Od którego dnia pracy nowy pracownik ma prawo do świadczenia za czas choroby

Jak liczyć okres wyczekiwania na wynagrodzenie chorobowe

Autopromocja

Gdy pracownik zachoruje niedługo po podjęciu nowej pracy, może uzyskać prawo do świadczenia za okres choroby w 3 przypadkach: gdy ma 30-dniowy okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, gdy w całym życiu podlegał obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu przez co najmniej 10 lat albo gdy jest jedną z osób, którym ustawodawca przyznał bezwarunkowe prawo do świadczeń chorobowych od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego.

30-dniowy okres wyczekiwania

Pracownicy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu. Takie osoby uzyskują prawo do zasiłku chorobowego (wynagrodzenia chorobowego) pod warunkiem, że przed dniem powstania niezdolności do pracy podlegały nieprzerwanie ubezpieczeniu chorobowemu przez co najmniej 30 dni. Jest to tzw. okres wyczekiwania na prawo do zasiłku (art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej).

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2024
Prawo pracy, ZUS, podatki, rachunkowość

Sprawdź

30-dniowy okres wyczekiwania nie musi być równoznaczny z okresem zatrudnienia u aktualnego pracodawcy. Przez pojęcie „nieprzerwany okres ubezpieczenia chorobowego” należy rozumieć okres podlegania ubezpieczeniu chorobowemu przez 30 dni nie tylko w ciągłości, ale i po przerwie trwającej nie dłużej niż 30 dni. Poszczególne okresy ubezpieczenia można wówczas wliczać do okresu wyczekiwania niezależnie od tego, czy był to okres podlegania ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo czy dobrowolnie.

Polecamy książkę: Kodeks pracy 2018. Praktyczny komentarz z przykładami

Zatem ustalając, czy pracownik ma już 30-dniowy okres ubezpieczenia, należy:

Autopromocja

Wideoszkolenie: Zapłata
zaległych składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne

Sprawdź

• ustalić liczbę dni ubezpieczenia chorobowego w czasie aktualnego zatrudnienia,

• sprawdzić, czy przed podjęciem zatrudnienia pracownik podlegał ubezpieczeniu chorobowemu (obowiązkowo lub dobrowolnie),
• ustalić, jak długo trwała przerwa między poszczególnymi okresami, w jakich pracownik podlegał ubezpieczeniu chorobowemu.

Pracownik zatrudniony od 1 grudnia 2010 r., zachorował 10 grudnia. Wcześniej przez 2 lata prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą, którą zlikwidował 31 października 2010 r. Z tytułu tej działalności przez ostatni rok podlegał dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Ponieważ przerwa między ubezpieczeniem chorobowym z tytułu zatrudnienia i wcześniejszym ubezpieczeniem z tytułu prowadzenia działalności wyniosła 30 dni, poprzedni okres ubezpieczenia chorobowego można uwzględnić w 30-dniowym okresie wyczekiwania na prawo do wynagrodzenia chorobowego. W związku z tym pracownik ma prawo do wynagrodzenia chorobowego już od pierwszego dnia niezdolności do pracy.

Autopromocja

Wideoszkolenie
Zasady pracy przy monitorze - nowe obowiązki pracodawców

Sprawdź

Pracownik zatrudniony od 1 grudnia 2010 r., zachorował 13 grudnia. Wcześniej pracował na podstawie umowy zlecenia, która trwała 6 miesięcy i zakończyła się 30 listopada 2010 r. Między zawarciem umowy o pracę a zakończeniem umowy zlecenia nie było przerwy. Jednak w okresie trwania umowy zlecenia osoba ta nie przystąpiła do ubezpieczenia chorobowego (które jest dla zleceniobiorców dobrowolne). W związku z tym pracownik ma tylko 12 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego przed zachorowaniem (od 1 do 12 grudnia). Uzyska prawo do świadczenia za czas choroby dopiero od 31. dnia ubezpieczenia chorobowego, tj. od 31 grudnia 2010 r.

Istnieją jednak 3 sytuacje, gdy trzeba uwzględnić wcześniejszy okres ubezpieczenia chorobowego, mimo że przerwa w ubezpieczeniu chorobowym przekroczyła 30 dni. Ma to miejsce wówczas, gdy przerwa została spowodowana:

• urlopem wychowawczym,
• urlopem bezpłatnym,
• odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.

Jest to zamknięty katalog. Jeśli przerwa w ubezpieczeniu chorobowym trwająca więcej niż 30 dni wyniknęła z innych powodów, do 30-dniowego okresu wyczekiwania na prawo do świadczeń chorobowych nie należy wliczać wcześniejszego okresu ubezpieczenia.

Pracownica zatrudniona od 1 grudnia br. na 1/2 etatu, zachorowała 12 grudnia. Od 1 stycznia 2006 r. jest zatrudniona w innej firmie na podstawie umowy o pracę, jednak od roku korzysta z urlopu wychowawczego. Mimo że przerwa między obecnym a poprzednim ubezpieczeniem chorobowym (trwającym do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia urlopu wychowawczego) trwała aż rok, pracownica uzyska prawo do wynagrodzenia chorobowego z tytułu zatrudnienia na 1/2 etatu. Nie będzie jednak miała prawa do wynagrodzenia chorobowego z tytułu zatrudnienia, z którego przebywa na urlopie wychowawczym. Okres niezdolności do pracy podczas takiego urlopu jest niepłatny.

Do okresu wyczekiwania nie należy zaliczać okresu, w jakim pracownik przed zatrudnieniem był zarejestrowany jako bezrobotny (zarówno z prawem do zasiłku dla bezrobotnych, jak i bez tego prawa, gdyż bezrobotni nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu), ani okresu pobierania zasiłków, które pracownik pobrał po ustaniu tytułu ubezpieczenia (np. po rozwiązaniu umowy zlecenia).

10 lat obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego

Pracownik może uzyskać prawo do świadczenia chorobowego od pierwszego dnia zatrudnienia, mimo że nie ma 30-dniowego okresu ubezpieczenia chorobowego. Prawo to przysługuje mu wówczas, gdy przed dniem powstania niezdolności do pracy podlegał ubezpieczeniu chorobowemu przez co najmniej 10 lat i było to ubezpieczenie obowiązkowe (art. 4 ust. 3 pkt 3 ustawy zasiłkowej).

Aby ustalić, czy pracownik posiada 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego, należy zsumować wszystkie okresy obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego, bez względu na przerwy między nimi.

Licząc 10-letni okres ubezpieczenia chorobowego należy uwzględniać wyłącznie okres obowiązkowego opłacania składki na to ubezpieczenie, ale nie musi to być okres nieprzerwany.

Autopromocja

W 10-letnim okresie obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego należy uwzględniać także okresy obowiązkowego ubezpieczenia społecznego przypadające przed 1 stycznia 1999 r., które uprawniało do świadczeń chorobowych. Nie należy w tym okresie uwzględniać okresów:

• urlopu wychowawczego,
• urlopu bezpłatnego,
• pozostawania zarejestrowanym jako osoba bezrobotna po 31 grudnia 1998 r. (zarówno z prawem do zasiłku dla bezrobotnych, jak i bez prawa do zasiłku).

PRZYKŁAD

Pracownica zatrudniona od 1 grudnia 2010 r., zachorowała 17 grudnia. Dostarczyła do zakładu pracy dokumenty:

• świadectwo pracy za okres od 1 czerwca 1999 r. do 31 marca 2007 r., z którego wynika, że w okresie ostatniego roku przebywała na urlopie wychowawczym,
• zaświadczenie z urzędu pracy o zarejestrowaniu w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna z prawem do zasiłku przez okres od 8 kwietnia 2007 r. do 31 stycznia 2008 r.,
• umowę zlecenia zawartą na okres od 1 lutego 2008 r. do 30 września 2010 r., z tytułu której podlegała dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

W tym przypadku pracownica nie posiada 30-dniowego okresu ubezpieczenia chorobowego. Przerwa między ubezpieczeniem z umowy zlecenia a umową o pracę trwała dłużej niż 30 dni, dlatego nie można uwzględnić poprzedniego okresu ubezpieczenia chorobowego. Pracownica nie posiada również 10 lat okresu obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego – okres ten trwał niecałe 7 lat. W okresie tym nie można uwzględniać okresu urlopu wychowawczego ani okresu zarejestrowania w urzędzie pracy, a także okresu ubezpieczenia chorobowego z tytułu umowy zlecenia (bo było to ubezpieczenie dobrowolne). Pracownica uzyska prawo do świadczenia za czas choroby od 31 grudnia 2010 r.

Bez okresu wyczekiwania i bez 10 lat ubezpieczenia

Są pracownicy, którzy mają prawo do świadczenia za czas choroby od pierwszego dnia choroby bez względu na to, czy wcześniej podlegali ubezpieczeniu chorobowemu. Do tej grupy należą:

• absolwenci szkół lub szkół wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych (za dzień ukończenia szkoły uważa się dzień uzyskania świadectwa ukończenia szkoły, tj. datę podaną w świadectwie, a za dzień uzyskania dyplomu studiów wyższych – datę złożenia egzaminu dyplomowego),
• posłowie i senatorowie, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji,
• osoby, których niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową; wówczas zasiłek chorobowy jest finansowany z ubezpieczenia wypadkowego (art. 8 ust. 1 ustawy wypadkowej).

Firma zatrudniła od 1 listopada 2010 r. absolwenta szkoły wyższej. Osoba ta obroniła pracę magisterską 16 sierpnia 2010 r. Pracownik zachorował 11 listopada br. Mimo że zachorował już w 11. dniu ubezpieczenia chorobowego, ma prawo do wynagrodzenia chorobowego od pierwszego dnia, ponieważ od dnia ukończenia studiów do dnia objęcia ubezpieczeniem chorobowym minęło mniej niż 90 dni.

Choroba w czasie wyczekiwania

Jeśli pracownik nie spełnia warunków do uzyskania prawa do wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku od pierwszego dnia choroby, uzyskuje prawo do świadczenia od 31. dnia ubezpieczenia chorobowego. Okres choroby w okresie wyczekiwania na prawo do świadczenia chorobowego należy bowiem traktować na równi z okresem ubezpieczenia chorobowego.

Zwykle w takiej sytuacji pracownik nabywa prawo do świadczenia chorobowego od 31. dnia zatrudnienia u nowego pracodawcy. Może to jednak być dzień wcześniejszy niż 31. dzień zatrudnienia, jeśli do okresu ubezpieczenia można wliczyć wcześniejszy okres ubezpieczenia chorobowego.

Spółka podpisała umowę zlecenia na okres od 2 do 10 listopada 2010 r. z osobą, która nie podlegała ubezpieczeniom z innego tytułu. Zleceniobiorca został zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego i zdrowotnego, a także dobrowolnie przystąpił do ubezpieczenia chorobowego. Od 15 listopada 2010 r. spółka podpisała z tą samą osobą umowę o pracę na okres próbny. Nowy pracownik miał wypadek drogowy 18 listopada i otrzymał zwolnienie lekarskie na 30 dni. Pracownik nie spełnia warunku, aby uzyskać prawo do wynagrodzenia chorobowego od pierwszego dnia zwolnienia lekarskiego. W związku z tym wynagrodzenie chorobowe otrzyma od 31. dnia nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Należy przy tym uwzględnić poprzedni okres ubezpieczenia chorobowego z tytułu umowy zlecenia (9 dni), ponieważ przerwa między jednym a drugim ubezpieczeniem chorobowym nie przekroczyła 30 dni. W związku z tym pracownik uzyska prawo do wynagrodzenia chorobowego od 6 grudnia 2010 r., tj. od 22. dnia zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.

Okresu niezdolności do pracy w okresie wyczekiwania na prawo do świadczenia nie należy wliczać do okresu zasiłkowego. Okres zasiłkowy 182-dniowy lub 270-dniowy należy liczyć od pierwszego dnia, za które pracownik uzyska prawo do wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku (art. 9 ust. 3 ustawy zasiłkowej).

Podstawa prawna

• art. 4 ust. 1 pkt 1, ust. 2 i ust. 3, art. 9 ust. 3, art. 12 ust. 2 pkt 2 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.),
• art. 8 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 ze zm.).