Koniec luki płacowej i dyskryminacji między kobietami a mężczyznami

• Nowe przepisy UE - równość wynagrodzeń dla kobiet i mężczyzn za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości 
• Czego dotyczy dyrektywa?
• Czym jest luka płacowa ze względu na płeć?
• Mniejsze zarobki kobiet
• Nowe zasady rekrutacji
• Zakaz tajemnicy wynagrodzenia
• Przeniesienie ciężaru dowodu
• Co było powodem zmian prawa UE?
• Jakie kolejne kroki w sprawie dyrektywy?

Nowe przepisy UE - równość wynagrodzeń dla kobiet i mężczyzn za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości 

W dniu 30 marca 2023 r. została przyjęta rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wzmocnienia stosowania zasady równości wynagrodzeń dla kobiet i mężczyzn za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości za pośrednictwem mechanizmów przejrzystości wynagrodzeń oraz mechanizmów egzekwowania (COM(2021)0093 – C9-0089/2021 – 2021/0050(COD), dalej jako: dyrektywa).

Autopromocja

Czego dotyczy dyrektywa?

Parlament Unii Europejskiej przyjął nowe przepisy stosunkiem głosów 427/79 (76 posłów wstrzymało się od głosu). Przepisy te przewidują, że:

1. pracodawcy będą musieli podawać informacje, które ułatwią pracownikom porównywanie wysokości wynagrodzeń i umożliwią identyfikację różnic płacowych. Pracodawca nie może zakazywać pracownikowi ujawniania wysokości wynagrodzenia.
2. struktury płac umożliwiające porównywanie wynagrodzeń, będą musiały opierać się na neutralnych płciowo kryteriach;
3. neutralne płciowo mają być także systemy oceny i klasyfikacji, które wchodzą w skład tych struktur;
4. ogłoszenia o naborze i nazwy stanowisk też będą musiały być neutralne płciowo. Nie będzie można już napisać w ofercie np. Zatrudnię kelnerkę, albo zatrudnię ochroniarza. Trzeba będzie tak sprecyzować ofertę pracy, aby nie odnosiła się do płci, np. Zatrudnię pracownika ochrony.
5. procesy rekrutacji – powinny być niedyskryminacyjne. Podczas rozmowy rekrutacyjnej, rekruter nie ma więc prawa pytać kobiety czy zamierza zawrzeć związek małżeński albo jeśli widzi obrączkę na palcu, to czy posiada lub zamierza posiadać potomstwo. 

Czym jest luka płacowa ze względu na płeć?

Zgodnie z dyrektywą luka płacowa ze względu na płeć oznacza różnicę średnich poziomów wynagrodzenia między zatrudnionymi u pracodawcy pracownikami płci żeńskiej i męskiej, wyrażoną jako odsetek średniego poziomu wynagrodzenia pracowników płci męskiej.

Mniejsze zarobki kobiet

• Kobiety w Unii Europejskiej za tę samą pracę zarabiają średnio o 13% mniej niż mężczyźni!
• Przedsiębiorstwa, w których luka płacowa przekracza 5%, będą musiały wprowadzić zmiany. Chodzi o to, że, jeżeli sprawozdania z wynagrodzeń wykażą 5% lukę płacową między kobietami a mężczyznami, pracodawca będzie musiał przeprowadzić ocenę wynagrodzeń we współpracy z przedstawicielami pracowników. Wobec pracodawców, którzy naruszają przepisy, państwa członkowskie będą musiały wprowadzić skuteczne, proporcjonalne i odstraszające sankcje, np. kary finansowe.
• Pracownik, który poniósł szkodę w wyniku naruszenia przepisów, będzie mógł domagać się odszkodowania. Po raz pierwszy w nowych przepisach uwzględniono dyskryminację krzyżową o raz prawa osób niebinarnych (czyli w stosunku do osoby, która nie czuje się ani mężczyzną ani kobietą albo czuje się po trochu jednym i drugim).

Nowe zasady rekrutacji

Osoby starające się o zatrudnienie mają prawo do otrzymania od przyszłego pracodawcy informacji na temat:

Autopromocja

ZFŚS
Zasady tworzenia i prowadzenia

Sprawdź

a) początkowego wynagrodzenia lub jego przedziału – opartego na obiektywnych, neutralnych pod względem płci kryteriów – przewidzianego w odniesieniu do danego stanowiska; oraz

b) w stosownych przypadkach – odpowiednich przepisów układu zbiorowego stosowanych przez pracodawcę w odniesieniu do danego stanowiska.

Informacje te przekazuje się w taki sposób, aby zapewnić świadome i przejrzyste negocjacje dotyczące wynagrodzenia, na przykład w opublikowanym ogłoszeniu o wakacie, przed rozmową kwalifikacyjną lub, w inny sposób.

Autopromocja

Webinarium: Rozliczanie czasu pracy w praktyce: podróż służbowa, bankiet, szkolenie

Termin: 13 maja 2024 r.

Sprawdź

Pracodawca nie może zadawać osobom starającym się o zatrudnienie pytania o  ich wynagrodzenie w obecnym stosunku pracy ani w poprzednich stosunkach pracy.

Zakaz tajemnicy wynagrodzenia

Zgodnie z nowymi przepisami pracownicy oraz ich przedstawiciele będą mogli żądać przejrzystych i pełnych informacji o indywidualnym i średnim poziomie wynagrodzenia w podziale na płeć pracowników. Zakazana zostanie tajemnica wynagrodzenia. Pracodawca nie będzie mógł umownie zobowiązać pracownika, by nie zdradzał wysokości wynagrodzenia. Nie będzie mógł mu też ograniczać dostępu do informacji o poziomie wynagrodzeń pracowników tej samej lub innych kategorii.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Przeniesienie ciężaru dowodu

W kwestii wynagrodzeń ciężar dowodu przejdzie z pracownika na pracodawcę. Jeżeli pracownik uzna, że pracodawca nie zastosował wobec niego zasady równego wynagrodzenia, i skieruje sprawę do sądu, to – zgodnie z przepisami krajowymi – właśnie prawodawca będzie musiał udowodnić, że nie doszło do dyskryminacji.

Co było powodem zmian prawa UE?

Jak wynika z uzasadnienia do dyrektywy: Luka płacowa ze względu na płeć jest spowodowana różnymi czynnikami, takimi jak stereotypy płciowe, utrzymywanie się „szklanego sufitu” i „lepkiej podłogi”, segregacja pozioma, w tym nadreprezentacja kobiet w nisko opłacanych zawodach w sektorze usług, oraz nierówny podział obowiązków opiekuńczych. Ponadto luka płacowa ze względu na płeć jest częściowo spowodowana bezpośrednią i pośrednią dyskryminacją płacową ze względu na płeć. Wszystkie te elementy to strukturalne przeszkody, które tworzą złożone wyzwania przy dążeniu do osiągnięcia wysokiej jakości miejsc pracy i równości wynagrodzeń za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości, oraz mają długoterminowe konsekwencje, takie jak luka emerytalna i feminizacja ubóstwa.

Jakie kolejne kroki w sprawie dyrektywy?

Rada będzie musiała zatwierdzić porozumienie zanim jego tekst zostanie podpisany i opublikowany w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Nowe przepisy wejdą w życie dwadzieścia dni po ich publikacji.