Wynagrodzenie za czas przestoju
REKLAMA
Co do zasady pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za pracę wykonaną. Jednak w niektórych sytuacjach pracodawca musi wypłacić pensję za czas, w którym pracownik nie wykonywał pracy. Obowiązek taki ciąży na pracodawcy m.in. w sytuacji, gdy z przyczyn niezależnych od pracownika nie może on świadczyć pracy, choć pozostaje do dyspozycji pracodawcy. Kodeks pracy nie zawiera definicji przestoju. Zgodnie z orzecznictwem przestój jest to nieprzewidziana przerwa w normalnym toku pracy, która może być spowodowana jakimś wydarzeniem zewnętrznym, np. przerwą w dostawie prądu, warunkami atmosferycznymi uniemożliwiającymi pracę bądź przyczyną wewnętrzną, np. niedostarczeniem przez pracodawcę narzędzi lub surowców. Może też być spowodowany przez pracownika, np. na skutek uszkodzenia maszyny, na której pracował.
Prawo do wynagrodzenia za przestój
Pracodawca ma obowiązek wypłaty wynagrodzenia za przestój, gdy pracownik był w gotowości do wykonywania pracy, a niemożność wykonywania pracy była spowodowana przyczynami leżącymi po stronie pracodawcy.
Gotowość do pracy to możliwość wykonywania pracy w każdej chwili. Przez pozostawanie w gotowości do świadczenia pracy należy rozumieć stan, w którym pracownik może niezwłocznie podjąć pracę (wyrok SN z 2 września 2003 r., I PKN 345/02).
Pracodawca może na czas przestoju powierzyć pracownikowi inną odpowiednią pracę. W takiej sytuacji pracownikowi będzie przysługiwało wynagrodzenie przewidziane za tę pracę. Wynagrodzenie to nie może być jednak niższe niż wynagrodzenie, jakie pracownik otrzymałby za czas przestoju, gdyby nie został skierowany do tej pracy.
Czy wynagrodzenie za czas przestoju uwzględniać w podstawie wymiaru wynagrodzenia chorobowego >>
Takiej gwarancji wysokości wynagrodzenia nie ma pracownik, któremu pracodawca powierzył inną pracę w czasie przestoju spowodowanego z winy tego pracownika. W takim przypadku przysługuje wyłącznie wynagrodzenie przewidziane za wykonaną pracę. W przypadku przestoju z winy pracownika, jeśli w tym czasie nie została mu powierzona inna praca, wynagrodzenie nie przysługuje.
Obliczanie wynagrodzenia za przestój
Za czas przestoju przysługuje wynagrodzenie wynikające z osobistego zaszeregowania pracownika określonego stawką godzinową lub miesięczną. Jeżeli zaś taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony – 60% wynagrodzenia. W każdym przypadku wynagrodzenie tak ustalone nie może być niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego w danym roku.
Osobiste zaszeregowanie pracownika to wynagrodzenie zasadnicze. W pojęciu wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania pracownika określonego stawką godzinową lub miesięczną mieści się jedynie stawka wynagrodzenia zasadniczego, wynikająca z umowy o pracę, określona godzinowo lub miesięcznie (uchwała SN z 3 kwietnia 2007 r., II PZP 4/07).
Przykład
Pracownik jest zatrudniony od poniedziałku do piątku po 8 godzin dziennie. Jego wynagrodzenie składa się z wynagrodzenia zasadniczego w wysokości 2500 zł oraz stałej miesięcznej premii w wysokości 300 zł. W sierpniu 2010 r. przypadło mu 22 dni pracy. Przez 5 dni nie wykonywał pracy w wyniku przestoju.
Podstawą do obliczenia wynagrodzenia za przestój będzie wyłącznie wynagrodzenie zasadnicze, czyli 2500 zł.
- Obliczamy liczbę godzin pracy w miesiącu:
22 dni x 8 godz. = 176 godz.
- Obliczamy stawkę za jedną godzinę pracy:
2500 zł : 176 godz. = 14,20 zł/godz.
- Obliczamy liczbę godzin przestoju:
5 dni x 8 godz. = 40 godz.
- Stawkę za jedną godzinę pracy mnożymy przez liczbę godzin przestoju:
14,20 zł x 40 godz. = 568 zł – wynagrodzenie za czas przestoju.
W sytuacji gdy pracownikowi obok stałej płacy zasadniczej określonej w stawce miesięcznej bądź godzinowej przysługuje wynagrodzenie akordowe, wówczas tylko wynagrodzenie miesięczne bądź godzinowe stanowi podstawę ustalenia pensji za czas przestoju. W wynagrodzeniu przestojowym nie uwzględnia się żadnych innych składników pensji, nawet jeśli systematycznie przysługiwały i były wypłacane pracownikowi. „Do wynagrodzenia przewidzianego w art. 81 § 1 k.p. nie mają zastosowania zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop i wobec tego w wynagrodzeniu tym nie mogą być uwzględnione inne składniki niż te, które wynikają z zaszeregowania pracownika i są określone stawką godzinową lub miesięczną” (wyrok SN z 16 listopada 2000 r., I PKN 455/00).
Wynagrodzenia i systemy motywacyjne >>
Obliczając wynagrodzenie za 1 godzinę przestoju pracownika tak wynagradzanego, należy pominąć płacę akordową, a obliczeń dokonać na podstawie wynagrodzenia w stawce miesięcznej lub godzinowej.
Jeżeli pracownik zatrudniony jest w systemie akordowym i nie ma wyodrębnionego wynagrodzenia wynikającego ze stawki osobistego zaszeregowania, wówczas za czas przestoju przysługuje mu 60% wynagrodzenia. Przy obliczaniu tego wynagrodzenia należy stosować rozporządzenie w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy.
Podstawę wyliczenia wynagrodzenia za czas przestoju ustala się z 3 miesięcy (bądź 12 w przypadku znacznego wahania składników) poprzedzających miesiąc, w którym miał miejsce przestój.
Przykład
Pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy wynagradzany jest według stawek akordowych. W sierpniu 2010 r. nie świadczył pracy z powodu przestoju przez 5 dni (40 godz.). Wynagrodzenie pracownika za 3 poprzedzające miesiące wynosiło w:
- lipcu – 3250 zł (176 godz.),
- czerwcu – 3100 zł (168 godz.),
- maju – 2806 zł (152 godz.).
Aby obliczyć wynagrodzenie za czas przestoju, ustalamy:
- wynagrodzenie za okres 3 miesięcy:
3250 + 3100 + 2806 = 9156 zł,
- czas przepracowany w okresie 3 miesięcy:
176 + 168 + 152 = 496 godz.,
- wynagrodzenie za 1 godzinę pracy:
9156 zł : 496 godz. = 18,46 zł/godz.,
- 60% ustalonej stawki godzinowej:
18,46 zł/godz. x 60% = 11,08 zł/godz.,
- wynagrodzenie za 5 dni przestoju:
11,07 zł/godz. x 40 godzin = 443,20 zł.
Podstawa prawna:
- art. 81 Kodeksu pracy,
- § 4, 4a rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.),
Orzecznictwo:
- wyrok SN z 2 września 2003 r. (I PK 345/02, OSNP 2004/18/308),
- wyrok SN z 16 listopada 2000 r. (I PKN 455/00, OSNP 2002/11/268),
- uchwała SN z 3 kwietnia 2007 r. (II PZP 4/07, Biul. SN 2007/4/26).
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat