Odpowiedzialność karna pracodawców za naruszenie przepisów bhp

Przestępstwa pracodawców z zakresu bhp w swojej części szczególnej określa Kodeks karny. O odpowiedzialności pracodawców za naruszenie przepisów bhp traktuje rozdział XXVIII „Przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową”. Gdy naruszenie przepisów bhp przez osobę odpowiedzialną za stan bhp w danym zakładzie pracy nosi znamię przestępstwa, inspektor pracy powiadamia prokuratora o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

Niedopełnienie obowiązków bhp

Zgodnie z art. 220 Kodeksu karnego osoba będąca odpowiedzialną za bezpieczeństwo i higienę pracy powinna wypełniać wynikające z tego tytułu obowiązki. Przestępstwo narażenia pracownika na utratę życia lub zdrowia można popełnić umyślnie (sprawca przewiduje możliwość narażenia życia lub zdrowia pracownika, lecz godzi się z tym, bądź, mimo braku podstaw, przypuszcza, że takie narażenie nie nastąpi) oraz nieumyślnie (naruszając obowiązki, nie przewiduje sprowadzenia zagrożenia mimo tego, że mógł i powinien to przewidzieć). Pracodawca naruszając swoje obowiązki, naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, w związku z tym podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Polecamy również serwis: Wypadki przy pracy i choroby zawodowe

Ustawa przewiduje niższą karę, jeśli sprawca działa nieumyślnie. Podlega wówczas grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Natomiast sprawca, który dobrowolnie uchylił grożące niebezpieczeństwo, w ogóle nie podlega karze.

Przedmiotem ochrony art. 220 Kodeksu karnego są prawa osoby pozostającej w stosunku pracy w rozumieniu art. 22 § 1 Kodeksu pracy, a więc w takim stosunku, jaki - uwzględniając jego rzeczywiste cechy - jest lub powinien być nawiązany przez dokonanie jednej z czynności prawnych określonych w art. 2 Kodeksu pracy. Przepis ten wyjaśnia także, kim jest pracownik (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2005 r., sygn. akt I KZP 34/05).

Pracownikiem w rozumieniu wspomnianego przepisu jest osoba określona w art. 2 Kodeksu pracy (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 2005 r. sygn. III KK 23/05). Zgodnie z Kodeksem pracy pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Oznacza to, że tylko do niedopełnienia obowiązków bhp wobec takich osób odnosi się odpowiedzialność karna z art. 220 Kodeksu karnego.