Czy ciąża i urlop macierzyński zawsze chronią przed zwolnieniem?

Nie w każdej sytuacji pracodawca może rozwiązać umowę o pracę z pracownikiem przebywającym na urlopie związanym z rodzicielstwem. Pracownica w ciąży, przebywająca na urlopie macierzyńskim, a także pracownik korzystający z jego części w ramach urlopu ojcowskiego są objęci ochroną zatrudnienia. Są jednak okoliczności, w których zwolnienie jest uzasadnione.

Autopromocja

Rozwiązanie umowy o pracę pracownicy w ciąży

Zgodnie z art. 177 Kodeksu pracy pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.

Umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu. Przepis ten nie dotyczy umowy o pracę na czas określony zawartej w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy (np. urlopu wychowawczego czy zwolnienia lekarskiego).

Przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę

Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego może nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Pracodawca jest zobowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę (lub pracownika korzystającego z takiego urlopu) zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę. W razie niemożności zapewnienia w tym okresie innego zatrudnienia, pracownicy przysługują świadczenia określone w odrębnych przepisach. Okres pobierania tych świadczeń wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Autopromocja

Webinarium: Sygnaliści w dokumentacji pracodawcy – wzory prawidłowych zapisów

Sprawdź

W uzasadnionych przypadkach pracodawca może rozwiązać umowę o pracę z pracownicą w ciąży lub korzystającą z urlopu macierzyńskiego bez zachowania okresu wypowiedzenia. Przesłanki te określa art. 52 Kodeksu pracy. Zalicza się do nich:

• ciężkie naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,
• popełnienie przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
• zawiniona przez pracownika utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Pracodawca jest uprawniony do natychmiastowego rozwiązania umowy o pracę z winy pracownika w ciągu 1 miesiąca od uzyskania wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.

Szczególna ochrona stosunku pracy, z której korzysta pracownica w ciąży przysługuje także pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko w okresie korzystania przez niego z urlopu rodzicielskiego.

Autopromocja

Podstawa wymiaru składek ZUS. Praktycznie rozliczenia

Sprawdź

Rola organizacji związkowej

Rozwiązanie umowy o pracę z pracownicą w ciąży w trybie dyscyplinarnym jest dopuszczalne, pod warunkiem, że pracodawca uzyska na to zgodę zakładowej organizacji związkowej reprezentującej pracownicę.

Wyrażenie zgody przez zakładową organizację związkową na rozwiązanie z pracownicą umowy o pracę bez wypowiedzenia, nie pozbawia tej pracownicy możliwości zaskarżenia do sądu pracy rozwiązania umowy na podstawie zarzutu braku przyczyny lub innego naruszenia prawa.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Jeżeli u pracodawcy nie działa związek zawodowy lub działająca organizacja nie wyraziła zgody na reprezentowanie interesów pracownicy - pracodawca podejmuje samodzielnie decyzję co do rozwiązania umowy o pracę.

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownicy w ciąży i nieuzgodnienie przez pracodawcę tej decyzji z zakładową organizacją związkową jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika.

Szczegółowych informacji w tym zakresie udziela Państwowa Inspekcja Pracy

Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.