REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zasady zatrudniania kobiet w ciąży w porze nocnej i godzinach nadliczbowych

Krzysztof Stucke
Kancelaria Prawa Pracy
Zasady zatrudniania kobiet w ciąży w porze nocnej i godzinach nadliczbowych. / Fot. Fotolia
Zasady zatrudniania kobiet w ciąży w porze nocnej i godzinach nadliczbowych. / Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Zasady zatrudniania kobiet w ciąży w porze nocnej i godzinach nadliczbowych sprowadzają się do bezwzględnego zakazu. Praca w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych traktowana jest bowiem jako nadmierne obciążenia organizmu w okresie ciąży.

Zakaz pracy w godzinach nadliczbowych i porze nocnej

Bezwzględny zakaz zatrudniania kobiet ciężarnych w godzinach nadliczbowych i porze nocnej związany jest ściśle z ustaleniami medycyny pracy. Zaobserwowano występowanie współzależności między długością dnia pracy a stanem psychofizycznym, nazywanym zmęczeniem. W okresie ciąży nie można dopuścić do nadmiernych obciążeń organizmu.

Autopromocja

Bezwzględność zakazu oznacza, że zakaz ten nie może być uchylony ani ograniczony w drodze uzgodnień między pracownicą a pracodawcą (art. 178 § 1 Kodeksu pracy). [1] Dotyczy on wszystkich kobiet i obejmuje cały okres ciąży. Zakaz ten odnosi się do wszelkiej pracy w godzinach nadliczbowych – zarówno wykonywanej dorywczo, jak i mającej charakter stały. A ponadto dotyczy kobiet pracujących w porze nocnej, zatrudnionych w zakładach o ruchu ciągłym oraz w zakładach, w których ze względu na konieczność ciągłego zaspokajania potrzeb ludności dozwolona jest praca w wymiarze zwiększonym. Zatrudnienie pracownicy w ciąży wbrew temu zakazowi stanowi wykroczenie przeciw prawom pracownika[2]

Wymiar czasu pracy pracownic w ciąży nie może przekraczać 8 godzin na dobę (art. 129 pkt. 2 Kodeksu pracy).

Polecamy: 30 pomysłów na zarabianie w domu

Noc

W konwencji nr 89 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej pracy nocnej kobiet zatrudnionych w przemyśle w art. 2 określenie „noc” oznacza okres co najmniej jedenastu następujących po sobie godzin, łącznie z przerwą ustaloną przez właściwą władzę, wynoszącą co najmniej siedem następujących po sobie godzin, przypadającą między godziną dwudziestą drugą a siódmą rano. Właściwa władza może ustalić odmienne przerwy dla poszczególnych obszarów, przemysłów, przedsiębiorstw lub gałęzi przemysłów lub przedsiębiorstw, jednakże przed wyznaczeniem przerwy rozpoczynającej się po godzinie dwudziestej trzeciej skonsultuje się z zainteresowanymi organizacjami pracodawców i pracowników. Natomiast w krajach, w których klimat czyni pracę dzienną szczególnie uciążliwą, okres nocny może być krótszy od okresu ustalonego, pod warunkiem, że odpoczynek zostanie zrekompensowany w ciągu dnia.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zadaj pytanie na FORUM

Kodeks pracy w art. 157§1 stanowi, że pora nocna obejmuje 8 godzin pomiędzy 21:00 i 7:00. W tych godzinach powinno nastąpić ustalenie pory nocnej w drodze postanowień regulaminu pracy (art. 104 §1 pkt. 4 Kodeksu pracy), układu zbiorowego pracy, a u pracodawcy, zatrudniającego mniej niż 20 pracowników – w pisemnej informacji, którą pracodawca ma obowiązek dostarczyć każdemu pracownikowi w ciągu 7 dni od zawarcia z nim umowy o pracę (art. 29 §9 Kodeksu pracy).

Przeniesienie do innej pracy i dodatek wyrównawczy

Pracodawca zatrudniający pracownicę w porze nocnej jest zobligowany na okres ciąży zmienić harmonogram czasu pracy w sposób umożliwiający wykonywanie pracy poza porą nocną. Jeżeli jest to niemożliwe lub niecelowe, pracodawca powinien przenieść pracownicę do innej pracy, której wykonywanie nie wymaga pracy w porze nocnej (art. 178 Kodeksu pracy). Jeżeli zmiana rozkładu czasu pracy albo przeniesienie do innej pracy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownicy przysługuje dodatek wyrównawczy (art. 179§4 w zw. Z art. 1781 Kodeksu pracy). Dodatek wyrównawczy nie dotyczy okresu, w którym kobieta w ciąży pobierała zasiłek chorobowy.[3] Dodatek stanowi różnicę między wynagrodzeniem z okresu poprzedzającego przeniesienie/zmiana rozkładu czasu pracy (§7 ust. 1 pkt 1 rozp. MIPS z 29.5.1996r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczenia odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy, DzU nr 62, poz. 289 ze zm.).

Zakaz wypowiadania i rozwiązywania stosunku pracy kobiet w ciąży

Zwolnienie z obowiązku wykonywania pracy

W razie braku możliwości zmiany rozkładu czasu pracy albo przeniesienia pracownicy do innej pracy pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownicę na czas niezbędny z obowiązku wykonywania pracy (art. 179 §5 z zw. z art. 178 Kodeksu pracy). Wskazane przepisy są zgodne z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości z 5.5.1994r. CC 421/92, akcentującym zakaz zatrudniania kobiet ciężarnych w porze nocnej nawet w takiej sytuacji, gdy strony stosunku pracy nie wiedziały ciąży pracownicy w chwili zawierania umowy o pracę.[4]

Prawo unijne

W prawie Unii Europejskiej zagadnienia pracy w nocy zostały uregulowane w sposób bardziej elastyczny niż w polskim Kodeksie pracy. W Unii Europejskiej obowiązuje zasada identyczności w pracy kobiet i mężczyzn w związku z czym brak w prawie unijnym generalnego zakazu pracy kobiet w ciąży. Zakaz pracy kobiet w ciąży i w warunkach szkodliwych i niebezpiecznych dla zdrowia przez niektórych jest postrzegany, jako przejaw dyskryminacji, gdyż zakaz ten stanowi ograniczenie prawa do pracy. Prawo Unii Europejskiej w szerokim stopniu gwarantuje ochronę kobiet w zakresie prawa pracy. Regulacje europejskie są w wielu kwestiach zbliżone do standardów przyjętych przez Międzynarodową Organizację Pracy. Unia Europejska stoi na stanowisku identyczności kobiet i mężczyzn w pracy. Wg UE tylko biologiczne macierzyństwo odróżnia kobiety od mężczyzn.[5]

Praca kobiety w ciąży - prawa i obowiązki

  1. U. Jackowiak, W. Uzik, A. Wypych-Żywicka, Prawo pracy – podręcznik dla studentów prawa, Zakamycze 2003, s. 468
  2. Wydawnictwo Wolters Kluwer, Meritum, Prawo pracy 2009, Warszawa 2009, s. 696
  3. Wyrok SN z 6.1.1995r., (I PRN 118/94, OSNAPiUS 1995, Nr 11, poz. 134)
  4. E. Suknarowska-Drzewiecka, Urlopy i zwolnienia od pracy, porady, przykłady, praktyka, Warszawa 2008, s. 115-116
  5. Ochrona kobiet w ciąży i w okresie macierzyństwa w prawie wspólnotowym i w polskim ustawodawstwie pracy, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” nr 5 (1998) s. 13-22
Autopromocja

REKLAMA

Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Dodatek do wynagrodzenia za pracę w nocy. Obliczyliśmy, ile wynosi w poszczególnych miesiącach 2024 r.

    Pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje dodatek w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Dodatek przysługuje za każdą godzinę pracy w nocy, niezależnie od innych należności.

    Odpis na zfśs w 2024 r. Czy podstawą naliczenia będzie przeciętne wynagrodzenie w 2023 r.?

    Odpis na zfśs od lat ustalany był w ustawach okołobudżetowych. Projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024 nie reguluje tej kwestii. Jeśli to się nie zmieni, to pracodawcy ustalą wysokość odpisu według zasad określonych w ustawie o zfśs.

    Zwolnienie lekarskie na urlopie

    Co się dzieje, kiedy pracownik zachoruje w trakcie urlopu? Czy zwolnienie lekarskie przerywa urlop wypoczynkowy? Jak choroba pracownika wpływa na urlop macierzyński, rodzicielski, ojcowski, wychowawczy i bezpłatny?

    Kiedy można wziąć urlop w nowej pracy?

    Zmiana pracodawcy w trakcie roku powoduje wątpliwości dotyczące urlopu wypoczynkowego. Po jakim czasie można wziąć urlop w nowej pracy? Od czego zależy, kiedy można skorzystać z urlopu na żądanie?
     

    REKLAMA

    Wigilia 2023 bez handlu. Które niedziele grudnia będą handlowe. Senat przyjął nowelę dotyczącą handlu w niedziele

    Gdy niedziela przypada 24 grudnia, to handel pracuje w dwie kolejne niedziele poprzedzające Wigilię – to główne założenie ustawy zgłoszonej przez Polskę 2050. Sejm uchwalił ustawę w środę 29 listopada, Senat przyjął ją bez poprawek w czwartek 30 listopada. W 2023 r. niedziele handlowe przed świętami wypadają 10 i 17 grudnia. Teraz ustawa trafi na biurko prezydenta.

    Czy 3 grudnia to niedziela handlowa

    Które niedziele grudnia 2023  r. będą niedzielami handlowymi – wciąż trwają nad tym prace legislacyjne w Sejmie i Senacie. Łatwiej odpowiedzieć na pytanie, czy 3 grudnia będzie obowiązywał zakaz handlu. Wyjaśniamy.

    Świąteczne prezenty firmowe a skutki podatkowe

    Prezenty firmowe a skutki podatkowe – w świątecznym czasie nie zapominaj o fiskusie! Koniec roku to tradycyjnie okres, w którym firmy wyrażają wdzięczność swoim pracownikom i partnerom biznesowym. Jak rozliczyć podatek za świąteczne prezenty?

    Zatrudnianie cudzoziemców – Kto ma prawo do pracy w Polsce, jakie obowiązki ma pracodawca

    Pandemia koronawirusa przyczyniła się do tymczasowych zmian w kwestii zatrudniania cudzoziemców – w tym możliwości przedłużenia terminu na złożenie wniosku o zezwolenie pobytowe. Okres ich ważności zakończył się 31 lipca 2023 r. Tym samym do obowiązku pracodawcy należy zweryfikowanie dokumentów posiadanych przez zagranicznych pracowników dotyczących ich pobytu, pod względem legalności i ważności. O co jeszcze należy zadbać przy zatrudnianiu cudzoziemców? 

    REKLAMA

    Wolne w pracy na szybko 2024. Co jest lepsze: urlop na żądanie czy zwolnienie z powodu działania siły wyższej

    Każde z tych rozwiązań jest do dyspozycji pracownika gdy musi pilnie – lub w miarę pilnie, np. z wyprzedzeniem co najmniej jednodniowym – skorzystać z przerwy w świadczeniu pracy, by zająć się pilnymi sprawami rodzinnymi. Na początku roku arsenał służących do tego dostępnych narzędzi jest teraz dość szeroki, można więc wybierać. Oceniając najkorzystniejsze rozwiązanie warto jednak mieć na względzie choćby: czy i jak za takie wolne jest płacone i jak np. wpływa ono na staż pracy.

    Sprawozdanie o zatrudnieniu w UE na 2024

    Wspólne sprawozdanie o zatrudnieniu Komisji Europejskiej i Rady monitoruje sytuację w zakresie zatrudnienia w Unii oraz wdrażanie wytycznych dotyczących zatrudnienia. W związku z konfliktami zbrojnymi, skutkami pandemii Covid-19, rosnącą inflacją i dużymi zmianami gospodarczymi, zachodzącymi na unijnym i światowym rynku pracy - wyzwania na 2024 r. są ogromne. Unijne sprawozdanie zawiera roczny przegląd najważniejszych zmian w dziedzinie zatrudnienia i spraw społecznych w UE, co ważne jest pierwszym, w którym przedstawiono postępy w realizacji unijnych i krajowych celów w zakresie zatrudnienia, umiejętności i spraw społecznych na 2030 r.

    REKLAMA