Badania medycyny pracy - wstępne, okresowe, kontrolne

Badania medycyny pracy

W jednym z poprzednich artykułów wspominałam, że wrócimy do tematu badań medycyny pracy, zwanych badaniami profilaktycznymi. Każdy pracownik obowiązkowo musi przejść badania wstępne (przed rozpoczęciem pracy), a później okresowe. W pewnych sytuacjach będzie też zobowiązany do badań kontrolnych.

Bez aktualnych badań lekarskich nie wolno dopuścić pracownika do wykonywania pracy.

Kto przeprowadza badania profilaktyczne?

Badania w zakresie medycyny pracy wykonują lekarze medycyny pracy. Co istotne pracodawca ma obowiązek podjęcia współpracy z podstawową jednostką medycyny pracy, w której takie badania będą przeprowadzane, na podstawie pisemnej umowy.

Polecamy: Zatrudnianie pracowników po zmianach w Kodeksie pracy

Badania wstępne

Badania wstępne lekarskie w zakresie medycyny pracy przechodzą:

• osoby przyjmowane do pracy,
• pracownicy młodociani i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.

Jak już wspomniałam każdy pracownik zanim zostanie dopuszczony do wykonywania pracy musi posiadać aktualne orzeczenie lekarza medycyny pracy stwierdzające brak przeciwskazań do wykonywania pracy na określonym stanowisku. Zatem musisz zadbać o to, aby odpowiednio wcześniej otrzymał skierowanie na badania lekarskie.

Kiedy nie będzie potrzeby kierowania na badania wstępne?

Na wstępne badania lekarskie nie będziesz musiała kierować pracowników, których zatrudniasz ponownie na to samo stanowisko pracy lub na stanowisko, na którym występują takie same warunki pracy, w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy.

Z Janem P., który był zatrudniony na stanowisku mechanika, rozwiązano umowę o pracę z dniem 31.01. W dniu 28.02 został ponownie zatrudniony na to samo stanowisko. Z uwagi na to, że Jan miał aktualne badania lekarskie nie ma potrzeby kierowania go na badania wstępne. Można bazować na badaniach okresowych z poprzedniego zatrudnienia.

Podobnie możemy postąpić w sytuacji, gdy zatrudniamy pracownika z zewnątrz na określone stanowisko pracy. W sytuacji gdy posiada on ważne badania lekarskie u poprzedniego pracodawcy, możemy je honorować, pod warunkiem oczywiście, że warunki pracy u poprzedniego pracodawcy odpowiadają tym, które są u nas, a od rozwiązania lub wygaśnięcia umowy z poprzednim pracodawcą, nie upłynęło 30 dni.

W celu zweryfikowania warunków pracy, pracownik oprócz orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do wykonywania pracy musi przedłożyć skierowanie na badania wydane przez poprzedniego pracodawcę. Obydwa te dokumenty kserujesz, opatrujesz pieczęcią lub opisem „Za zgodność z przedłożonym dokumentem” i wpinasz do części A akt osobowych.

Trzecia sytuacja, która zwalnia cię z obowiązku kierowania na badania wstępne to podjęcie przez pracownika równoległego zatrudnienia. Pracownik zatrudniony jest na takim samym stanowisku u innego pracodawcy, a dodatkowo podejmuje pracę u twojego pracodawcy.

Marcin W. zatrudniony jest na stanowisku sprzedawcy, warunki pracy wskazane w skierowaniu nie wymagają pracy na wysokości; u twojego pracodawcy pracownik zatrudniony na tym samym stanowisku rozładowuje towar i zdarza się, że czasem wykonuje pracę na wysokości. W takim wypadku musisz skierować pracownika na wstępne badania lekarskie.

Możesz uznać badania lekarskie aktualne u pracodawcy, u którego jest ona zatrudniony, ale pamiętaj o ustaleniu, czy wykonuje on pracę w warunkach odpowiadających warunkom określonym u twojego pracodawcy. Oczywiście pracownik musi przedłożyć skierowanie na badania wydane przez pracodawcę, u którego jest zatrudniony i aktualne orzeczenie.

W przypadku, gdy stwierdzisz, że przedłożone przez pracownika orzeczenie i skierowanie nie może być uznane – oddajesz mu obydwa te dokumenty, a do akt wpinasz wystawione przez siebie skierowanie i orzeczenie lekarskie wydane na jego podstawie.

Jeżeli będziesz zatrudniać pracowników, którzy będą wykonywać prace szczególnie niebezpieczne zawsze musisz kierować ich na wstępne badania profilaktyczne.

Informacje, czy w twojej firmie wykonywane są prace szczególnie niebezpieczne i jakie to są stanowiska uzyskasz od osoby zajmującej się sprawami bhp.

Badania okresowe

Pracownicy podlegają również badaniom okresowym, które muszą być przeprowadzone przed upływem terminu badania określonego w orzeczeniu lekarskim jako data następnego badania. Pamiętaj zatem, aby wystawić skierowanie odpowiednio wcześniej (np. miesiąc lub 3 tygodnie przed upływającą ważnością orzeczenia lekarskiego).

Badania kontrolne

Na badania kontrolne kierujesz pracowników, którzy byli niezdolni do pracy z powodu choroby dłużej niż 30 dni. Pamiętaj, aby poinstruować pracownika wracającego po długiej chorobie, aby uzyskał od lekarza prowadzącego zaświadczenie o zakończonym leczeniu lub o możliwości podjęcia pracy.

Z takim zaświadczeniem i wystawionym przez ciebie skierowaniem pracownik musi udać się do lekarza medycyny pracy i dopiero ten lekarz wyda orzeczenie o zdolności do pracy na danym stanowisku.

Skierowanie na badania

Przepisy prawa regulują również jakie informacje powinny być zawarte w skierowaniu. Oprócz danych identyfikujących pracownika, w skierowaniu na badania profilaktyczne należy uwzględnić:

1. rodzaj badania profilaktycznego, jakie ma być wykonane;
2. w przypadku osób przyjmowanych do pracy lub pracowników przenoszonych na inne stanowiska pracy - określenie stanowiska pracy, na którym osoba ta ma być zatrudniona; jeżeli pracownik ma być zatrudniony na dwóch stanowiskach, wówczas wpisujesz obydwa te stanowiska;
3. w przypadku kierowania na badania osób już zatrudnionych – wpisujesz stanowisko/stanowiska pracy, na którym/których pracownik jest zatrudniony;
4. opis warunków pracy uwzględniający informacje o występowaniu na stanowisku lub stanowiskach pracy, czynników niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia lub czynników uciążliwych i innych wynikających ze sposobu wykonywania pracy, z podaniem wielkości narażenia oraz aktualnych wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wykonanych na tych stanowiskach

Treść skierowania na badania w zakresie opisu warunków pracy na danym stanowisku uzgodnij z osobą zajmującą się sprawami bhp.

Skierowanie musisz wystawić w co najmniej 3 egzemplarzach, z których jeden wpinasz do akt osobowych, drugi przeznaczony jest dla pracownika, a trzeci dla jednostki medycyny pracy.

I jeszcze…

Badania profilaktyczne w miarę możliwości powinny być przeprowadzane w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzaniem badań pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a jeżeli będzie musiał jechać na nie do innej miejscowości, przysługuje mu zwrot kosztów przejazdu (wg zasad, które obowiązują przy podróżach służbowych). Koszty badań ponosi pracodawca.

Cykl artykułów dla początkujących kadrowych >>> KADRY DLA POCZĄTKUJĄCYCH

Podstawa prawna:

• Art. 12. Ust. 1 ustawy z 27.06.1997 r. o służbie medycyny pracy (tj. Dz.U. z 2018 r., poz. 1155 ze zm.
• Art. 229 Kodeksu pracy (Dziennik Ustaw rok 2019 poz. 1040)
• § 4 rozporządzenia MZiOS z 30.05.1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikiem oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (tj. Dz.U. z 2016 r., poz. 2067)