REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika - jakie są sposoby?

Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika - jakie są sposoby?
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika - jakie są sposoby?

REKLAMA

REKLAMA

Czy pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia jeżeli praca ma szkodliwy wpływ na zdrowie pracownika a pracodawca nie przeniesie pracownika do innej pracy? Jak to zrobić? Co powinno zawierać orzeczenie lekarskie? Czy pracodawca lub pracownik mogą się od niego odwołać?
rozwiń >

Czy pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia?

Tak, istnieją dwa przypadki kiedy pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia:

REKLAMA

Autopromocja

1) gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika;

2) gdy pracodawca stosownie do orzeczenia lekarskiego, stwierdzającego szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, nie przeniesie go w terminie wskazanym w tym orzeczeniu do innej pracy, odpowiedniej ze względu na jego stan zdrowia i kwalifikacje zawodowe.

Poniżej szczegółowe omówienie drugiej sytuacji, w ramach art. 55 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510, dalej: KP).

Czy można rozwiązać umowę jeżeli praca ma szkodliwy wpływ na zdrowie?

Tak, pracownik może rozwiązać umowę o pracę i to bez zachowania okresu wypowiedzenia jeżeli praca ma szkodliwy wpływ na jego zdrowie a pracodawca nie dopełni swoich obowiązków w zakresie zagwarantowania nieszkodliwej i odpowiedniej pracy. Aby stwierdzić ten szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, konieczne jest wydanie orzeczenia lekarskiego, które to potwierdzi a także określi termin, w jakim należy przenieść pracownika do innej pracy. Jeżeli pracodawca nie przeniesie pracownika w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe – wówczas pracownik ma prawo rozwiązać umowę w trybie natychmiastowym.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Co to jest inna praca i do jakiej pracy powinien przenieść pracodawca?

Przepis posługuje się pojęciem "inna praca" - co oznacza, że:

  • świadczenie pracy przez pracownika na konkretnym stanowisku powinno łączyć się z wyeliminowaniem czynników szkodliwych dla jego zdrowia
  • praca ta powinna odpowiadać kwalifikacjom pracownika. Co należy rozumieć przez kwalifikacje To przygotowanie zawodowe pracownika (formalne wykształcenie), zdobyte doświadczenie zawodowe, umiejętności, właściwości psychofizyczne, predyspozycje psychiczne oraz zdolności do wykonywania określonych czynności z punktu widzenia zdrowia fizycznego (zob. wyr. SN z 4.10.2000 r., I PKN 61/00).

Można więc stwierdzić, że inną pracą, odpowiednią ze względu na stan zdrowia i kwalifikacje zawodowe pracownika, do której powinien zostać przeniesiony to praca rodzajowo identyczna lub zbliżona do świadczonej poprzednio, jeżeli jej wykonywanie nie będzie narażało pracownika na oddziaływanie szkodliwych czynników.

Co określa orzeczenie lekarskie?

Orzeczenie lekarskie ma potwierdzać stan faktyczny według oświadczenia wiedzy lekarza, jednak lekarz orzeka na podstawie wyników przeprowadzonego badania lekarskiego i oceny dokumentacji medycznej pracownika oraz oceny zagrożeń dla zdrowia i życia pracownika, występujących na stanowisku pracy.

Takiej oceny zagrożeń lekarz dokonuje na podstawie przekazywanej przez pracodawcę informacji o występowaniu czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych, w tym również o aktualnych wynikach badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących na stanowiskach pracy.

Zalecane jest, aby lekarz uzupełnił informacje pracodawcy o spostrzeżenia z przeprowadzonych wizytacji stanowisk pracy.

Lekarz może w orzeczeniu zawrzeć zalecenia w zakresie warunków pracy w jakich pracownik powinien świadczyć pracę, określić czy dopuszczalna jest np. praca w ruchu, w pozycji stojącej czy siedzącej, w oświetleniu naturalnym czy sztucznym – wszystko w zależności od schorzeń pracownika i charakteru pracy. Co istotne, lekarz określa okres/czas, na jaki konieczne jest przeniesienie pracownika na inne stanowisko oraz termin w jakim ma to nastąpić.

Czy pracownik lub pracodawca mogą odwołać się od orzeczenia lekarskiego?

Tak, pracownik lub pracodawca, który nie godzi się z treścią wydanego orzeczenia przez lekarza, może w ciągu 7 dni od dnia wydania orzeczenia lekarskiego, za pośrednictwem lekarza, który wydał to orzeczenie, wystąpić z wnioskiem o przeprowadzenie ponownego badania. Odwołanie wraz z uzasadnieniem należ złożyć do jednego z podmiotów:

1) wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy właściwego ze względu na miejsce świadczenia pracy lub siedzibę jednostki organizacyjnej, w której jest zatrudniony pracownik;

2) instytutu badawczego w dziedzinie medycyny pracy lub Uniwersyteckiego Centrum Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni, w przypadku orzeczenia lekarskiego wydanego przez lekarza zatrudnionego w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy;

3) Centrum Naukowego Medycyny Kolejowej, w przypadku orzeczenia lekarskiego wydanego przez Kolejowy Zakład Medycyny Pracy;

4) leczniczych utworzonych i wyznaczonych przez Ministra Obrony Narodowej.

 Badania w trybie odwołania powinny być przeprowadzone w terminie 14 dni od dnia otrzymania odwołania.

Jeżeli ponowne badanie zostanie wykonane i zostanie wydane nowe orzeczenie to jest ono ostateczne.

Czy od ostatecznego orzeczenia lekarskiego można się odwołać?

REKLAMA

Sąd Najwyższy stwierdził, że: „Orzeczenie lekarskie, o którym mowa w art. 55 § 1 KP, nie odpowiada wymaganiom dokumentów urzędowych, wobec czego stanowi dokument prywatny (art. 245 KPC). Stwierdza więc tylko to, że podmiot, który je podpisał, złożył takie oświadczenie. Nie korzysta ono z domniemania zgodności z prawdą oświadczeń w nich zawartych, a więc każda osoba mająca w tym interes prawny może stwierdzić i dowodzić, że treść złożonych oświadczeń nie odpowiada stanowi rzeczywistemu” (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 1982 r., III CRN 65/82 oraz Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2013 r., II PK 187/12 ). Istnieje więc możliwość odwołania się do sądu od takiego orzeczenia lekarskiego, jako niegodnego ze stanem rzeczywistym.

Szczegółowy tryb wydawania i przechowywania orzeczeń lekarskich o konieczności przeniesienia pracownika do innej pracy ze względu na stwierdzenie szkodliwego wpływu wykonywanej pracy na zdrowie pracownika określa rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. z 2016 r. poz. 2067).

W jaki sposób pracownik powinien rozwiązać umowę?

Pracownik swoje oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinien przygotować na piśmie, z podaniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy. Przyczyna powinna być prawdziwa, konkretna i nie nazbyt ogólna. Co bardzo istotne, rozwiązanie umowy przez pracownika nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez niego wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy. Czyli tuż po upływie terminu wskazanym w orzeczeniu lekarskim dla pracodawcy, jako termin wiążący do przeniesienia pracownika do innej pracy, pracownik może rozwiązać z pracodawcą umowę. Ma na to maksymalnie miesiąc.

Czy rozwiązanie jest skuteczne jeżeli przyczyna rozwiązania umowy nie jest prawdziwa?

Tak, rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika jest skuteczne, ponieważ dochodzi do jednostronnej czynności prawnej zmierzającej do rozwiązania umowy, a w prawie pracy takie czynności są zawsze skuteczne, nawet jeżeli są obarczone wadą (np. w postaci nieuzasadnionej przyczyny).

Czy pracodawca może żądać odszkodowania od pracownika?

Pracodawcy nie przysługuje odszkodowanie w przypadku, gdy pracownik rozwiązał z nim umowę na podstawie art. 55 § 1 KP.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510)

Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. z 2016 r. poz. 2067)

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Obowiązkowe odpisy i dobrowolne zwiększenia na ZFŚS. Ile wynoszą w 2025 r. i w jakim terminie je wpłacić?

Do 31 maja 2025 r. pracodawca tworzący zakładowy fundusz świadczeń socjalnych musi wpłacić na rachunek funduszu kwotę stanowiącą co najmniej 75 proc. równowartości dokonanych odpisów. Pozostałą kwotę dokonanych odpisów i zwiększeń należy przekazać na rachunek bankowy ZFŚS w terminie do 30 września 2025 r. Jaka jest wysokość odpisów i zwiększeń na ZFŚS w 2025 r.?

Komu przysługuje renta wdowia i w jakiej wysokości? ZUS zaprasza na dyżur telefoniczny

Od 1 lipca 2025 r. osoby owdowiałe będą mogły pobierać swoją emeryturę oraz powiększyć ją o część renty rodzinnej po zmarłym małżonku. Alternatywnie będą mogły pobierać rentę rodzinną wraz z częścią swojej emerytury. Jak starać się o rentę wdowią odpowiedzą eksperci ZUS podczas dyżuru telefonicznego.

Komunikat ZUS: Wdrożenie nowej metryki programu Płatnik

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje o planowanym wdrożeniu nowej metryki 307 dla wersji 10.02.002 programu Płatnik.

Polacy żyją coraz dłużej - GUS opublikował tablicę średniego dalszego trwania życia. Czy ZUS przeliczy emerytury?

Nowa tablica średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn wskazuje, że Polacy żyją coraz dłużej. Czy warto składać wnioski o ponowne przeliczenie już otrzymywanej emerytury?

REKLAMA

Trwa nabór wniosków o świadczenie wychowawcze. Jak uniknąć przerwy w wypłatach 800 plus?

1 czerwca 2025 r. rozpocznie się nowy okres świadczeniowy w programie 800 plus. Wniosek o świadczenie wychowawcze można złożyć jedynie drogą elektroniczną. Jak można uniknąć przerwy w wypłacie świadczenia?

Jak prawidłowo usprawiedliwić nieobecności w pracy. Nieprzyjemne konsekwencje zaniedbania tego obowiązku

W razie nieobecności w pracy pracownik zobowiązany jest do jej usprawiedliwienia. W tym celu przepisy prawa pracy określają, jakie są przyczyny usprawiedliwiające nieobecność w pracy. Wymieniają też dowody, na podstawie których można usprawiedliwić nieobecność pracownika.

Zmiany w wynagrodzeniach 2025 i 2026 - transparentnie i jawnie

Do 7 czerwca 2026 roku Polska musi wdrożyć dyrektywę o jawności i przejrzystości wynagrodzeń. Przedsiębiorcy mają niewiele czasu na poważne zmiany w zakresie polityki płacowej. Nowe przepisy oznaczają bowiem konieczność przeprowadzenia wnikliwej analizy struktury płac w firmie, wprowadzenie nowych procedur dotyczących prawa do informacji o wynagrodzeniu i kryteriów ustalania jego wysokości. Choć prace nad ustawą wprowadzającą te przepisy nadal trwają, już teraz warto podjąć działania, które przygotują firmę na nową sytuację.

Najlepiej teraz złóż wniosek o rentę wdowią ERWD. Sprawdź, dlaczego

ZUS podpowiada, że teraz jest najlepszy czas na złożenie wniosku o rentę wdowią ERWD. Dlaczego? Dopiero połowa osób uprawnionych złożyła wniosek o rentę wdowią. Od stycznia były duże kolejki. Kolejna fala wniosków przewidywana jest w maju 2025 r.

REKLAMA

Trzynasta emerytura już we wtorek 1 kwietnia 2025 r.

Trzynasta emerytura trafi do emerytów już we wtorek 1 kwietnia 2025 r. Otrzyma ją 889 tys. osób. Kiedy będą kolejne wypłaty trzynastek? Czy można je dostać kilka razy? Czy każdy je otrzyma? Ile wynosi trzynastka w 2025 roku?

Dodatkowe pieniądze dla seniorów. 1 kwietnia pierwsze trzynastki wpłyną na konta emerytów i rencistów

Pierwszy termin wypłaty trzynastych emerytur przypada na wtorek, 1 kwietnia 2025 r. Trzynastki znajdą się na kontach seniorów razem z ich emeryturą lub rentą. Dodatkowe wypłaty przysługują w wysokości najniższej emerytury.

REKLAMA