REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Porada Infor.pl

Zwrot składek nienależnie pobranych z wynagrodzenia zmarłego pracownika

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Izabela Nowacka
Izabela Nowacka

REKLAMA

Rok temu zmarł nasz pracownik. Niedawno otrzymaliśmy pismo z ZUS zawiadamiające o przekroczeniu przez niego w 2009 r. rocznej podstawy wymiaru składek emerytalnej i rentowych. W związku z tym składki te są nadpłacone. Co zrobić z tą kwotą składek? Czy zwrócić ją małżonce, której już wcześniej wypłaciliśmy część wynagrodzenia pracownika? Czy taki zwrot stanowi przychód z praw majątkowych?

Zwrot nadpłaty składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe należy wypłacić małżonce zmarłego pracownika, która jest osobą uprawnioną do praw majątkowych ze stosunku pracy. Kwota nadpłaty będzie dla niej stanowić przychód z praw majątkowych, który podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych. Po zakończeniu roku podatkowego, w którym nastąpi wypłata, powinni Państwo sporządzić i przekazać małżonce byłego pracownika informację PIT-11.

REKLAMA

UZASADNIENIE

Z chwilą śmierci prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą na spadkobierców (art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego). Nabyte przez osoby fizyczne prawa majątkowe w drodze spadku, co do zasady, podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Do spadku nie należą jedynie te prawa i obowiązki zmarłego, które ściśle były związane z jego osobą, oraz te prawa, które z chwilą jego śmierci przeszły na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy były one spadkobiercami (art. 922 § 2 Kodeksu cywilnego).

Powyższe zasady nabywania spadku nie dotyczą jednak praw majątkowych ze stosunku pracy. Szczególne uregulowania w tym zakresie zawiera Kodeks pracy.

REKLAMA

Prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika w równych częściach na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z FUS. W razie braku takich osób prawa te wchodzą do spadku (art. 631 § 2 Kodeksu pracy).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Małżonek nie musi spełniać żadnych dodatkowych warunków. Ważne, aby w chwili śmierci pracownika pozostawał w związku małżeńskim. Pozostali bliscy, w tym dzieci, uzyskują prawa majątkowe po zmarłym pracowniku, gdy spełniają warunki do uzyskania po nim renty rodzinnej określone w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Członkami rodziny uprawnionymi do tej renty są:

  • dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione,
  • przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej,
  • małżonek (wdowa i wdowiec),
  • rodzice (również ojczym, macocha i osoby przysposabiające).

REKLAMA

Świadczenia wynikające ze stosunku pracy są więc wypłacane określonym osobom, w tym małżonkowi zmarłego pracownika, w wyniku zastosowania uproszczonej procedury przewidzianej w Kodeksie pracy, z pominięciem przepisów Kodeksu cywilnego. Nawet jeśli do praw majątkowych po zmarłym pracowniku pozostaje uprawniona tylko jedna osoba, np. małżonek, to nie wchodzą one do spadku, lecz muszą być wypłacone temu członkowi rodziny. Natomiast w sytuacji gdy osób uprawnionych jest więcej, prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą w równych częściach na każdego z nich.

Do praw majątkowych ze stosunku pracy zalicza się nie tylko wynagrodzenia, ale także inne świadczenia, które pracownik wypracował za życia i do których nabył prawo z tytułu pozostawania w stosunku pracy. Należy do nich również zakwalifikować zwrot składek na ubezpieczenia społeczne, które zostały pobrane z wynagrodzenia pracownika.

Kwota nadpłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu przekroczenia rocznej podstawy ich wymiaru, sfinansowanych przez pracownika, jest kwotą nienależnie pomniejszonego przychodu ze stosunku pracy. W związku z tym, skoro po zmarłym pozostała osoba wymieniona w Kodeksie pracy jako jedna z osób uzyskujących prawa majątkowe po pracowniku, to należy jej wypłacić wartość składek zwróconych przez ZUS. Należność ta, jako wynikająca z praw majątkowych ze stosunku pracy, stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Pieniądze wypłacone małżonce będą stanowić przychód z praw majątkowych. Definicja przychodu z praw majątkowych wskazuje, że są to w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w myśl odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw (art. 18 updof). Użyty zwrot „w szczególności” sugeruje, że nie jest to zamknięty katalog przychodów z praw majątkowych. Do przychodów z tego źródła zalicza się każdy przychód osiągnięty przez podatnika w związku z posiadaniem przez niego praw o charakterze majątkowym. Skoro małżonce zmarłego pracownika – w myśl przepisów Kodeksu pracy – przysługiwało prawo do otrzymania świadczenia mającego swoje źródło w stosunku pracy (prawo majątkowe), to wypłata świadczenia stanowi realizację tego prawa majątkowego, a w konsekwencji powstaje przychód z praw majątkowych.

Prawa majątkowe nie stanowią podstawy wymiaru składek, ponieważ są wypłacane ze źródła, które nie stanowi tytułu do ubezpieczeń społecznych. Wypłacając to świadczenie małżonce pracownika, mają Państwo jednak obowiązek pobrać od jego wartości zaliczkę na podatek zgodnie z art. 41 ust. 1 updof. Zaliczkę należy naliczyć od pełnej kwoty przychodu w wysokości 18% bez pomniejszania o koszty uzyskania przychodów. Brak jest również podstaw do zastosowania zmniejszenia zaliczki na podatek dochodowy o 1/12 kwoty zmniejszającej zaliczkę, bowiem sposób opodatkowania przychodów na podstawie art. 41 ust. 1 updof nie przewiduje stosowania tej kwoty.

Pobraną zaliczkę na podatek należy przekazać do urzędu skarbowego w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu pobrania zaliczki. Natomiast w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym płatnik jest zobowiązany przesłać małżonce oraz urzędowi skarbowemu, właściwemu według jej miejsca zamieszkania – imienną informację o wysokości przychodu z praw majątkowych i o pobranej zaliczce PIT-11.


PRZYKŁAD

Pracodawca otrzymał w 2011 r. zawiadomienie z ZUS o nadpłacie składek emerytalno-rentowych za pracownika zatrudnionego w 2009 r. Pracownik ten zmarł w 2010 r. Kwota nadpłaty składek emerytalnej i rentowych wynosi łącznie 534,28 zł (po pomniejszeniu przez ZUS o niedopłatę składki na ubezpieczenie zdrowotne) i została wypłacona małżonce zmarłego pracownika w lipcu 2011 r. Od kwoty zwrotu były pracodawca pobrał i odprowadził zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości:

534 zł (podstawa opodatkowania po zaokrągleniu do pełnych złotych) x 18% = 96,12 zł; po zaokrągleniu 96 zł.

Zaliczkę wpłacił w terminie do 20. dnia miesiąca następnego po dokonaniu wypłaty zwrotu nadpłaty składek małżonce zmarłego pracownika. Ostatnim obowiązkiem firmy będzie przesłanie małżonce oraz urzędowi skarbowemu imiennej informacji o wysokości przychodu z praw majątkowych i pobranej zaliczce PIT-11 – do końca lutego 2012 r. Pracodawca nie ma obowiązku wystawiania tej informacji wcześniej. Miałby taki obowiązek jedynie w razie ustania obowiązku poboru zaliczek w ciągu roku podatkowego i złożenia przez pracownika pisemnego wniosku o wydanie PIT-11. Wówczas w ciągu 14 dni od złożenia wniosku pracodawca ma obowiązek sporządzenia tego dokumentu i przekazania go urzędowi skarbowemu oraz podatnikowi (art. 39 ust. 2 updof). W innych przypadkach obowiązuje termin do końca lutego roku następnego. Przychód z tytułu praw majątkowych oraz pobraną zaliczkę pracodawca musi również wykazać w rocznej deklaracji PIT-4R składanej do końca stycznia za poprzedni rok podatkowy, w którym te prawa zostały zrealizowane.

Po otrzymaniu z ZUS pisma informującego o nadpłacie składek pracodawca jako płatnik ma ponadto obowiązek sporządzić dokumenty korygujące za byłego pracownika za 2009 r. (imienne raporty rozliczeniowe ZUS RCA składane wraz z korektą deklaracji ZUS DRA). W raportach płatnik powinien wykazać prawidłową podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne, a także kwoty samych składek naliczonych od tych skorygowanych podstaw.

Podstawa prawna

  • art. 631 Kodeksu pracy,
  • art. 67 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.),
  • art. 2 ust. 1 pkt 3, art. 18, art. 39 ust. 1 i ust. 2, art. 41, art. 42 ust. 1, ust. 1a i ust. 2 pkt 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.),
  • art. 1 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.).
Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Od 1 lipca 2025 r. farmaceuci zarobią nawet 10 554 zł brutto. Nowa siatka płac w ochronie zdrowia

Od 1 lipca 2025 r. obowiązywać będą nowe minimalne wynagrodzenia dla farmaceutów zatrudnionych w placówkach ochrony zdrowia. Wzrost płac wyniesie nawet 1 300 zł brutto miesięcznie. To efekt corocznej waloryzacji stawek wynikającej z ustawy o minimalnych wynagrodzeniach w ochronie zdrowia, powiązanej ze wzrostem przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

4 dni pracy i 35 dni urlopu? Tak może wyglądać 2026 rok!

Rząd zapowiada gruntowną reformę Kodeksu pracy. W centrum zmian są: skrócenie tygodnia pracy do czterech dni lub 35 godzin oraz wydłużenie urlopu wypoczynkowego do 35 dni. Nowe przepisy mogą wejść w życie już od 2026 roku. Choć projekt budzi entuzjazm wielu pracowników, jego wdrożenie wymaga kompromisów z pracodawcami i szczegółowych analiz kosztów.

Jaki stopień niepełnosprawności uprawnia do... ? [Przykłady 2025]

To pytanie często zadają osoby z niepełnosprawnościami. Z jakim stopniem można ubiegać się o określone ulgi i świadczenia? Co przysługuje ze stopniem lekkim, umiarkowanym, a co ze znacznym? Prezentujemy kilka ważnych przykładów.

Zatrudniasz Ukraińców w 2025? Sprawdź nowe obowiązki, kary do 30 tys. zł i możliwe dofinansowania

Zatrudnianie obywateli Ukrainy w Polsce to temat, który nie traci na aktualności. W 2025 roku, po wejściu w życie nowych przepisów z 1 czerwca, pracodawcy muszą szczególnie uważać na formalności, terminy i obowiązki. Jednocześnie mogą skorzystać z atrakcyjnych form wsparcia finansowego. Sprawdź, jak legalnie zatrudnić obywatela Ukrainy i jakie dokumenty są potrzebne.

REKLAMA

Autyzm lub ADHD przemilczany w rekrutacji. Dlaczego kandydaci o tym nie mówią

Osoby z autyzmem, ADHD czy inną formą neuroatypową nie mówią o tym fakcie podczas procesu rekrutacyjnego. Dlaczego? Okazuje się, że większy odsetek osób neuroatypowych częściej szuka pracy niż osób neuronormatywnych.

Working and living in Poland: nowa platforma dla cudzoziemców i pracodawców

„Working and living in Poland” to miejsce, w którym cudzoziemcy z całego świata będą mogli znaleźć sprawdzone i kompleksowe informacje na temat życia i pracy w Polsce. Ponadto możliwe będzie zadawanie pytań konsultantom w trakcie rozmowy telefonicznej lub rozmowy na czacie. Można będzie również napisać mail z pytaniem.

Dodatkowy urlop pracownika z niepełnosprawnością do zmiany

Czy pracownicy ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności będą mogli korzystać z dodatkowego urlopu już w pierwszym roku, w którym wydano orzeczenie? Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie wyklucza wprowadzenia zmian. Chce jednak, by taki dodatkowy urlop był przyznawany proporcjonalnie, na podobnych zasadach jak „zwykły” urlop wypoczynkowy.

Czerwiec 2025: dni wolne, godziny pracy

Czerwiec w 2025 roku – dni wolne i godziny pracy w szóstym miesiącu roku. Jaki jest wymiar czasu pracy w czerwcu? Kalendarz czerwca w 2024 roku nie zawiera ani jednego święta ustawowo wolnego od pracy. Sprawdź, kiedy wypada najbliższe święto.

REKLAMA

Controlling personalny a prawo – gdzie kończy się analiza, a zaczyna odpowiedzialność

W epoce cyfrowej, gdzie dane pracownicze są coraz bardziej dostępne i kuszące do analizy, controlling personalny staje przed zadaniem nie tylko liczenia, ale także… rozumienia granic, których nie wolno przekroczyć. Odpowiednie systemy controllingowe (BI i EPM/CPM) mogą tu być nie tylko narzędziem, ale też gwarantem zgodności z prawem – o ile są mądrze skonfigurowane i używane.

Wyrok NSA: e-mail pracodawcy o zakończeniu pracy przez pracownika - czy to dozwolone?

Czy pracodawca może powiadomić o zakończeniu współpracy przez pracownika, czy nie narusza to jego danych osobowych? Czy jest to zgodne z RODO, z Kodeksem Pracy oraz z ustawą o ochronie danych osobowych? Sprawa trafiła na tle niniejszego zagadnienia aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

REKLAMA