczenia (składkowym), o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Okres usprawiedliwionej nieobecności w pracy honorowego dawcy krwi – w przypadku emerytury dla ubezpieczonych urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r. oraz renty z tytułu niezdolności do pracy – zostanie zatem uwzględniony w ogólnym stażu pracy jako okres składkowy, natomiast wynagrodzenie, które zostało pracownikowi wypłacone za ten dzień, od którego pracodawca ma obowiązek potrącić składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zostanie uwzględnione przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury lub renty.

W przypadku emerytury dla ubezpieczonego urodzonego po dniu 31 grudnia 1948 r. kwota składek na ubezpieczenie emerytalne odprowadzona od wynagrodzenia otrzymanego za ten dzień zostanie uwzględniona w podstawie obliczenia emerytury. Tym samym dzień wolny udzielony przez pracodawcę pracownikowi będącemu krwiodawcą nie powoduje dla pracownika negatywnych skutków w zakresie emerytur i rent. Okres ten jest bowiem uwzględniany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych zarówno przy ustalaniu prawa do świadczeń emerytalno-rentowych, jak i ich wysokości. W krajowym porządku prawnym nie obowiązuje żaden przepis, który wyłączałby okres zwolnień od pracy z tytułu oddawania krwi ze stażu pracy, uzasadniającego nabycie praw do emerytury, zmuszając dawcę do odpracowania tych zwolnień. Wyjątek stanowią emerytury górnicze, do których prawo zależne jest od okresu wykonywania pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią.

Jest to niezrozumiałe, tym bardziej że górnicy oddają krew honorowo, posiłkując się nadrzędną zasadą solidarności społecznej, która była istotą ustawy o honorowym krwiodawstwie. Niezrozumiałe jest zatem twierdzenie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, iż z „uwagi na preferencyjny charakter tych emerytur okresy pracy górniczej traktowane są dosłownie. W związku z powyższym dni wolnych od pracy udzielonych pracownikowi będącemu krwiodawcą nie uwzględnia się przy ustalaniu okresów pracy górniczej" (odpowiedź na interpelację nr 7401 z dnia 13-11-2016 r.).

1. Dlaczego okresy krwiodawstwa nie są zaliczane do pracy górniczej, skoro są one zaliczane innym pracownikom niebędącym górnikami do okresów pracy składkowej i są uwzględnione w podstawie obliczenia emerytury?
2. Dlaczego honorowe krwiodawstwo górników jest traktowane jak okres nieskładkowy, np. tak jak okres niezdolności do pracy spowodowany zwolnieniem chorobowym?
3. Czy obecny rząd ma zamiar podjąć działania zmieniające krzywdzącą regulację dla wszystkich pracowników dołowych? Wymaga to zmiany w ustawie o emeryturach i rentach pojęcia „okresów pracy górniczej” poprzez wyraźne wskazanie, iż zalicza się do nich krwiodawstwo.".

Kolejna interpelacja nr 9466 do ministra pracy i polityki społecznej w sprawie odpracowania przez górników przechodzących na wcześniejszą emeryturę - honorowych krwiodawców dni wolnych od pracy, wziętych w celu honorowego oddania krwi

"Szanowna Pani Minister! Problem, z jakim zwracam się do Pani, dotyczy głównie górników zatrudnionych pod ziemią, otrzymujących od 1 stycznia 2009 r. decyzje ZUS o możliwości przejścia przez nich na wcześniejszą emeryturę po 25 latach pracy, ale dopiero po odpracowaniu tych okresów.

Jak powiedział Bogusław Ziętek - Lider ˝Sierpnia 80˝, wobec honorowych krwiodawców ZUS stosuje interpretację przepisów zmuszającą ich do odpracowywania za jeden dzień wolny, w którym oddali krew, całego miesiąca, w którym ten dzień wolny wzięli, mimo przepracowania w nim pozostałych dni roboczych. Taka wykładnia jest co najmniej niesprawiedliwa. ˝Górnicy oddawali krew na apele, ratując wielokrotnie życie ludzkie, także podczas katastrof i tragedii, nie tylko na Śląsku. Połowa z oddawanej na Śląsku krwi pochodziła od nich. Teraz za swoje poświęcenie mają być karani obowiązkiem odpracowywania całego miesiąca za jeden dzień, który poświęcili na ten szczytny cel˝ - mówił dalej B. Ziętek.".

Jeszcze w 2009 r. jeden z górników z rozgoryczeniem wskazywał: mam do odpracowania 146 dni, które dostałem jako wolne po oddaniu każdorazowo krwi, a oddałem ponad 90 litrów krwi i więcej tego nie zrobię

Co dla dawcy krwi w 2026 r.? Większy staż pracy i zaliczanie do emerytury okresów za oddawanie krwi [PROJEKT USTAWY I UZASADNIENIE]

Dlaczego projektodawca zdecydował się na taką propozycję zmiany przepisów? Jak wskazuje w uzasadnieniu: "Celem ustawy jest uregulowanie kwestii zaliczania do okresów pracy górniczej dni zwolnienia od pracy w związku z honorowym oddawaniem krwi, zgodnie z postulatem górniczych środowisk związkowych, tak aby do okresów pracy górniczej wykonywanej pod ziemią, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, uprawniających do nabycia emerytury górniczej bez względu na wiek, zaliczać dni zwolnienia od wykonywania obowiązków służbowych w celu honorowego oddania krwi. Projektowana ustawa ma na celu uregulowanie kwestii zaliczania dni zwolnienia od pracy w związku z honorowym oddawaniem krwi do okresów pracy górniczej. Obecnie dni te, mimo że są uznawane za okresy zatrudnienia, nie są wliczane do stażu pracy górniczej uprawniającego do wcześniejszej emerytury.

Nowelizacja ma na celu wyeliminowanie tej nierówności i dostosowanie przepisów do postulatów górniczych środowisk związkowych, które wskazują na brak sprawiedliwości w obecnym systemie. Obowiązujące przepisy przyznają honorowym krwiodawcom prawo do zwolnienia od pracy w dniu oddania krwi oraz w dniu następnym, a także na czas niezbędny do badań lekarskich. Pracownik zachowuje w tym czasie prawo do wynagrodzenia, jednak dni te nie są jednoznacznie zaliczane do pracy górniczej, co powoduje, że górnicy-krwiodawcy tracą możliwość zaliczenia ich do wymaganego okresu pracy pod ziemią. Oznacza to, że w praktyce osoby decydujące się na honorowe oddawanie krwi mogą być zmuszone do dłuższej pracy, aby osiągnąć wymagany staż uprawniający do emerytury. Nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowi krok w kierunku bardziej sprawiedliwego traktowania górników, którzy angażują się w honorowe krwiodawstwo. Umożliwienie im wliczenia dni zwolnienia na oddawanie krwi do stażu pracy górniczej nie wpłynie negatywnie na system emerytalny ani na pracodawców a jednocześnie przyczyni się do zwiększenia liczby dawców i poprawy społecznego odbioru zasad równości i sprawiedliwości.".

W ocenie skutków regulacji wskazano: "Projektowane przepisy wzmocnią społeczne uznanie dla honorowego krwiodawstwa, które jest istotnym elementem ochrony zdrowia publicznego. Trzeba wspomnieć, że honorowe oddawanie krwi lub jej składników przez zdrowych obywateli to doniosła forma aktywności społecznej. Formą docenienia właśnie takiej postawy są przywileje oraz uprawnienia dla dawców, którzy zdecydują się na takie działania. Górnicy, którzy oddają krew, będą czuli się docenieni i bardziej zmotywowani do angażowania się w tę działalność, co może zwiększyć liczbę dawców krwi w tej grupie zawodowej. Ponadto regulacja zlikwiduje poczucie niesprawiedliwości, wynikające z faktu, że obecnie dni zwolnienia od pracy z tego powodu nie są zaliczane do stażu pracy górniczej, mimo, że zwolnienie od pracy oraz zwolnienie od wykonywania czynności służbowych w dniu, w którym dawca oddaje krew, oraz w dniu następnym należy traktować jako okres zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień (także uprawnień emerytalno-rentowych) uzależnionych tylko od lat pracy.

Dzięki wprowadzeniu proponowanej zmiany wynikającej z nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprawi się postrzeganie zasad sprawiedliwości społecznej i równouprawnienia między różnymi grupami zawodowymi, brak takiej możliwości może być odczytywany jako przejaw nierównego traktowania, czyli dyskryminacji pośredniej tej grupy zawodowej w porównaniu do pracowników „nie-górników”, gdyż ci drudzy nie doznają żadnych negatywnych konsekwencji w zakresie uprawnień emerytalnych w związku z honorowym krwiodawstwem. Zgodnie z informacją od Krajowej Rady Związku Górników w Polsce obecnie każdorazowe zwolnienie z pracy przez osobę wykonującą pracę górniczą jest równoznaczne z tym, że okres uzyskanego zwolnienia jest przez krwiodawcę odpracowywany, gdyż nie zostanie wliczony do okresu uprawniającego do świadczeń emerytalnych, co jawi się jako sprzeczny z idea zachęcania krwiodawców do oddawania krwi.".

Niewliczenie okresu pobierania zasiłków chorobowych do stażu pracy uprawniającego do emerytury górniczej

Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 września 2019 r., III AUa 541/19.Teza Przypadające od 15 listopada 1991 r. okresy pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłaconego na podstawie przepisów Kodeksu pracy, zasiłków z ubezpieczenia społecznego: chorobowego lub opiekuńczego oraz świadczenia rehabilitacyjnego nie wchodzą do stażu pracy uprawniającego do emerytury górniczej z art. 50a ustawy emerytalnej.

Okresy zaliczane do pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy - co mówi doktryna prawa pracy?

"Przepis Artykuł 50e ust. 1 ustawy ogranicza - w stosunku do dawnego art. 48 - rodzaje okresów zaliczanych do okresów pracy górniczej uprawniających do emerytury górniczej bez względu na wiek. Obecnie zaliczeniu temu podlegają w pierwszej kolejności okresy niezdolności do pracy z tytułu wypadku albo choroby zawodowej, za które wypłacono wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy albo świadczenie rehabilitacyjne (a zatem pominięto okresy niezdolności do pracy z tytułu wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz inne okresy niezdolności do pracy z powodu choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, za które wypłacono wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy w wymiarze do 35 dni w roku kalendarzowym), przy czym okres ten wynosi maksymalnie 542 dni (272 dni wynagrodzenia i zasiłku chorobowego oraz 360 dni świadczenia rehabilitacyjnego), jeżeli stosunek pracy nie został rozwiązany po upływie 272 dni niezdolności do pracy w trybie art. 53 KP, skoro niezdolność ta musi przypadać na czas trwania stosunku pracy. Zdaniem I. Jędrasik-Jankowskiej, wymienienie w komentowanym przepisie wynagrodzenia chorobowego oznacza, że okres niezdolności do pracy uwzględnia się w stażu pracy górniczej także wtedy, gdy pracownik został pozbawiony świadczeń wypadkowych na podstawie art. 21 WypadkU (I. Jędrasik-Jankowska, K. Jankowska, Prawo, s. 140). Nadto do stażu pracy górniczej uprawniającego do emerytury górniczej bez względu na wiek zalicza się okresy czasowego oddelegowania pracowników - członków drużyn ratowniczych kopalń i mechaników sprzętu ratowniczego tych drużyn oraz ratowników zawodowych w stacjach ratownictwa górniczego - wymienionych w art. 50c ust. 1 pkt 6 ustawy - do zawodowego pogotowia ratowniczego w Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego S.A. w Bytomiu, w KGHM Polska Miedź S.A. Oddział Jednostka Ratownictwa Górniczo-Hutniczego w Lubinie lub w okręgowych stacjach ratownictwa górniczego. Mimo że art. 50e ust. 2 pkt 2 nawiązuje do art. 50c ust. 1 pkt 6, a ten ostatni przepis - do art. 50c ust. 1 pkt 1 i 4 EmRentyFUSU, to ze względu na zawarte w art. 50e ust. 2 zastrzeżenie o konieczności poprzedzenia wymienionych w tym przepisie okresów pracą górniczą wykonywaną pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, hipotezą komentowanej normy prawnej objęci są jedynie członkowie drużyn ratowniczych i mechanicy sprzętu ratowniczego tych drużyn zatrudnieni w kopalniach głębinowych, o jakich mowa w art. 50c ust. 1 pkt 1 ustawy." (zob. H. Kiryło [w:] G. Gudowska, K. Ślebzak (red.), Emerytury i renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Komentarz, wyd. 1, 2013, art. 50e, Nb 5–6.).

Podsumowanie i FAQ: ODDAWNIE KRWI A OKRESY PRACY I EMERYTURA