Instytucja a nie człowiek (i to w chorobie). Pierwszeństwo ochrony przysługuje Policji, nawet gdy następuje to kosztem zwalnianego policjanta, ze względu na ważny interes służby
REKLAMA
REKLAMA
Przed sądami pojawia się coraz więc spraw i odwołań policjantów, którzy zostali zwolnieni ze służby ze względu na tzw. "ważny interes służby". Spraw przed WSA i NSA w 2023 r. i 2024 r. było sporo! Sądy, co ciekawe stoją na stanowisku, że pierwszeństwo ochrony przysługuje Policji, nawet gdy następuje to kosztem zwalnianego policjanta, ze względu na ważny interes służby. Służba w Policji wcale nie jest taka stabilna jakby się wydawało, mówią policjanci.
- Kiedy policjanta można zwolnić ze służby?
- Czym jest ważny interes służby?
- Czy można zwolnić policjanta przebywającego na L4?
Kiedy policjanta można zwolnić ze służby?
Ustawa z dnia z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 145, dalej jako: ustawa) reguluje szczegółowo sytuacje kiedy policjanta można zwolnić ze służby. O ile większość sytuacji jest jasna, to szczególne wątpliwości budzi jedna możliwość. Chodzi o: "ważny interes służby". Uszczegóławiając, przepis art. 41 w ust. 1 ustawy, określa sytuacje kiedy policjanta obligatoryjnie zwalnia się ze służby, są to przykładowo: orzeczenie trwałej niezdolności do służby przez komisję lekarską; wymierzenie kary dyscyplinarnej wydalenia ze służby; zrzeczenie się obywatelstwa polskiego i inne. W kontekście niniejszego opracowana nas interesuje jednak ust. 2 art. 41 ustawy. W tym przepisie użyto sformułowania: "można zwolnić" co oznacza fakultatywność i swobodną decyzję przełożonych. Zatem policjanta można zwolnić ze służby w przypadkach:
REKLAMA
- niewywiązywania się z obowiązków służbowych w okresie odbywania służby stałej, stwierdzonego w 2 kolejnych opiniach, między którymi upłynęło co najmniej 6 miesięcy;
- skazania prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe inne niż określone w ust. 1 pkt 4 (czyli inne niż: przestępstwo skarbowe, umyślne, ścigane z oskarżenia publicznego);
- powołania do innej służby państwowej, a także objęcia funkcji z wyboru w organach samorządu terytorialnego lub stowarzyszeniach;
- gdy wymaga tego ważny interes służby;
- likwidacji jednostki Policji lub jej reorganizacji połączonej ze zmniejszeniem obsady etatowej, jeżeli przeniesienie policjanta do innej jednostki lub na niższe stanowisko służbowe nie jest możliwe;
- upływu 12 miesięcy od dnia zaprzestania służby z powodu choroby;
- dwukrotnego nieusprawiedliwionego niestawienia się na badania, o których mowa w art. 40a ust. 1 (badania zlecone przez komisję lekarską, badania specjalistyczne, psychologiczne i dodatkowe), lub niepoddania się im, albo w przypadku dwukrotnego nieusprawiedliwionego niestawienia się na obserwację w podmiocie leczniczym, w przypadku wyrażenia zgody przez funkcjonariusza, chyba że skierowanie do komisji lekarskiej nastąpiło na wniosek funkcjonariusza;
- popełnienia czynu o znamionach przestępstwa albo przestępstwa skarbowego, jeżeli popełnienie czynu jest oczywiste i uniemożliwia jego pozostanie w służbie;
- upływu 12 miesięcy zawieszenia w czynnościach służbowych, jeżeli nie ustały przyczyny będące podstawą zawieszenia;
- usunięcia ze szkolenia zawodowego podstawowego, w przypadkach wskazanych w art. 34f ust. 1 pkt 1, 3 i 5-8 ustawy.
Czym jest ważny interes służby?
Przez pojęcie "ważnego interesu służby" uzasadniającego zwolnienie policjanta na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 5 ustawy o Policji, należy rozumieć sytuację, w której pierwszeństwo ochrony przysługuje Policji, nawet gdy następuje to kosztem zwalnianego policjanta. Ocena czy doszło do naruszenia ważnego interesu służby dotyczy wyłącznie zdarzeń, które miały miejsce i jaki wpływ te zdarzenia miały na organizację i sposób funkcjonowania macierzystej jednostki funkcjonariusza, czy specyfikę zadań, jakie realizuje Policja. Przykłady takich sytuacji to:
- Brak poświadczenia bezpieczeństwa jest równoznaczny z niedawaniem przez skarżącą rękojmi w zakresie ochrony informacji niejawnych (tak w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 września 2024 r., III OSK 358/24);
- Utratę przymiotu nieposzlakowanej opinii łączyć należy z przewinieniami dyscyplinarnymi, za które orzeczono karę wydalenia ze służby, lub w stosunku do czynów, co do których ze względu na ich charakter można przypuszczać, że zostanie orzeczona taka kara. Realizacja przesłanki „ważnego interesu służby” uzasadniająca zwolnienie policjanta ze służby na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 5 ustawy, w związku z postawieniem mu zarzutów dyscyplinarnych dotyczyć może wyłącznie sytuacji, w których policjantowi zarzuca się popełnienie czynów, za które należy spodziewać się orzeczenia kary dyscyplinarnej wydalenia ze służby.
- W ważnym interesie służby leży dopuszczenie do służby wyłącznie osób spełniających ustawowe kryteria dostępu do informacji niejawnych. Niemożność pełnienia służby z przyczyn niezależnych od policjanta, a niewymienionych w art. 41 ust. 2 ustawy o Policji stanowi o spełnieniu przesłanki uzasadniającej zwolnienie policjanta na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 5 ustawy o Policji. Ważny interes służby zostałby naruszony w sytuacji dopuszczenia do jej pełnienia osób, które nie dają rękojmi właściwego postępowania z informacjami niejawnymi, a więc takich, którym cofnięto lub odmówiono wydania poświadczenia bezpieczeństwa. W braku takiego poświadczenia należy upatrywać zagrożenia dla ważnego interesu służby. Utrata rękojmi zachowania przez policjanta tajemnicy stosownie do wymogów określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych, nie została wymieniona wśród przesłanek obligatoryjnego zwolnienia policjanta ze służby w Policji ujętych wyczerpująco w art. 41 ust. 1 ustawy o Policji.
Czy można zwolnić policjanta przebywającego na L4?
Tak, częste zwolnienia lekarskie uzasadniają zwolnienie policjanta ze służby. Liczne zwolnienia lekarskie dezorganizują pracę jednostki co jest sprzeczne z ważnym interesem służby i daje podstawy do zwolnienia policjanta. Tak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 sierpnia 2022 r.. III OSK 6350/21. W jeszcze świeższej sprawie, bo z października 2024 r., czytamy, że organ był uprawniony zwolnić ze służby funkcjonariusza ze względu na interes służby, który polegał na niemożności pozostawienia go na etacie policjanta, który w istocie, ze względu na stan zdrowia, nie mógł wykonywać zadań, do których została powołana Policja.
W interesie formacji jest bowiem efektywne wykonywanie zadań z zakresu bezpieczeństwa państwa statuowanych w art. 1 ustawy o Policji. W sytuacji, gdy w służbie pozostawałaby osoba, której takich zadań nie można powierzyć, ponieważ jej stan zdrowia uniemożliwia objęcie stanowiska służbowego - organ jest uprawniony do zwolnienia funkcjonariusza na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 5 ustawy o Policji. W sprawie, gdzie wydano wyrok przez Naczelny Sąd Administracyjny z dnia 10 października 2024 r., III OSK 1516/24, sic!.
Omawiana ustawa nie definiuje pojęcia "ważny interes służby". Jednak przyjmuje się, że przy odczytywaniu treści powyższego zwrotu należy sięgnąć przede wszystkim do przepisów regulujących cele i zadania Policji oraz szczególny status funkcjonariuszy tej formacji, a ponadto że w rachubę może wchodzić jedna realnie istniejąca przyczyna albo szereg okoliczności czy zdarzeń świadczących o tym, że dalsze pozostawanie policjanta w służbie koliduje z ważnym interesem Policji, a zatem że funkcjonariusz ten dla dobra macierzystej formacji, z przyczyn pozamerytorycznych, nie powinien kontynuować służby.
Użycie w cyt. przepisie zwrotu "można zwolnić ze służby" oznacza, że rozwiązanie stosunku służbowego na tej podstawie ma charakter fakultatywny, a decyzje w tym zakresie podejmowane są w ramach uznania administracyjnego przyznanego właściwym organom Policji.
Ustawa z dnia z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 145)
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat
REKLAMA