BHP – podstawowe informacje dla pracodawców

Kodeks pracy

Autopromocja

Monitor Bezpieczeństwa
i Higieny Pracy
Wydanie cyfrowe

Sprawdź

Autopromocja

Podstawowe obowiązki pracodawcy wynikają z ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), a zwłaszcza z jej DZIAŁU DZIESIĄTEGO “Bezpieczeństwo i higiena pracy”. I tak, zgodnie z art. 207 § 1, pracodawca ponosząc odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy, jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Obowiązki dla pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy określają również akty wykonawcze wydane na podstawie upoważnień zawartych w Kodeksie pracy.

Katalog obowiązków pracodawcy

W szczególności pracodawca jest obowiązany:

1. organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
2. zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń,
3. reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy,
4. zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy,
5. uwzględniać ochronę zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych,
6. zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy,
7. zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.

Zobacz również: BHP - podstawowe obowiązki dla pracowników

Środki niezbędne do udzielenia pierwszej pomocy

Do szczegółowych obowiązków pracodawcy w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy należy między innymi zapewnienie środków niezbędnych do udzielania pierwszej pomocy w nagłych przypadkach, zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników oraz wyznaczanie pracowników do udzielania pierwszej pomocy i wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników, a także zapewnienie łączności ze służbami zewnętrznymi wyspecjalizowanymi w szczególności w zakresie udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, ratownictwa medycznego oraz ochrony przeciwpożarowej. Działania te powinny być dostosowane do rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, liczby zatrudnionych pracowników i innych osób przebywających na terenie zakładu pracy oraz rodzaju i poziomu występujących zagrożeń (art. 209¹ § 1 i 2 Kp).

Ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą

Autopromocja

Wypadki przy pracy. Procedury i świadczenia

Sprawdź

Pracodawca ma również obowiązek oceniania i dokumentowania ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą oraz stosowania niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających to ryzyko. Co więcej, powinien informować pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.

Badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia

Pracodawca bada czynniki szkodliwe dla zdrowia występujące w zakładzie pracy. Przeprowadza, na swój koszt, badania i pomiary, rejestruje i przechowuje ich wyniki oraz udostępnia je pracownikom.

Badania lekarskie

Jednym z najczęściej podejmowanych zagadnień z zakresu bhp są badania profilaktyczne. Stanowią podstawę ochrony zdrowia pracownika. Kodeks pracy nakazuje pracodawcy poddawać badaniom lekarskim (wstępnym, okresowym i kontrolnym) osoby przyjmowane do pracy i pracowników (art. 229 § 1 – 3 Kodeksu pracy). Wiąże się z tym drugi obowiązek - przestrzegania zakazu dopuszczenia do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku (art. 229 § 4 Kodeksu pracy).

Zobacz: Umowa o badania profilaktyczne

Posiłki i napoje profilaktyczne

Warto mieć na uwadze, że pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych są uprawnieni należą się nieodpłatnie odpowiednich posiłków i napojów, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych (art. 232 Kodeksu pracy).

Wypadki przy pracy i choroby zawodowe

Pracodawca powinien systematyczne analizować przyczyny wypadków przy pracy, chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami środowiska pracy i na podstawie wyników tych analiz stosować właściwe środki zapobiegawcze.

Szkolenie w zakresie BHP pracowników

Istotnym obowiązkiem z zakresu bhp jest zapewnienie przeszkolenia pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenia okresowych szkoleń w tym zakresie.

Autopromocja

Zatrudnianie cudzoziemców. Procedury i rozliczenia

Sprawdź

Szkolenie w zakresie BHP pracodawcy

Obowiązek odbycia szkoleń, oprócz pracowników, dotyczy również samego pracodawcy. Powinien odbyć szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nim obowiązków. Szkolenie należy okresowo powtarzać.

Zobacz również: Szkolenia BHP - kto je prowadzi

Środki ochrony indywidualnej

Pracodawca dostarcza pracownikom nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej, które zabezpieczają przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy. W celu dopełnienia obowiązku należy poinformować ich o sposobach posługiwania się tymi środkami.

Odzież i obuwie robocze

Pracownikom dostarcza się ponadto nieodpłatnie również odzież i obuwie robocze spełniające wymagania określone w Polskich Normach:

• jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu,
• ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.

Służba BHP

Na pracodawców zatrudniających więcej niż 100 pracowników ustawa nakłada obowiązek utworzenia służby bhp. Pełni funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Natomiast w przypadku zatrudniania do 100 pracowników pracodawca powierza wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy lub - w przypadku braku kompetentnych pracowników - specjalistom spoza zakładu pracy.

Pracodawca posiadający ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp może sam wykonywać zadania tej służby, jeżeli:

1. zatrudnia do 10 pracowników albo
2. zatrudnia do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Konsultacje

Jednym z głównych obowiązków z zakresu bhp jest konsultowanie z pracownikami lub ich przedstawicielami wszystkich działań związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy, w szczególności dotyczących:

1. zmian w organizacji pracy i wyposażeniu stanowisk pracy, wprowadzania nowych procesów technologicznych oraz substancji chemicznych i ich mieszanin, jeżeli mogą one stwarzać zagrożenie dla zdrowia lub życia pracowników,
2. oceny ryzyka zawodowego występującego przy wykonywaniu określonych prac oraz informowania pracowników o tym ryzyku,
3. tworzenia służby bhp lub powierzania wykonywania zadań tej służby innym osobom oraz wyznaczania pracowników do udzielania pierwszej pomocy, a także wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników,
4. przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego,
5. szkolenia pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Polecamy: Forum Kadry - BHP

Komisja bezpieczeństwa i higieny pracy

Dodatkowy obowiązek ciąży na pracodawcy zatrudniającym więcej niż 250 pracowników. Powołuje komisję bezpieczeństwa i higieny pracy. To organ doradczy i opiniodawczy pracodawcy. Wówczas konsultacje w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy mogą odbywać się w ramach tej komisji.

Zakaz zatrudniania kobiet przy niektórych rodzajach prac

Bardzo istotnym aspektem jest przestrzeganie zakazu zatrudniania kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia (art. 176 Kodeksu pracy) oraz zakazu zatrudniania młodocianych przy pracach im wzbronionych (art. 204 § 1 Kodeksu pracy). Wykaz prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet zawiera załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz.U. z 1996 Nr 114, poz. 545 z późn. zm.)

Źródło: Ministerstwo Pracy i Ubezpieczeń Społecznych