Prawo obowiązujące przy kierowaniu pracownika do pracy za granicą

Wprowadzenie elementu zagranicznego do stosunku pracy łączącego krajowego pracodawcę z krajowym pracownikiem świadczącym pracę komplikuje istotnie zarówno sam stosunek pracy, jak i zakres obowiązków pracodawcy. Zatrudnienie w warunkach skierowania pracownika za granicę jest regulowane przez dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącą delegowania pracowników w ramach świadczenia usług (zwaną dalej dyrektywą) oraz inne dyrektywy sektorowe. Samo nawiązanie stosunku pracy regulują europejskie normy dotyczące transgranicznych stosunków umownych (Konwencja o prawie właściwym dla zobowiązań umownych oraz niebawem zastępujące jej postanowienia rozporządzenie nr 593/2008). Przedsiębiorcę będzie również interesować ogólna zasada podlegania ubezpieczeniom społecznym w miejscu wykonywania pracy, bo to na nim ciąży obowiązek zapewnienia delegowanym pracownikom ubezpieczenia społecznego.

Zasięg dyrektywy

Dyrektywa wyznacza zakres swobody regulacyjnej państw członkowskich, nakazując im stworzenie norm zapewniających minimum ochrony pracowników i rynku pracy.

Dyrektywa ma zastosowanie do pracodawcy prowadzącego działalność w państwie członkowskim, jeżeli:

• w ramach świadczenia usług poza granicami swojego państwa deleguje on pracowników na własny rachunek i pod własnym kierownictwem na terytorium innego państwa członkowskiego, a między przedsiębiorstwem delegującym a pracownikiem w ciągu okresu delegowania istnieje stosunek pracy oraz
• przedsiębiorstwo kieruje pracowników do zakładu albo przedsiębiorstwa należącego do grupy przedsiębiorców na terytorium „obcego” państwa członkowskiego, a między delegującym a pracownikiem delegowanym przez cały okres delegowania istnieje stosunek pracy.

Istotą regulacji europejskiej jest zachowanie równowagi między ochroną uczciwej konkurencji na rynku pracy a zapewnieniem wolnego przepływu usług. Ten ostatni cel wymaga wszak umożliwienia tymczasowej działalności transgranicznej. W wyroku z 11 grudnia 2003 r. (C-215/01) Europejski Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że nie ma ściśle określonych uniwersalnych granic czasowych, po których przekroczeniu usługa przestaje mieć walor transgraniczny, a zaczyna być uważana za działalność wykonywaną na terytorium państwa obcego w sposób stały. Ocena w tym zakresie zawsze będzie wymagać uwzględnienia specyfiki danego przypadku.