Zatrudnienie przy pracach w szczególnych warunkach pracownika, który przeszedł na wcześniejszą emeryturę

Jeśli zatrudnią Państwo ponownie pracownika po przyznaniu mu emerytury przez ZUS, emerytura nie zostanie z tego powodu zawieszona. Świadczenie będzie jednak podlegało zawieszeniu lub zmniejszeniu w przypadku, gdy wynagrodzenie pracownika będzie wyższe od wyznaczonych progów zarobkowych.

UZASADNIENIE

Prawo do emerytury przewidzianej w art. 184 ustawy emerytalnej mogą nabyć osoby, które nie ukończyły wcześniejszego wieku emerytalnego do końca 2008 r., a w czasie swojej kariery zawodowej wykonywały zatrudnienie w szczególnych warunkach (przy pracach wymienionych w wykazach A i B) lub w szczególnym charakterze, działalność twórczą lub artystyczną, pracę górniczą lub pracę kolejową. Osoby te mogą uzyskać emeryturę po ukończeniu wymaganego wieku, jeśli spełniły następujące warunki:

• na 1 stycznia 1999 r. udowodniły okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym odpowiedni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, działalności twórczej lub artystycznej, pracy górniczej lub zatrudnienia na kolei,
• nie przystąpiły do OFE lub złożą wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa,
• rozwiązały stosunek pracy (w przypadku wnioskodawców będących pracownikami).

Jednym z warunków wymaganych do przyznania emerytury, na którą zamierza przejść Państwa pracownik, jest rozwiązanie stosunku pracy. Przepisy nie zabraniają natomiast ponownego podjęcia zatrudnienia po nabyciu prawa do tego świadczenia, w tym również przy pracach w szczególnych warunkach.

Rozwiązując stosunek pracy, a następnie nawiązując go ponownie najwcześniej od dnia nabycia prawa do emerytury, pracownik spełni również warunki wymagane do pobierania przyznanej emerytury. Od 1 stycznia 2011 r. wszedł w życie przepis (art. 103a ustawy emerytalnej) przewidujący zawieszenie prawa do emerytury dla osób, które nie rozwiązały stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywały zatrudnienie bezpośrednio przed nabyciem prawa do tego świadczenia. Warunek rozwiązania stosunku pracy kontynuowanego po przejściu na emeryturę jest spełniony również wtedy, gdy pracownik rozwiąże ze swoim pracodawcą dotychczasowy stosunek pracy, a następnie nawiąże go ponownie z tym samym zakładem pracy.

WAŻNE!

ZUS wypłaca emeryturę przyznaną pracownikowi, który ponownie zatrudni się w tej samej firmie, pod warunkiem że ponowne zatrudnienie nastąpi nie wcześniej niż w dniu, od którego została przyznana emerytura.

Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach na podstawie nowo zawartej umowy o pracę nie stanowi podstawy do automatycznego zawieszenia wcześniejszej emerytury przez ZUS. Taka zasada dotyczy wyłącznie emerytur pomostowych. Osoba, która nabyła prawo do emerytury pomostowej, a następnie podjęła pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienioną w załączniku nr 1 lub 2 do ustawy o emeryturach pomostowych (tzw. nowych wykazach prac), nie może pobierać przyznanej emerytury.

Osoba uprawniona do wcześniejszej emerytury musi się natomiast liczyć z tym, że ZUS zawiesi jej emeryturę lub będzie ją wypłacał w niższej wysokości z powodu uzyskiwania zbyt wysokich zarobków z tytułu ponownie podjętego zatrudnienia. Emeryci wykonujący działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczeń społecznych (np. pozostający w stosunku pracy) lub pozostający w stosunku służby mają bowiem wyznaczone dwa progi zarobkowe, których przekroczenie wpływa na wypłatę świadczenia. Progi te zmieniają się co 3 miesiące (1 marca, 1 czerwca, 1 września i 1 grudnia każdego roku), a ich wysokość zależy od kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłaszanego przez GUS.

Niższa kwota graniczna wynosi 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy (od 1 czerwca do 31 sierpnia 2011 r. – 2426,50 zł). Jeśli miesięczny przychód emeryta przekroczy ten limit, ale nie przekroczy wyższego progu zarobkowego, ZUS zmniejsza emeryturę o kwotę przekroczenia niższego limitu. Kwota zmniejszenia nie może być jednak wyższa od maksymalnej kwoty zmniejszenia ustalonej dla emerytury w danym okresie. Kwoty maksymalnych zmniejszeń podwyższane są w marcu każdego roku wraz z waloryzacją świadczeń emerytalno-rentowych.

Wyższy próg zarobkowy obowiązujący emerytów wynosi 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ogłoszonego przez Prezesa GUS (od 1 czerwca do 31 sierpnia 2011 r. – 4506,30 zł). Przekroczenie tego progu powoduje, że ZUS wstrzymuje wypłatę emerytury.

Jeśli państwa pracownik ponownie podejmie zatrudnienie po przyznaniu emerytury, będzie musiał powiadomić ZUS o uzyskiwaniu przychodu. W zależności od kwoty wynagrodzenia ZUS zawiesi lub zmniejszy świadczenie albo będzie je wypłacał w pełnej wysokości.

Po zakończeniu roku kalendarzowego, w terminie do końca lutego następnego roku, trzeba będzie poinformować ZUS o wysokości całego ubiegłorocznego przychodu w celu jego rozliczenia. Jako pracodawca zatrudnionego emeryta będą Państwo musieli wystawić mu w związku z tym zaświadczenie potwierdzające jego zarobki osiągnięte w 2011 r.

Podstawa prawna

• art. 103–104, art. 125 i art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.).