REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy pracownik może odmówić pracy w godzinach nadliczbowych?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Agnieszka Fryc
Czy pracownik może odmówić pracy w godzinach nadliczbowych? /Fot. Fotolia
Czy pracownik może odmówić pracy w godzinach nadliczbowych? /Fot. Fotolia
/
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Wykonywanie przez pracownika pracy w godzinach nadliczbowych jest możliwe w ściśle określonych przypadkach. Kiedy i czy w ogóle pracownik może odmówić pracy w godzinach nadliczbowych?

Pracą w godzinach nadliczbowych jest pracą wykonywaną ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także pracą wykonywaną ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy. Przepisy Kodeksu pracy dopuszczają możliwość wykonywania przez pracownika pracy w godzinach nadliczbowych tylko w dwóch ściśle określonych przypadkach, do których należą:

REKLAMA

Autopromocja
  • konieczność prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
  • szczególne potrzeby pracodawcy.

O ile przesłanka konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii jest precyzyjna i nie budzi większych kontrowersji, to przesłanka szczególnych potrzeb pracodawcy może przysporzyć pewnych wątpliwości. Powstaje bowiem pytanie, jakie konkretnie potrzeby pracodawcy uzasadniają możliwość wykonywania przez pracowników pracy w godzinach nadliczbowych. Wobec faktu, iż praca w godzinach nadliczbowych, narzucona pracownikowi zgodnie z prawem, jest jego obowiązkiem, powstaje również pytanie, kiedy i czy w ogóle pracownik ma prawo odmówić pracy w godzinach nadliczbowych.

Polecamy serwis: Zatrudnianie i zwalnianie

Aby móc mówić o szczególnych potrzebach pracodawcy, muszą wystąpić okoliczności wyjątkowe, niemożliwe do przewidzenia. W ocenie pracodawcy pozostaje uznanie danej okoliczności za nadzwyczajną, jednak pracownik, jako „słabsza” strona stosunku pracy, nie może ponosić negatywnych konsekwencji złej organizacji pracy w zakładzie pracy należącym do pracodawcy, na rzecz którego świadczy pracę w godzinach nadliczbowych. Dodatkowo, pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia pracownikowi takich warunków pracy, aby ten mógł ją wykonywać w obowiązującym go czasie pracy, wynikającym z jego umowy o pracę. Nie jest więc dopuszczalne powierzenie pracownikowi wykonywania jego zwykłych obowiązków, poza obowiązującym go czasem pracy, bez wystąpienia szczególnych okoliczności, uzasadniających prace w godzinach nadliczbowych.

Uwaga!

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W związku z powyższym, pracownik nie może samodzielnie decydować o zasadności pracy w godzinach nadliczbowych. Praca poza godzinami pracy, zlecona mu przez pracodawcę zgodnie z przepisami kodeksu pracy, jest jego obowiązkiem. Uchylić się od pracy w godzinach nadliczbowych można tylko wówczas, gdy pracodawca zlecając prace ”po godzinach”, naruszy przepisy prawa pracy.

Odmowa pracy w godzinach nadliczbowych

Kodeks pracy wskazuje na okoliczności, które uniemożliwiają pracodawcy zlecenie pracy w godzinach nadliczbowych. Jeśli pracodawca zleci wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych pracownikom w określonych sytuacjach, będą oni mieli prawo odmówić wykonywania takiej pracy, zaś działanie pracodawcy stanowić będzie wykroczenie przeciwko prawom pracownika podlegające karze grzywny. Kodeks pracy wprowadza zakaz pracy w godzinach nadliczbowych:

Zobacz także: Wynagrodzenie za prace w godzinach nadliczbowych

  • pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w przypadku zlecenia wykonywania pracy w nadgodzinach z uwagi na szczególne potrzeby pracodawcy,
  • kobiet w ciąży, przy czym zakazu tego nie uchyla nawet zgoda pracownicy w ciąży,
  • pracowników opiekujących się dzieckiem w wieku do lat 4, przy czym w przypadku, gdy oboje rodzice lub opiekunowie są zatrudnieni zakaz ten dotyczy tylko jednego z nich. Zakaz ten uchylić może sam pracownik,
  • pracowników młodocianych,
  • pracowników, którzy przedstawili zaświadczenie lekarskie o niemożności wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych,
  • pracowników, u których stwierdzono objawy powstawania choroby zawodowej,
  • pracowników niepełnosprawnych, którzy nie są zatrudnieni przy pilnowaniu mienia lub którzy nie posiadają zgody lekarza profilaktyka na pracę w godzinach nadliczbowych.

Omawiając kwestię dopuszczalności pracy w godzinach nadliczbowych należy wspomnieć, iż obowiązuje limit godzin nadliczbowych. W przypadku nadgodzin podyktowanych szczególnymi potrzebami pracodawcy, nie może on przekraczać 150 godzin w roku kalendarzowym. Możliwe jest ustalenie innej, większej liczby godzin nadliczbowych w roku kalendarzowym w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy (albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy, wówczas jednak tygodniowy czas pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym. Przekroczenie wskazanych limitów będzie naruszeniem obowiązującego prawa, a zatem uzasadniać będzie odmowę pracy w godzinach nadliczbowych.

Zadaj pytanie na: Forum Kadry

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Własne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Praca w Wielką Sobotę: od 1000 zł do nawet 100000 zł kary dla pracodawcy [Ostrzeżenie PIP]

PIP ostrzega pracodawców zatrudniających pracowników w Wielką Sobotę. 19 kwietnia 2025 r. pracownicy handlu nie mogą pracować ponad wskazany w przepisach czas. Do której godziny można pracować w Wielką Sobotę?

Rewolucja w naliczaniu stażu pracy od 2026 roku: Umowy zlecenia i działalność gospodarcza wliczane do uprawnień pracowniczych

Od 1 stycznia 2026 roku mają wejść w życie istotne zmiany w Kodeksie pracy, które wpłyną na sposób naliczania stażu pracy. Projektowana nowelizacja przewiduje, że do stażu pracy będą wliczane nie tylko okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, ale także inne formy aktywności zawodowej, takie jak umowy zlecenia, prowadzenie działalności gospodarczej czy służba w niektórych formacjach mundurowych. Zmiany te mają na celu zwiększenie uprawnień pracowniczych, w tym prawa do dłuższego urlopu wypoczynkowego, wyższych odpraw czy dodatków stażowych.

ZUS daje 1878,91 zł albo 1409,18 zł z tytułu niezdolności do pracy [WNIOSEK ERN]

Od 1 marca 2025 r. do 28lutego 2026 r. ZUS daje 1878,91 zł albo 1409,18 zł z tytułu niezdolności do pracy. Jakie są 3 rodzaje renty? Jak złożyć wniosek ERN? Czy potrzebne są dodatkowe dokumenty dla ZUS? Zakład tłumaczy zasady wyliczania wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy.

Skrócony tydzień pracy? Tak, ale z tym samym wynagrodzeniem

Agnieszka Dziemianowicz-Bąk poinformowała o zakończeniu pierwszego etapu analiz skrócenia tygodnia pracy. Według szefowej MRPiPS krótszy tydzień pracy jest oczekiwany, ale przy zachowaniu wysokości wynagrodzenia.

REKLAMA

Wielki Piątek. Dla niektórych to dzień wolny od pracy

Od wielu lat trwa batalia o ustanowienie Wielkiego Piątku dniem wolnym od pracy. Dla większości pracowników jest to normalny dzień pracy. Niektórym jednak przysługuje wolne w ten dzień.

1636 zł albo i więcej odszkodowania za konkretne choroby zawodowe od ZUS

Choroby zawodowe są spowodowane szkodliwymi czynnikami występującymi w miejscu pracy lub sposobem wykonywania pracy. Wszystkie choroby zawodowe znajdują się w wykazie chorób zawodowych. Jednym ze świadczeń przysługujących z tytułu choroby zawodowej jest jednorazowe odszkodowanie. Od 1 kwietnia 2025 r. za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu przysługuje 1636 zł.

ZUS przyznaje 312,71 zł do 28 lutego 2026 r. Sprawdź, czy się należy.

312,71 zł z ZUS nie należy się każdemu. Warto jednak sprawdzić, jakie są osoby uprawnione. Świadczenie to otrzymuje się bowiem na wniosek, a nie z urzędu. Sprawdź, czy nie przepadają pieniądze z ZUS.

ZUS przesuwa 13 emerytury. Kwietniowe wypłaty części emerytów

Kiedy jest wypłata 13 emerytury w 2025 roku? Część emerytów otrzymała już trzynastkę w kwietniu. Inni jeszcze czekają. Dlaczego ZUS przesuwa wypłatę dodatkowej emerytury?

REKLAMA

Jawność wynagrodzeń – coś więcej niż wymóg prawny. Więcej korzyści, czy problemów?

We współczesnych realiach dynamicznych zmian na rynku pracy, przejrzystość wynagrodzeń staje się jednym z kluczowych elementów budowania zaufania i poczucia sprawiedliwości w organizacjach. Niestety, według analiz Enpulse niemal połowa Polaków czuje, że ich pensja jest nieadekwatna do wysiłku, jaki wkładają w wykonywanie obowiązków służbowych. Sytuacja może ulec zmianie już za rok, gdy zaczną obowiązywać unijne regulacje dotyczące jawności i równości płac.

W maju ZUS wypłaci rentę socjalną wraz z dodatkiem dopełniającym i wyrównaniem

Osoby uprawnione do renty socjalnej otrzymają wraz z rentą dodatek dopełniający oraz wyrównanie od stycznia 2025 r. Większość osób pobierających rentę socjalną uzyska dodatek dopełniający automatycznie, ale niektóre z nich muszą złożyć wniosek.

REKLAMA