Granice krytyki pracodawcy

Krytyka oceny pracodawcy

Nie tylko pracodawca ma prawo do krytycznej oceny pracownika. Prawo to przysługuje również podwładnemu. Pracownik musi jednak pamiętać, że krytyka ta powinna mieścić się w odpowiednich granicach.

Prawo do krytyki pracodawcy znajduje potwierdzenie również w orzecznictwie Sądu Najwyższego. W jednym z wyroków SN stwierdził, że „pracownik może otwarcie, krytycznie i we właściwej formie wypowiadać się w sprawach dotyczących organizacji pracy”. Podkreślić należy, że krytyczne opinie pracowników mogą niejednokrotnie pozytywnie wpłynąć na funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Krytyka ta musi jednak mieścić w określonych ramach.

Jakie zachowania są dozwolone?

Krytyka musi zawierać się w granicach prawa, co oznacza, iż nie tylko powinna być rzeczowa i konkretna, ale i prowadzona we właściwej formie, w zgodzie z zasadami współżycia społecznego. Analizując orzecznictwo Sądu Najwyższego, można stwierdzić, że prawo do dozwolonej krytyki będzie obejmowało m.in. krytyczną postawę pracownika wobec innych współpracowników za złą jakość ich pracy, zgłaszanie pracodawcy faktów nietrzeźwości współpracowników, wypowiadanie własnych uwag i ocen na temat organizacji pracy, czy funkcjonowania pracodawcy.

Zobacz produkt: KODEKS PRACY 2015 z komentarzem (PDF)

Podkreśla się także, że pracownikowi należy zapewnić prawo do otwartego i krytycznego wypowiadania się w sprawach dotyczących organizacji pracy np. w sprawie kolejności wykonywanych czynności, podziału zadań, zwłaszcza wówczas, gdy zagadnienia pracodawca omawia z pracownikami na zebraniach lub naradach.

Czego nie wolno pracownikowi?

Przekroczeniem granic dozwolonej krytyki będzie odmowa wykonania przez pracownika polecenia służbowego. Krytyczne podejście pracownika do otrzymanych poleceń nie zwalnia go z obowiązku ich wykonania. Ocena bowiem czy zadanie, które objęte zostało poleceniem służbowym leży w interesie pracodawcy należy do osób zarządzających przedsiębiorstwem. Odmienne podejście może skutkować dezorganizacją procesu pracy.

Sąd Najwyższy niejednokrotnie potwierdzał w swoich wyrokach obowiązek wykonywania zgodnych z prawem poleceń pracodawcy, czy przełożonego, które są przedmiotem krytyki pracownika, podkreślając, że odmowa wykonania polecenia nie mieści się w granicach dopuszczalnej krytyki. W orzecznictwie wskazuje się jednak, że obowiązek wykonania poleceń służbowych nie ogranicza prawa pracownika do krytycznej oceny oraz podejmowania inicjatyw zmierzających do poprawy działalności pracodawcy.

Porozmawiaj o tym na FORUM

Pracownik krytykując pracodawcę musi również pamiętać, że krytyka ta musi być prowadzona w odpowiedniej formie. Nie może być zatem obraźliwa, bezpodstawna, nie powinna również opierać się na deprecjonowaniu osiągnięć zawodowych innych pracowników, czy wręcz używaniu niecenzuralnych słów.

Skutki przekroczenia granic dopuszczalnej krytyki

Przekroczenie przez pracownika granic dopuszczalnej krytyki pracodawcy może stanowić podstawę rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem, a w szczególnych przypadkach, nawet do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika. Przy czym nawet fachowość pracownika i jego wysokie kwalifikacje nie będą usprawiedliwieniem dla aroganckiej postawy, pomówień, obrażania pracodawcy, czy odmowy wykonania polecenia służbowego.

Lojalność pracowników sukcesem pracodawcy cz.1

Brak krytycyzmu w wykonywaniu poleceń służbowych

Na zakończenie warto zaznaczyć, że całkowity brak krytycyzmu w wykonywaniu przez pracownika poleceń służbowych również może stanowić uzasadnienie wypowiedzenia umowy o pracę. Sytuacja taka będzie miała miejsce wówczas, gdy przełożony wyda bezprawne polecenie, a pracownik bezkrytycznie wykona go, wiedząc przy tym o jego bezprawności. W ocenie Sądu Najwyższego podwładny zobowiązany jest zwrócić uwagę przełożonemu, iż wydane przez niego polecenie stoi w sprzeczności z prawem. Obowiązujące przepisy Kodeksu pracy zobowiązują, bowiem pracownika do dbałości o dobro pracodawcy, oraz do starannej i sumiennej pracy. Obowiązek wykonania sprzecznego z prawem polecenia służbowego powstaje dopiero po potwierdzeniu polecenia przez pracodawcę lub przełożonego.

Na zakończenie warto zaznaczyć, iż często powodem bezpodstawnej krytyki może być brak wiedzy pracownika o strategii działania firmy. W miarę możliwości należałoby zapoznawać pracowników z celami, do których dąży firma.

Podstawa prawna:

• art. 100 § 1 i § 2 pkt 4) Kodeksu pracy

Orzecznictwo sądowe:

• wyrok SN z 07.09.2000 r., sygn. akt I PKN 11/00, publ. OSNP z 2002 r., Nr 6, poz. 139,
• wyrok SN z 14.10.1997 r., sygn. akt I PRN 136/77, LEX 14431,
• wyrok SN z 02.09.1982 r., sygn atk I PR 78/82, publ. OSP z 1983 r., Nr 9, poz. 184,
• wyrok SN z 17.12.1997 r., sygn. akt I PKN 433/97, publ. OSNP z 1998 r., Nr 21, poz. 626,
• wyrok SN z 10.09.1997 r., sygn. akt I PKN 244/97, publ. OSNP z 1998 r., Nr 12, poz. 358.