Jak ustalić składkę na ubezpieczenie wypadkowe?

• Czym jest ZUS IWA?
• Jak otrzymam informację o wysokości składki na ubezpieczenie wypadkowe?
• Kiedy ZUS zawiadomi o wysokości składki?
• Co zawiera ZUS IWA?
• Jak ustalić liczbę ubezpieczonych?
• Podstawowe pojęcia związane z ubezpieczeniem wypadowym
• Czym jest wypadek przy pracy?

Czym jest ZUS IWA?

ZUS IWA to Informacja o danych dot. płatnika składek konieczna do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe. Taką informację do 31 stycznia 2023 r. za 2022 r. musi złożyć płatnik, który kumulatywnie wypełnia następujące przesłanki:

• był zgłoszony nieprzerwanie w ZUS jako płatnik składek na ubezpieczenie wypadkowe od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r. i co najmniej jeden dzień w styczniu 2023 r.,

• w 2022 r. zgłaszał do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych,

• 31 grudnia 2022 r. był wpisany do rejestru REGON.

Jeśli płatnik przekaże do ZUS informację ZUS IWA za trzy ostatnie lata kalendarzowe, tj. za rok 2020, 2021 i 2022 to wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe jaka będzie obowiązywała płatnika w okresie od 1 kwietnia 2023 r. do 31 marca 2024 r. zostanie mu ustalona przez ZUS.

Jak otrzymam informację o wysokości składki na ubezpieczenie wypadkowe?

Zawiadomienie o ustalonej wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe będzie doręczane przez ZUS w formie elektronicznej na profilu informacyjnym płatnika na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS.

Kiedy ZUS zawiadomi o wysokości składki?

ZUS przekazuje informację nie później niż do dnia 20 kwietnia 2023 r.

Wskaźnik korygujący i wysokość składki ustala się na rok składkowy w zależności od kategorii ryzyka ustalonej dla płatnika składek. Kategorię ryzyka dla płatnika składek ustala się na podstawie danych, przekazanych przez płatnika składek za trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe. Kategorię ryzyka dla płatnika składek ustala się w zależności od ryzyka określonego wskaźnikami częstości:

1) poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem;

2) poszkodowanych w wypadkach przy pracy śmiertelnych i ciężkich;

3) zatrudnionych w warunkach zagrożenia.

Co zawiera ZUS IWA?

ZUS IWA zawiera w szczególności:

1) dane identyfikacyjne płatnika składek, określone w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych;

2) rodzaj działalności według PKD;

3) liczbę ubezpieczonych zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego;

4) adres płatnika składek.

Jak ustalić liczbę ubezpieczonych?

Liczbę ubezpieczonych ustala się w następujący sposób:

1. Najpierw zsumuj liczbę ubezpieczonych, którzy podlegali ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy roku kalendarzowego, za który składasz informację ZUS IWA.
2. Wynik podziel przez liczbę miesięcy, w których byłeś zgłoszony jako płatnik składek na ubezpieczenie wypadkowe.
3. Jeśli wyjdzie wynik ułamkowy, to musisz go zaokrąglić do pełnych liczb. Liczbę ubezpieczonych zaokrąglasz do jedności w górę, jeśli końcówka jest większa lub równa 0,5; zaokrąglasz w dół – jeśli jest mniejsza od 0,5 (np. 9,49. 9; 9,5. 10).
4. Wymóg spełnienia warunku nieprzerwanego zgłoszenia w ZUS jako płatnik składek na ubezpieczenie wypadkowe oznacza, że liczba ta ustalana jest zawsze jako średnia z 12 miesięcy

PRZYKŁAD 

Bando Sp. z  o.o. była zgłoszona w  ZUS jako płatnik składek nieprzerwanie przez cały 2022  r. W  ciągu poszczególnych miesięcy tego roku, spółka zgłaszała do ubezpieczenia wypadkowego za dany miesiąc I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII , odpowiednio kolejną liczbę osób podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu: 11 10 10 10 8 8 8 10 10 10 10 10.

Suma ubezpieczonych, którzy podlegali ubezpieczeniu wypadkowemu w  ciągu poszczególnych miesięcy 2022 r., wynosi 115. W związku z tym liczba ubezpieczonych wynosi: 115 ÷ 12 (miesięcy) = 9,58

Po zaokrągleniu do jedności liczba ubezpieczonych wynosi 10. Tak więc spółka spełniła warunek dotyczący wymogu zgłaszania do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych, konieczny dla ustalenia obowiązku złożenia informacji ZUS IWA za 2022 r. w 2023 r. Tak ustaloną liczbę ubezpieczonych spółka powinna wykazać w polu III.01 informacji ZUS IWA składanej za ten rok.

Podstawowe pojęcia związane z ubezpieczeniem wypadowym

• karta wypadku – dokument sporządzony przez płatnika składek dla osoby, która uległa wypadkowi przy pracy i jest objęta ubezpieczeniem wypadkowym z innego tytułu niż stosunek pracy; w karcie wypadku płatnik ustala okoliczności i przyczyny wypadku oraz decyduje, czy wypadek jest, czy nie jest wypadkiem przy pracy;

• płatnik składek – płatnik składek, który zgłasza do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej jedną osobę;

• protokół powypadkowy – dokument sporządzany przez zespół powypadkowy (u pracodawcy), gdy zdarzył się wypadek pracownika; w protokole odnotowywane są okoliczności i przyczyny wypadku, w tym dokonywana jest jego kwalifikacja prawna (czy wypadek jest, czy nie jest wypadkiem przy pracy), jak również jego rodzaj (wypadek indywidualny, lekki, ciężki lub śmiertelny);

• rejestr wypadków przy pracy – dokument, który prowadzi pracodawca na podstawie wszystkich protokołów powypadkowych; w rejestrze odnotowuje się wszystkie wypadki ze wskazaniem, czy wypadek jest, czy nie jest wypadkiem przy pracy;

• rok składkowy – okres, w którym obowiązuje stopa procentowa składek na ubezpieczenie wypadkowe należnych za okres od 1 kwietnia danego roku do 31 marca następnego roku;

• ubezpieczenie wypadkowe – ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych;

• ubezpieczony – osoba fizyczna, która podlega ubezpieczeniu wypadkowemu;

• Z-10 – sprawozdanie o warunkach pracy

Czym jest wypadek przy pracy?

Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Na równi z wypadkiem przy pracy traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:

1) w czasie podróży służbowej w okolicznościach, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań;

2) podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;

3) przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2189)