Nabycie prawa do świadczeń rodzinnych

Wniosek o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz ich wypłatę mogą złożyć m.in. małżonkowie, jeden z małżonków, rodzice, jeden z rodziców, opiekun faktyczny albo prawny dziecka czy osoba ucząca się (art. 23 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych DzU z 2006 r. nr 139, poz. 992 ze zm. – zwana dalej ustawą).

Wobec wzrastającej mobilności pracowników wewnątrz UE coraz częściej zdarzają się przypadki, gdy jeden z rodziców jest zatrudniony i pracuje w innym państwie niż Polska, podczas gdy drugi mieszka wraz z dzieckiem w Polsce. W takich sytuacjach powstaje pytanie, czy rodzice mogą jednocześnie ubiegać się o wypłatę świadczeń rodzinnych w kilku państwach, czy może tylko w jednym, a jeżeli tak, to w którym.

Ustawa odsyła w tej kwestii do przepisów o koordynacji systemów zabezpieczeń społecznych. Chodzi tu przede wszystkim o rozporządzenie 883/2004 (dalej zwane rozporządzeniem), a w szczególności art. 67–69 tego aktu.

Rozporządzenie zawiera własną definicję świadczeń rodzinnych. Przez świadczenia rodzinne rozumie się wszelkie świadczenia rzeczowe lub pieniężne, które mają odpowiadać wydatkom rodziny, z wyjątkiem zaliczek z tytułu świadczeń alimentacyjnych, specjalnych świadczeń porodowych i świadczeń adopcyjnych (art. 1 lit. z rozporządzenia).

Zakres zastosowania rozporządzenia, jeżeli chodzi o świadczenia rodzinne, jest ograniczony.

WAŻNE!

W przypadku Polski z zakresu zastosowania rozporządzenia wyłączono świadczenia z funduszu alimentacyjnego przyznawane na podstawie ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów oraz jednorazową zapomogę z tytułu urodzenia się dziecka przewidzianą w ustawie (zob. załącznik nr I do rozporządzenia).