Mentoring w erze cyfrowej. Jaką przyszłość napisze nam AI?

• Mentoring – ewolucja zmierza w kierunku platform cyfrowych
• Platforma mentoringowa
• Mentoring – inwestycja w talenty
• Mentoring oparty na AI w praktyce
• Science fiction coraz bardziej rzeczywisty

Zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym dążenie do rozwijania umiejętności, uczenia się nowych rzeczy i regularnego stawiania sobie wyzwań przynosi wiele korzyści. Mentoring to potężne narzędzie, które może nas wspierać w tych procesach. Niejednokrotnie podkreślamy, że proces mentoringowy pozwala na zbudowanie głębokich, znaczących relacji międzyludzkich, których technologia może nie być w stanie odtworzyć. Technologia przez lata cieszyła się złą reputacją. Zarzucaliśmy jej zakłócanie relacji i komunikacji personalnej, a procesy mentoringowe staraliśmy się realizować podczas spotkań twarzą w twarz. W dzisiejszym wykładniczo rozwijającym się świecie integracja technologii z różnymi aspektami naszego życia stała się powszechna. 

W swojej karierze niejednokrotnie słyszałam, że mentoring jest jak rzadki klejnot, a ci, którzy znajdą dobrego mentora, są szczęściarzami. Mentoring postrzegany jest jako szansa na rozwój osobisty i zawodowy, lecz także jako narzędzie do poznania siebie i wypracowania optymalnej mapy drogowej łączącej karierę i nasze cele prywatne. Może więc mieć znaczący wpływ na nasz sukces i szczęście oraz pozwolić na ukierunkowanie działań i lepsze zarządzanie naszym czasem oraz energią. Co możemy zrobić, aby mentoring był dostępny dla każdego, kto jest gotowy na tę przygodę rozwojową? 

Mentoring – ewolucja zmierza w kierunku platform cyfrowych

Szukając inspiracji, zastanawiałam się, czy połączenie rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji i koncentracja na człowieku (mentoring) może dać potężniejszy efekt niż w przypadku ich osobnego zastosowania. Jaki wpływ może mieć sztuczna inteligencja na realizowane programy mentorskie? Czy połączenie AI i mentoringu może skuteczniej niwelować luki kompetencyjne? Czy innowacyjność mentoringu AI robi różnicę? Czy sztuczna inteligencja w mentoringu otwiera nowe możliwości i ma wpływ na przekształcenie procesu z korzyścią dla mentorów i ich podopiecznych?

Pierwszym przystankiem w moich poszukiwaniach było zapoznanie się z dostępnymi platformami monitoringowymi. Wpisując odpowiednie hasło do przeglądarki internetowej, otrzymujemy wiele wyników i porównań. Czy znacząco wpływają one na nasze doświadczenie i chcemy z nich korzystać? Jedno jest pewne – mentoring ewoluuje od tradycyjnych interakcji międzyludzkich do relacji wspieranych przez platformy internetowe, które przełamują bariery geograficzne i kulturowe. Na platformach otaczają nas chatboty, wirtualni asystenci i narzędzia cyfrowe, a dzięki wideokonferencjom możemy wspierać się i uczyć się od siebie nawzajem bez konieczności fizycznej obecności. 

Platforma mentoringowa

Dostępność rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji zmienia reguły gry z miesiąca na miesiąc. Na rynku dostępne są platformy wykorzystujące sztuczną inteligencję oferujące spersonalizowane doświadczenie lepiej dostosowane do indywidualnych potrzeb. Poziom personalizacji procesu monitoringowego, oparty na pozyskiwanych danych, zdaniem wielu ekspertów jest niemożliwy do osiągnięcia w przypadku tradycyjnego mentoringu. Sztuczna inteligencja wpleciona w mechanizmy platform pozwala na przykład na zapewnienie informacji zwrotnych w czasie rzeczywistym i udzielanie odpowiedzi na pytania, gdy mentorzy są niedostępni. Szczególnie w organizacjach globalnych oraz tych, które mają rozproszone zasoby (w tym pracowników realizujących zadania zdalnie), platforma mentorska po okresie pandemii staje się kluczowym i cennym narzędziem do transformacji modelu pracy oraz rozwoju talentów na dużą skalę. Tego typu platformy stają się cyfrową powięzią, która z jednej strony wpływa na rozwój nowych kompetencji (upskilling i reskilling) i wzmacnia zaangażowanie, a z drugiej strony przyspiesza rozwój i zmianę w organizacji. 

Na polskim rynku jest dostępnych coraz więcej rozwiązań wspierających organizację programu mentoringowego, jego przebieg i podsumowywanie wyników. Większość platform zawiera praktyczne wskazówki dla mentorów i mentee pozwalające na utrzymanie wysokiego zaangażowania w czasie trwania procesu. Wiele organizacji buduje bazy mentorów nie tylko dzięki wewnętrznym ekspertom, lecz także zapewnia sobie wsparcie ze strony profesjonalistów z zewnątrz, którzy uzupełniają wewnętrzne kompetencje i wiedzę oraz zapewniają wsparcie w sytuacjach tego wymagających. 

Mentoring – inwestycja w talenty

Najnowszy raport ManpowerGroup „Niedobór talentów 2023” wskazuje, że 72 proc. organizacji w Polsce ma trudności w znalezieniu pracowników z odpowiednimi umiejętnościami. Niedobór talentów może być spowodowany niedopasowaniem kompetencyjnym kandydatów na rynku do dynamicznie zmieniającej się specyfiki i organizacji firm. Pracodawcy mają trudności z zatrudnieniem pracowników, a pracownicy zmagają się z wyzwaniem znalezienia pracy odpowiadającej ich aspiracjom. 

W miarę jak gospodarka nieuchronnie podąża w kierunku technologii cyfrowych, dla rozwoju kariery nie wystarczy już tylko wiedza nabyta w trakcie edukacji czy umiejętności pozyskane w pracy. Coraz ważniejsze staje się inwestowanie w budowanie kompetencji przyszłości, zarówno miękkich, jak i tych z obszaru technologii. Aktualne dane z rynku pracy wskazują na rosnącą istotność budowania programów mentoringowych nie tylko dla talentów wewnętrznych, lecz także dla potencjalnych przyszłych talentów, w tym studentów, którzy w niedalekiej przyszłości mogą dołączyć do naszej organizacji. Kluczowym zatem elementem budującym pomost pomiędzy kandydatami na początku swojej ścieżki kariery i firmami szukającymi kompetencji na rynku może być projekt mentoringowy będący sukcesem dla obu stron. 

Mentoring oparty na AI w praktyce

W dobie rewolucji umiejętności zdajemy sobie sprawę, że ważniejsze jest to, co już wiemy, niż to, czego możemy się nauczyć. Warto więc wskazywać studentom, czego warto się nauczyć, aby dołączyć do naszego zespołu. Ciekawym rozwiązaniem w tym obszarze, łączącym tradycyjny mentoring z rozwiązaniami technologicznymi opartymi na AI, może być program Shaping the Future wdrożony przez Global Shapers Bangkok. Shaping the Future, czyli Projektowanie przyszłości, to 12-tygodniowy program mentorski wspierający przyszłych absolwentów w zdobywaniu wiedzy na temat różnych ścieżek kariery. Wykorzystuje narzędzia własnego rozwoju wspieranego przez sztuczną inteligencję w powiązaniu z mentoringiem. Projekt z jednej strony zapewnia studentom większą wiedzę, co przekłada się szersze możliwości budowania ich przyszłej kariery, a z drugiej – pomaga mentorom być na bieżąco z najnowszymi osiągnięciami w ich dziedzinach. Program opiera się na trzech filarach: 

1. Mentoring 

Studenci są dobierani w kilkuosobowe grupy, które spotykają się ze swoimi mentorami na sesjach. Mentorzy i mentee są zapraszani do okrągłych stołów kariery. Na tych spotkaniach mają możliwość poznania ekspertów i mentorów z innych dziedzin, niezwiązanych z podstawowym profilem ich edukacji. W ten sposób studenci mają możliwość zweryfikowania swojej wizji kariery, poznania rynku pracy oraz nawiązania kontaktów z potencjalnymi pracodawcami. 

2. Samoświadomość

Proces oparty jest na wykorzystaniu narzędzi cyfrowych wspierających określenie mocnych i słabych stron oraz obszarów rozwoju. Dzięki uzyskanym danym studenci otrzymują informacje o możliwych ścieżkach kariery, spersonalizowanych możliwościach rozwoju (e-learning i szkolenia) oraz możliwościach zatrudnienia na podstawie uzyskanych profili. Proces cyfrowy uzupełniają sesje mentorskie mające kluczowe znaczenie dla planowania dalszych działań. 

3. Umiejętności poruszania się na rynku pracy 

W procesie tym wykorzystywane są narzędzia oparte na sztucznej inteligencji, jak np. wirtualna platforma do ćwiczenia rozmów kwalifikacyjnych. Dzięki danym i wskazówkom uzyskanym podczas sesji na wirtualnej platformie studenci rozwijają swoje umiejętności w tym obszarze na sesjach mentoringowych. 

Ocena po zakończeniu programu wskazuje, że połączenie procesu wspieranego przez sztuczną inteligencję i mentoringu skoncentrowanego na człowieku jest kluczowe w tworzeniu mapy drogowej dla budowania optymalnej kariery mentee. 

Science fiction coraz bardziej rzeczywisty

Zastosowanie sztucznej inteligencji w mentoringu zmienia i wspiera proces, budując nową jakość doświadczenia zarówno dla mentora, jak i mentee. Obserwując przyszłe trendy i sygnały zmian, już w niedalekiej przyszłości możemy oczekiwać większej integracji wirtualnej rzeczywistości (VR) i rzeczywistości rozszerzonej (AR) z platformami mentorskimi. Nasza rzeczywistość wpisuje się w opisy w książkach science fiction. Yuval Noah Harari nazwał science fiction najważniejszym gatunkiem artystycznym naszych czasów. Dlatego warto szukać tam inspiracji. Mnie zainspirował fragment Cyberiady Stanisława Lema: 

„– Więc proszę! Żądaj czegoś innego! Czego tylko chcesz! No, czemu milczysz? Boisz się, co?!

– Nie boję się, tylko się namyślam – rzekł zirytowany Klapaucjusz, usiłując wynaleźć najtrudniejsze z możliwych zadań, ponieważ nie bez słuszności sądził, że spór o to, czy wiersz ułożony przez maszynę jest doskonały czy nie, trudno będzie rozstrzygnąć.

– Niech ułoży wiersz o cybererotyce! – rzekł nagle, rozjaśniony. – Żeby tam było najwyżej sześć linijek, a w nich o miłości i o zdradzie, o muzyce, o Murzynach, o wyższych sferach, o nieszczęściu, o kazirodztwie, do rymu i żeby wszystkie słowa były tylko na literę c!!”

Pod koniec 2022 r. wraz z premierą ChatGTP odkryłam, że w tej cyberiadowej opowieści Stanisław Lem zapowiedział nadejście tego rozwiązania oraz pojawienie się na rynku nowej grupy zawodowej – prompterów. Obecnie prompterzy to profesja poszukiwana na rynku pracy i coraz większa rzesza osób buduje swoje kompetencje w tym obszarze. Jestem ciekawa, co przyniesie połączenie AI z mentoringiem i jakie nowe zawody w wyniku tej fuzji powstaną. Jeżeli w książkach science fiction znaleźliście fragment opisujący taką przyszłość, napiszcie do mnie.