Opodatkowane wynagrodzenia pracownika przebywającego za granicą

PROBLEM: Nasza firma zajmuje się dostarczaniem oprogramowania dla przedsiębiorstw; mamy siedzibę w Polsce. Kilku naszych pracowników (informatyków) oddelegowaliśmy do pracy w Belgii, gdzie wykonują prace programistyczne i serwisowe w siedzibie klienta w Antwerpii. Wynagrodzenie wpłacamy na polskie rachunki bankowe oddelegowanych pracowników. Osoby te są w Belgii od 5 miesięcy. Co się stanie, jeśli ich pobyt za granicą przekroczy 183 dni? Jak w tej sytuacji mamy rozliczać ich dochody?

ROZWIĄZANIE

Jeśli pracownicy będą pracować za granicą dłużej niż 183 dni, wynagrodzenie należne im za pracę wykonywaną po przekroczeniu tego okresu będzie podlegało opodatkowaniu w Belgii. Od tych wynagrodzeń Państwa firma nie powinna pobierać miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, chyba że z takim wnioskiem wystąpi pracownik (art. 32 ust. 6 PDOF). Na początku 2012 r. powinni im Państwo wydać PIT-11 wykazując w nim przychody zwolnione z opodatkowania w Polsce (ewentualnie PIT-11 też będą Państwo musieli wystawić wcześniej na wniosek pracownika, z którym zostanie rozwiązany stosunek pracy w trakcie roku).

Polska firma, która wysyła swoich pracowników w celu wykonywania pracy za granicą, ma obowiązek opłacać podatek od ich wynagrodzeń w Polsce po spełnieniu łącznie 3 warunków:

• pracodawca ma siedzibę w Polsce,
• pracodawca nie posiada stałej placówki na terenie państwa, w którym pracują pracownicy (tutaj – w Belgii),
• pracownicy przebywają za granicą krócej niż 183 w danym roku podatkowym.

W przypadku gdy okres pobytu polskiego pracownika za granicą w celu wykonywania tam pracy nie przekracza 183 dni, osiągnięty przez niego dochód z wynagrodzenia opodatkowany jest wyłącznie w Polsce. Przez cały ten okres, na zasadach określonych dla pracowników polskich, na pracodawcy ciąży obowiązek poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych od wynagrodzeń wypłacanych pracownikowi za pracę wykonywaną za granicą.

Niespełnienie któregokolwiek z 3 wymienionych wcześniej warunków (np. przekroczenie 183-dniowego pobytu) powoduje, że wynagrodzenie pracowników podlega opodatkowaniu w kraju wykonywania pracy (tutaj – w Belgii). W takiej sytuacji od wynagrodzenia musi zostać opłacony podatek do zagranicznego fiskusa.

---

Obliczanie okresu 183 dni

Długość pobytu w danym państwie należy ustalać przy zastosowaniu metody opartej na „dniach fizycznej obecności” (stosownie do Komentarza do Modelowej Konwencji w Sprawie Podatku od Dochodu i Majątku; OECD). Przy obliczaniu okresu 183 dni jako dzień obecności w danym państwie należy wliczać każdą część dnia, nawet bardzo krótką, spędzoną przez podatnika w tym państwie. Zatem dniem obecności są:

• dni przybycia do kraju wykonywania pracy i wyjazdu z tego kraju,
• wszystkie inne dni spędzone w danym państwie, także soboty i niedziele, święta narodowe, urlopy przed, w czasie i po zakończeniu działalności,
• dni choroby.

W liczbie dni nie należy uwzględniać dni przejazdu między dwoma miejscami położonymi poza państwem wykonywania pracy. Pod uwagę nie może być również brany pełny dzień spędzony poza tym państwem, bez względu na przyczynę, np. w celach wakacyjnych czy służbowych.

Ponieważ brak jest konkretnych przepisów, jak liczyć 183 dni obecności w danym kraju, dowodem do celów podatkowych potwierdzającym upływ 183 dni może być wszystko, co może się przyczynić do wyjaśnienia sprawy, w szczególności:

• ewidencja czasu pracy i przerw w świadczeniu pracy,
• ewidencja urlopów i podróży służbowych,
• oświadczenie pracownika o dniach faktycznej obecności w państwie wykonywania pracy.

Podatek dochodowy w dwóch państwach

Polski pracodawca jako zakład pracy ma obowiązek jako płatnik obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku pracy. Nie ma natomiast obowiązku poboru zaliczek na podatek dochodowy od dochodów uzyskanych przez pracownika z pracy wykonywanej za granicą, jeśli dochody te podlegają lub będą tam podlegać opodatkowaniu. Zakład pracy może pobierać zaliczki na podatek dochodowy na wniosek pracowników i stosownie do polskich przepisów z zastosowaniem metody zaliczenia podatku zapłaconego za granicą.

Jeżeli pracodawca wie, że pracownik będzie pracował w drugim państwie przez okres lub okresy przekraczające łącznie 183 dni w danym roku podatkowym oraz że jego dochody z pracy wykonywanej w tym państwie będą tam podlegały opodatkowaniu, to powinien odstąpić od poboru zaliczek na podatek dochodowy w Polsce od pierwszego dnia wykonywania przez pracownika pracy za granicą. Taka sytuacja może mieć miejsce, gdy umowa została zawarta na rok lub dwa lata, a więc na okres znacząco przekraczający 183 dni.

Natomiast jeśli pobyt pracownika przekraczający 183 dni nie był planowany, w związku z czym pracodawca pobierał zaliczki na podatek dochodowy od wypłacanych wynagrodzeń, to powinien zaprzestać pobierania zaliczek z chwilą przekroczenia 183 dni pobytu w roku podatkowym. Wynagrodzenie za pracę wykonywaną za granicą po przekroczeniu 183 dni podlega w takiej sytuacji opodatkowaniu w kraju, w którym pracuje pracownik, według przepisów tego państwa. Przy czym opodatkowaniu podlega wówczas dochód uzyskany z tytułu pracy w tym państwie od pierwszego dnia wykonywania tam pracy. W związku z tym pracodawca może kontynuować odprowadzanie zaliczek na podatek dochodowy w Polsce wyłącznie na pisemny wniosek pracownika.

---

Uniknięcie podwójnego opodatkowania

Osobie, która ma miejsce zamieszkania w Polsce i osiągnęła dochody, które stosownie do postanowień Konwencji podlegają opodatkowaniu w innym państwie, przysługuje prawo do odliczenia od podatku należnego od tej osoby w Polsce kwoty równej podatkowi od dochodu zapłaconemu za granicą (art. 23 ust. 2 lit. a Konwencji). Takie odliczenie nie może jednak przekroczyć podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód zagraniczny.

Odliczenia podatku belgijskiego od podatku należnego w Polsce co do zasady dokonuje sam pracownik w zeznaniu rocznym na podstawie informacji otrzymanej od płatnika. Gdy podatek zapłacony za granicą okaże się wyższy od podatku obliczonego od tej samej wartości dochodów uzyskanych w Polsce, podatek do dopłaty w Polsce wyniesie 0 zł:

@RY1@i32/2011/007/i32.2011.007.000.0044.001.jpg@RY2@

Do końca lutego 2012 r. będą Państwo musieli wydać pracownikom, którzy osiągnęli z pracy wykonywanej w Belgii dochody opodatkowane zgodnie z postanowieniami Konwencji, informacje PIT-11, wykazując w nich wysokość tych dochodów. Taką informację będą Państwo musieli przekazać do końca lutego 2011 r. również właściwemu urzędowi skarbowemu.

Jeżeli obowiązek poboru przez płatników zaliczek na podatek ustał w ciągu roku, płatnicy na pisemny wniosek podatnika, w terminie 14 dni od dnia złożenia tego wniosku, zobowiązani są do sporządzenia i przekazania imiennej informacji PIT-11 podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu (według miejsca zamieszkania podatnika lub w sprawach opodatkowania osób zagranicznych).

PODSTAWA PRAWNA

• art. 27 ust. 9, art. 31, art. 32 ust. 6, art. 39 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.); zwana ustawą PDOF
• art. 15 ust. 1 i ust. 2, art. 23 ust. 2 lit. a Konwencji z 20 sierpnia 2001 r. między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Belgii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania oraz zapobiegania oszustwom podatkowym i uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (Dz.U. z 2004 r. Nr 211, poz. 2139); zwana Konwencją