Obowiązki pracodawców przy zatrudnianiu cudzoziemców

Cudzoziemiec ma prawo prowadzić w Polsce działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak inni obywatele.

Nie każdy cudzoziemiec będzie podlegał polskim przepisom z zakresu ubezpieczeń społecznych. Tym samym nie każdy pracodawca będzie miał obowiązek zgłosić zatrudnionego u siebie cudzoziemca do ubezpieczenia.

Wszystkie osoby, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in.:

• pracownikami,

• zleceniobiorcami,

• osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność,

podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym (art. 6 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.).

Przepisy ustawy nie uzależniają więc objęcia polskimi ubezpieczeniami od posiadanego obywatelstwa, miejsca zamieszkania, pobytu itp.

Istotne w celu objęcia cudzoziemca tymi ubezpieczeniami jest zawarcie z polskim podmiotem np. stosunku pracy czy innej umowy rodzącej zgodnie z przepisami obowiązek ubezpieczeń społecznych oraz wykonywanie pracy w ramach tych umów na obszarze Polski.

Cudzoziemiec zatrudniony w Polsce nie będzie podlegał ubezpieczeniom społecznym w przypadku, gdy obowiązek taki wyklucza umowa międzynarodowa, której Polska jest stroną, lub przepisy prawa wspólnotowego.

Ubezpieczeniom społecznym nie będą podlegać również cudzoziemcy:

• których pobyt na obszarze Polski nie ma charakteru stałego,

• którzy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej (art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Zasadnicze znaczenie do objęcia cudzoziemca polskim ubezpieczeniem społecznym ma miejsce wykonywania pracy. W przypadku gdy cudzoziemiec jest zatrudniony w Polsce, ale wykonuje swoją pracę poza granicami naszego kraju, nie będzie podlegał polskim przepisom o ubezpieczeniu społecznym. Określenie miejsca pracy takiego cudzoziemca poza granicami Polski i faktyczne tam jej wykonywanie, świadczy o tym, że cudzoziemiec ten nie jest pracownikiem na obszarze naszego kraju.

Ponadto obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym nie podlegają cudzoziemcy, którzy są:

• uczniami gimnazjów,

• szkół ponadgimnazjalnych,

• szkół ponadpodstawowych lub studentami do ukończenia 26 lat.

Należy podkreślić, że studenci w wieku do 26 lat nie podlegają wprawdzie ubezpieczeniu społecznemu z tytułu umowy zlecenia - ani obowiązkowo, ani dobrowolnie - jednak nie dotyczy to studentów będących już pracownikami, z którymi ich własny pracodawca zawarł dodatkowo umowę zlecenia.