Pracodawca nie wypłaca wynagrodzenia. Czy można rozwiązać umowę bez wypowiedzenia?

• Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika
• Ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków
• Wina umyśla i rażące niedbalstwo pracodawcy
• Oświadczenie o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia z podaniem przyczyny
• Podsumowanie

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika

Zgodnie z art. 55 § 1¹ Kodeksu pracy, pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia.

Autopromocja

Ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków

Przez użyte w art. 55 § 1¹ Kodeksu pracy określenie "ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków" należy rozumieć bezprawne działania lub zaniechania pracodawcy z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa, polegające na niedopełnieniu podstawowych obowiązków objętych treścią stosunku pracy i niosące zagrożenia dla istotnych interesów pracownika. Ocena sytuacji, czy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków należy do pracownika. Warto tu wskazać, że w razie nieuzasadnionego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 § 1¹ Kodeksu pracy, pracodawcy przysługuje od pracownika roszczenie o odszkodowanie. Zgodnie z art. 61¹ Kodeksu pracy, o odszkodowaniu orzeka sąd pracy. Jeżeli przed sądem pracodawca wykaże, iż pracownik nie miał podstaw do rozwiązania umowy o pracę w trybie natychmiastowym wówczas pracodawca może żądać odszkodowania od pracownika. Warto podkreślić, iż prawo do żądania odszkodowania przysługuje niezależenie od tego czy pracodawca w związku z rozwiązaniem umowy o pracę w trybie natychmiastowym poniósł jakąkolwiek szkodę, o czym stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 kwietnia 2005 r., sygn. akt III PK 2/05.

Wina umyśla i rażące niedbalstwo pracodawcy

Mając powyższe na względzie, pracownik powinien przeanalizować naruszenie pracodawcy pod kątem winy umyślnej i rażącego niedbalstwa, jednak w orzecznictwie przyjął się pogląd, że pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie natychmiastowym z powodu braku wynagrodzenia, o ile pracodawcy można przypisać winę umyślną lub co najmniej rażące niedbalstwo, co stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 kwietnia 2000 r., sygn. akt I PKN 516/99. Według Sądu Najwyższego, pracodawca, który świadomie nie wypłaca w terminie wynagrodzeń w pełnej wysokości, narusza w sposób umyślny swój podstawowy obowiązek, choćby z przyczyn niezawinionych nie uzyskał środków finansowych na wynagrodzenia.

Oświadczenie o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia z podaniem przyczyny

Pracownik, który podejmie decyzję o rozwiązaniu umowy o pracę w trybie art. 55 § 1¹ Kodeksu pracy, powinien złożyć oświadczenie o rozwiązaniu umowy wraz z podaniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy. Warto jednak podkreślić, że jeżeli pracownik nie poda przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy, wówczas mimo wszystko nie powoduje to nieważności rozwiązania umowy.

Polecamy: Kodeks pracy 2025

Podsumowanie

Podsumowując, zgodnie z art. 55 § 1¹ Kodeksu pracy jeżeli pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wówczas pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia. Ocena sytuacji należy do pracownika, ten musi wziąć pod uwagę sprzeczne z obowiązującymi przepisami prawa bądź zasadami współżycia społecznego działania lub zaniechania pracodawcy z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa, polegające na niedopełnieniu podstawowych obowiązków objętych treścią stosunku pracy. W przypadku, gdy w opinii pracodawcy powód rozwiązania umowy nie będzie wystarczający, ten może żądać odszkodowania od pracownika przed sądem pracy.

Red.: Biorąc pod uwagę powyższy komentarz Państwowej Inspekcji Pracy, należy uznać, że sytuacja niewypłacania wynagrodzenia za pracę przez pracodawcę stanowi naruszenie podstawowych obowiązków wynikających ze stosunku pracy. Wynagrodzenie za pracę wykonaną to podstawowy element stosunku pracy. Pracownik zobowiązuje się do wykonywania określonej w umowie pracy, a pracodawca do wypłaty omówionego wynagrodzenia. Brak wypłaty wynagrodzenia jest więc niczym innym jak niewywiązywaniem się z kontraktu. Nie ma przy tym znaczenia, czy posiada środki finansowe na wypłatę pensji pracownikowi, czy nie. Potwierdza to Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 kwietnia 2000 r., sygn. akt I PKN 516/99.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź